ΑΠΟ το φθινόπωρο του 2008, αν όχι πολύ νωρίτερα, ο Κ. Καραμανλής γνώριζε ότι η χώρα οδηγείται μαθηματικά στην έξοδο από τις αγορές και βαδίζει βήμαβήμα προς τη χρεοκοπία. «Το Βήμα» αποκαλύπτει σήμερα τέσσερις επιστολές-φωτιά του ... πρώην υφυπουργού Οικονομικών κ. Π. Δούκα προς το Μέγαρο Μαξίμου στις οποίες περιγράφεται επακριβώς ο κίνδυνος και αυτό που συνέβη στη χώρα τελικά. Οπως δείχνει όμως η Ιστορία, τις σοβαρές επισημάνσεις για τους μεγάλους κινδύνους που ελλόχευαν δεν έλαβε υπόψη ο πρώην πρωθυπουργός ή, ακόμη και αν τις αξιολόγησε, προτίμησε να οδηγήσει το 2009 τη χώρα σε δύο εκλογικές αναμετρήσεις που είχαν αποτέλεσμα να επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο η κατάσταση της οικονομίας.
«Η ευχέρεια δανεισμού είναι πιο άμεση και πιο σημαντική πρόκληση και από την πίεση της Ευρωπαϊκής Ενωσης για συγκράτηση των ελλειμμάτων» σημείωνε σε επιστολή του τα Χριστούγεννα του 2008 ο κ. Δούκας σημαίνοντας για δεύτερη φορά τον κώδωνα του κινδύνου για την επικείμενη κρίση χρέους και την αδυναμία δανεισμού της χώρας. Είχε προηγηθεί εκτενής επιστολή στον Πρωθυπουργό τον Οκτώβριο του 2008 στην οποία τόνιζε ότι το Δημόσιο θα χρειαζόταν να δανειστεί πάνω από 40 δισ. ευρώ για να καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες του επόμενου δωδεκαμήνου (σ.σ.: το ποσό ανήλθε τελικά στα 48 δισ. ευρώ για το 2009) και σημείωνε με έμφαση: «Αυτό απαιτεί την απόλυτη εμπιστοσύνη των αγορών».
Οι αποκαλύψεις του κ. Δούκα έρχονται μετά την εξομολόγηση του πρώην υπουργού Οικονομίας Γ. Αλογοσκούφη στο «Βήμα» ότι ο Κ. Καραμανλής γνώριζε την κατάσταση της οικονομίας αλλά στις προτάσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης η απάντηση ήταν «άσ΄ το γι΄ αργότερα». Είναι γεγονός ότι τόσο ο κ. Αλογοσκούφης όσο και ο κ. Δούκας το καλοκαίρι του 2008 είχαν υποστηρίξει τη λήψη σκληρών μέτρων (όπως η κατάργηση του αφορολογήτου των ελεύθερων επαγγελματιών, η αυτόματη περαίωση, η ρύθμιση των οφειλών στο Δημόσιο) για τη στήριξη των εσόδων και δραστικές παρεμβάσεις για τις περικοπές των δαπανών στον χώρο της Υγείας και των αμυντικών δαπανών. Οι πολιτικές αυτές απορρίφθηκαν από το Μαξίμου υπό την πίεση των γαλάζιων βουλευτών.
Η πιο «καυτή επιστολή» του πρώην υφυπουργού Οικονομικών, ο οποίος ως επικεφαλής του Γενικού Λογιστηρίου και αρμόδιος έβλεπε την πορεία του χρέους, εστάλη στον Πρωθυπουργό παραμονή Χριστουγέννων του 2008.
23 Δεκεμβρίου 2008 - «Χρειαζόμαστε 47 δισ.
για το 2009»
«Οπως πάνε τα πράγματα σήμερα, δύσκολα θα κερδίσουμε τις επόμενες εκλογές. Κι όμως μπορούμε να αναστρέψουμε το κλίμα. Από εμάς εξαρτάται.
Η Ελλάδα χρειάζεται σταθερή και υπεύθυνη κυβέρνηση σε ένα πολύ δύσκολο διεθνές περιβάλλον. Τα οικονομικά θα δυσκολέψουν τους επόμενους μήνες. Οι δείκτες της ελληνικής οικονομίας (δημόσια έσοδα, ανοίγματα των ασφαλιστικών ταμείων, ανεργία, ροή των επενδύσεων, βιομηχανική παραγωγή, τζίρος στα μαγαζιά, τουρισμός, ναυτιλιακό συνάλλαγμα κ.ά.) θα είναι κάτω από μεγάλη πίεση. Χρειάζεται να ενισχύσουμε τις ασθενέστερες τάξεις, αν και οι πολίτες δύσκολα θα πιστέψουν σε “προεκλογικού τύπου” παροχές, όποιες και αν είναι αυτές.
Το επόμενο ενδεκάμηνο το Δημόσιο θα χρειαστεί να δανειστεί ίσως και πάνω από 47 δισ. ευρώ μέσα σε ένα ιδιