«Βασίλειο» εργολαβιών ο Βόλος...Σύγχρονο δουλεμπόριο. Δεκάδες εργαζόμενες και εργαζόμενοι «θύματα της μαύρης και αδήλωτης εργασίας» σε εργολαβίες εκατομμυρίων ευρώ που δαπανά το Δημόσιο στο Βόλο για τον καθαρισμό Δημοσίων Υπηρεσιών και ΔΕΚΟ στην περιοχή.
Καθαρίστριες κυρίως των ιδιωτικών συνεργείων σε Δημόσιες(!) Υπηρεσίες όπως το ΙΚΑ και ο ΟΑΕΔ, σε πρώην ΔΕΚΟ, σε τράπεζες, στις Εφορίες, τον ΟΣΕ, τη Νομαρχία απασχολούνται με ένα...
ιδιότυπο καθεστώς, το οποίο όλοι λίγο πολύ αναγνωρίζουν ότι δε συμβαδίζει με τα όσα προβλέπει η εργατική νομοθεσία, διατηρείται όμως και συνεχίζεται στη λογική του δόγματος «όλα στους ιδιώτες», μετατρέποντας τις ζωές δεκάδων εργαζομένων «αλλά καρτ».
Οι ιδιωτικές εργολαβίες, άλλες ντόπιας προέλευσης και άλλες με έδρα τη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα, άρχισαν να «μεσουρανούν» στο Βόλο στα μέσα της δεκαετίας του ’90 και μετά την εφαρμογή του Νόμου Πεπονή που έκλεισε τη στρόφιγγα των προσλήψεων, καθιερώνοντας τον ΑΣΕΠ. Τα τελευταία ωστόσο χρόνια θέριεψαν, με αποτέλεσμα ιδιώτες με πολύ μικρό κεφάλαιο να κερδοφορούν αντλώντας από το Δημόσιο τεράστια ποσά για τον καθαρισμό και τη φύλαξη των κτηρίων Δημοσίων Υπηρεσιών και ΔΕΚΟ. Δεν ισχύει φυσικά το ίδιο για τους εργαζόμενους που λαμβάνουν ψίχουλα, χωρίς ρεπό και κανονική ασφάλιση και όταν αναζητούν τα δικαιώματά τους το πολύ - πολύ να απολυθούν.
Η αποτύπωση της πραγματικότητας είναι εφιαλτική για τις συνθήκες εργασίας του συνόλου αυτών των εργαζομένων: Καθαρίστριες δουλεύουν για 6 ώρες ή για παραπάνω και τις βάζουν να δηλώνουν ότι δούλεψαν λιγότερο για να πληρώνουν απλό ένσημο, αφού από το 6ωρο και πάνω πληρώνουν το ένσημο βαρέων και ανθυγιεινών. Ατέλειωτες ώρες δουλειάς και συχνά δεν ασφαλίζονται γι’ αυτές. Οι εταιρίες δεν εφαρμόζουν ούτε καν τις κλαδικές συλλογικές συμβάσεις και φυσικά ούτε λόγος για άδειες, δώρα κ.ά.». Συχνό επίσης το φαινόμενο, όταν οι εταιρίες χάνουν την εργολαβία που είχαν πριν σε έναν οργανισμό να απολύουν τις εργαζόμενες χωρίς καν αποζημίωση.
Οι κυβερνήσεις κατάργησαν τις μόνιμες θέσεις προσωπικού καθαριότητας στις Δημόσιες Υπηρεσίες και Οργανισμούς (Νοσοκομείο, ΤΕΙ, Περιφέρεια, Νομαρχία κ.τ.λ.) και παραχώρησαν αυτούς τους τομείς στους εργολάβους με το σύστημα των μειοδοτικών διαγωνισμών χωρίς κατώτατο όριο προσφορών.
Οι προσφορές που δίνουν οι εργολάβοι, ανταγωνιζόμενοι ο ένας τον άλλον, να είναι κάτω από το επίπεδο που καλύπτει τις βασικές αμοιβές των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας και τις ασφαλιστικές εισφορές. Όσο για τις ρητές αναφορές στις συμβάσεις που υπογράφουν με τους εργολάβους οι Υπηρεσίες του Δημοσίου, οι ΔΕΚΟ και τα Ιδρύματα για την τήρηση της εργατικής νομοθεσίας είναι για τα μάτια του κόσμου και ποτέ δεν ελέγχονται.
Από τις Υπηρεσίες της Επιθεώρησης Εργασίας πάντως από τους τελευταίους μήνες του 2010 έχει δοθεί εντολή να μην καταβάλλονται πληρωμές σε εταιρίες καθαρισμού, εάν δεν έχει ελεγχθεί προηγουμένως το εργασιακό καθεστώς των υπαλλήλων τους. Επίσης εξετάζουν το ενδεχόμενο να ζητήσουν να ξεκινήσει ενεργοποίηση νόμου που απαγορεύει τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς του Δημοσίου για τρία χρόνια, εάν διαπιστωθούν παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας.
«Βασίλειο» εργολαβιών ο Βόλος
Σήμερα μέσω εργολαβίας στο Βόλο γίνεται η καθαριότητα σε όλο το Δημόσιο. Σε υπηρεσίες όπως στο ΙΚΑ, στις Εφορίες, στο Νοσοκομείο Βόλου, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, στην Εργατική Εστία, στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, στον ΟΣΕ, στις Υπηρεσίες της Νομαρχίας αλλά και στην Επιθεώρηση Εργασίας. Σε ορισμένες Υπηρεσίες από τις παραπάνω οι εργολαβίες είναι μικτές, καθαριότητα - φύλαξη και συντήρηση… και ο δημόσιος κορβανάς «αδειάζει».
Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας για 2009 και 2010 δαπάνησε μέσα από τις εργολαβίες 7 εκ. ευρώ. Το 2009 για τη φύλαξη δαπάνησε 1.042.000 ευρώ και για τη καθαριότητα και συντήρηση 2.624.000 ευρώ. Το 2010 αντίστοιχα για τη φύλαξη 1.064.000 ευρώ και για τη καθαριότητα - συντήρηση 2.533.000 ευρώ. Συνολικά για τη φύλαξη υπογράφηκαν 28 συμβάσεις, 11 συμβάσεις για τη φύλαξη και 17 συμβάσεις για την καθαριότητα. Η εγγυητική του εργολάβου για κάθε έργο ορίζεται στο 10% επί του προϋπολογισμού ανά έργο συν το ΦΠΑ… Για τις παραπάνω εργασίες φύλαξης και καθαριότητας μέσω εργολάβων για το Πανεπιστήμιο μόνο απασχολούνται 170 εργαζόμενοι.
Στο 1 εκ. ευρώ και πλέον ανέρχεται ο προϋπολογισμός των εργολαβιών καθαριότητας και φύλαξης στο Νοσοκομείο Βόλου. Οι 37 περίπου καθαρίστριες που απασχολούνται στον εργολάβο πυκνά – συχνά προσφεύγουν με καταγγελίες για καθυστέρηση πληρωμών και μη καταβολή των χρημάτων που προβλέπει η εργατική νομοθεσία. Αρκετές χιλιάδες ευρώ το χρόνο δαπανά επίσης το ΙΚΑ (140.000 ευρώ) και η Εφορία στο Βόλο, όπως επίσης και άλλες δημόσιες υπηρεσίες. Ο προϋπολογισμός των εργολαβιών καθορίζεται για την καθαριότητα ανάλογα με τα τετραγωνικά μέτρα…
Πώς λειτουργεί το «σύστημα»
Για «χοντρό παιχνίδι» κάνει λόγο ο πρόεδρος του ΕΚΒ Θανάσης Παπαδημόπουλος, ο οποίος τονίζει ότι δεν είναι πια οι μικρές εταιρίες της προηγούμενης δεκαετίας αλλά έχουν γίνει «όμιλοι επιχειρήσεων». Όταν ένα συνεργείο “χτυπά” έναν διαγωνισμό και δεν μπορεί να καλύψει με δικά του άτομα τη δουλειά, το δίνει υπεργολαβία σε άλλον, ενώ άλλοι έχουν παράλληλα και εταιρίες ενοικίασης εργαζομένων που διοχετεύουν άτομα σε διάφορους τομείς.
Είναι μάλιστα αξιοπερίεργο πώς καταφέρνουν κατ΄ επανάληψιν οι ίδιες εταιρίες να παίρνουν το ίδιο έργο σε μια Υπηρεσία.
Το αίτημα των συνδικάτων είναι να φύγουν οι ιδιωτικές εταιρίες από όλους τους Οργανισμούς, πρώην ΔΕΚΟ, Πανεπιστήμια, Νοσοκομεία. Παραμένει και το αίτημά τους για πλήρη και σταθερή δουλειά αντί για συμβάσεις ορισμένου χρόνου, όπως και η καταδίκη του εργασιακού Μεσαίωνα μέσα από συλλογική δράση και μαχητικά σωματεία.
Χωρίς ένσημα… και με ψίχουλα
Οι περισσότερες καταγγελίες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα στο Βόλο έμειναν χωρίς αντίκρισμα από τους Οργανισμούς, που χρησιμοποιούσαν εργολαβίες για την καθαριότητα διότι κανείς δεν προσπάθησε να ελέγξει από τις αναθέτουσες αρχές πραγματικά τον εργολάβο που αντιμετωπίζει τις εργαζόμενες σαν σκλάβες. Μόνο σε «οριακές καταστάσεις» παρενέβη για παράδειγμα το ΙΚΑ, ακυρώνοντας διαγωνισμό και επαναπροκηρύσσοντας την εργολαβία. Ο νέος ωστόσο «εργοδότης» δεν υποχρεώθηκε να επαναπροσλάβει το προσωπικό που ήδη απασχολούνταν για χρόνια στο συγκεκριμένο πόστο.
Πανελλαδικά το 40% των εργαζομένων στις εταιρίες καθαριότητας εργάζονται ανασφάλιστοι, σύμφωνα με το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας που ενεργοποίησε νόμο για παύση πληρωμών σε περιπτώσεις παράνομης εργασίας πρόσφατα. Έγγραφα με τα αποτελέσματα ελέγχων του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας καταδεικνύουν την αυθαίρετη λειτουργία αυτών των εταιριών. Στις περισσότερες περιπτώσεις θεωρείται «όνειρο απατηλό» η εφαρμογή της Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας και «προνομιούχος» όποιος είναι ασφαλισμένος με μεικτά αντί για βαρέα ένσημα, όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία. Μισθοί πείνας, άθλιες και επικίνδυνες για την υγεία συνθήκες εργασίας, συνεχής πίεση για «να βγαίνει η δουλειά» με όσο το δυνατόν λιγότερο προσωπικό και βέβαια συνεχείς προειδοποιήσεις, με τον πέλεκυ της απόλυσης πάνω από τα κεφάλια τους.
«Για τον εργοδότη, ο εργαζόμενος δεν είναι τίποτα άλλο από ένα ζευγάρι χέρια που του φέρνουν περισσότερο χρήμα στις τσέπες του, ένα γρανάζι της μηχανής που έχει στην ιδιοκτησία του. Και δεν είναι μόνο τα εργασιακά δικαιώματα που καταστρατηγούνται. Ο εργαζόμενος χάνει την αξιοπρέπειά του», καταγγέλλει η Β.Δ που εργάζεται σε εργολάβο καθαριότητας δημόσιας υπηρεσίας στο Βόλο.
Στους ελέγχους που γίνονται από την Επιθεώρηση Εργασίας διαπιστώνονται σωρεία παραβάσεων της εργατικής νομοθεσίας όμως όπως λένε οι ίδιοι οι υπάλληλοι τα χέρια τους είναι «δεμένα». Οι εργαζόμενες τις περισσότερες φορές υπογράφουν εις γνώση τους τις αποδείξεις των 800 και 900 ευρώ, όταν στο χέρι όμως δεν λαμβάνουν περισσότερα από 500 μέχρι 600 ευρώ.
«Λευκές συμβάσεις….»
Από τον έλεγχο των προσκομισθέντων και μη επιδειχθέντων εγγραφών (ατομικές συμβάσεις, εκκαθαριστικά σημειώματα αποδοχών) προκύπτουν εξάλλου και νέες παραβάσεις, όπως μη τήρηση του ωραρίου εργασίας, όπως αυτό αναγράφεται στις καταστάσεις προσωπικού, υπέρβαση του νομίμου ωραρίου της ημερήσιας απασχόλησης, διαφορετική ημερομηνία πρόσληψης, σύμφωνα με το ΕΒΚΝΠ (Ειδικό Βιβλίο Καταχώρισης Νεοπροσλαμβανόμενου Προσωπικού) ΙΚΑ του πίνακα προσωπικού και των σχετικών εγγράφων του ΟΑΕΔ. «Όταν κάνουμε ελέγχους, καταλαβαίνουμε αμέσως πού υπάρχει πρόβλημα. Όμως τα χέρια μας είναι δεμένα όταν οι ίδιες οι εργαζόμενες βάζουν την υπογραφή τους σε αποδείξεις… που τους αφαιρούν ουσιαστικά το δικαίωμα να αποδείξουν ότι δεν πληρώνονται βάσει της σύμβασης» τόνισε στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ στέλεχος της τοπικής Υπηρεσίας της Επιθεώρησης, όταν ρωτήθηκε για το θέμα, ξεκαθαρίζοντας ότι «οι εργαζόμενοι θα πρέπει να υπογράφουν αποδείξεις για τα χρήματα που παίρνουν, ώστε να μπορούν δικαστικά να διεκδικήσουν μετά τα δεδουλευμένα τους».
Είναι δε τραγικό ότι σε πολλές περιπτώσεις οι εργαζόμενες δεν έχουν καν αντίγραφο των συμβάσεων απασχόλησής τους, με αποτέλεσμα όταν θέλουν να διεκδικήσουν δεδουλευμένα να βρίσκονται στον αέρα «Υπογράφουν σε λευκά χαρτιά τη σύμβαση. Ο εργοδότης βάζει όποια ημερομηνία θέλει και όποιο ημερομίσθιο και εάν απολυθεί η εργαζόμενη δεν μπορεί να αποδείξει ούτε στα δικαστήρια το δίκιο της» λέει με νόημα ο ίδιος υπάλληλος της Επιθεώρησης στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ, μεταφέροντας το μέγεθος του προβλήματος αλλά και την ευθύνη που έχουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι να είναι πιο προσεκτικοί αλλά και να αντιδρούν παρά τις πιέσεις του εργοδότη…
Και φοροδιαφυγή !
Ενα επίσης μεγάλο πρόβλημα έχει να κάνει με τη φοροδιαφυγή που συντελείται με αποτέλεσμα η κερδοφορία των εταιριών καθαριότητας να αυξάνεται διαρκώς εις βάρος όμως του Δημοσίου
Η εταιρία παίρνει χρήματα από το Δημόσιο για να απασχολεί συγκεκριμένο αριθμό εργαζομένων, για συγκεκριμένο ωράριο και βάρδιες, τα οποία όχι μόνο δεν τηρεί, αλλά υπεραπασχολεί τους εργαζόμενους και τους δηλώνει πολύ αργότερα από την ημέρα που τους προσέλαβε. Και σαν να μην έφτανε αυτό, τους βάζει να υπογράφουν ότι εργάζονται και λιγότερες ώρες.
Υπάρχουν μάλιστα εργαζόμενοι που φτάνουν να δουλεύουν μέχρι και 13 ώρες, διπλές βάρδιες και ο εργοδότης είχε δηλώσει ότι εργάζονται για 8 ή για 6 ώρες.
Σπάνια εφαρμόζεται το πενθήμερο. Οι εργαζόμενοι δουλεύουν 6 ημέρες με 1 ρεπό. Κανένας εργαζόμενος δεν παίρνει αντίγραφο της σύμβασής του, καθώς και ενημέρωση για τις ασφαλιστικές κρατήσεις εργαζόμενου και εργοδότη.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΒΑΣΩ ΚΥΡΙΑΖΗ
www.taxydromos.gr
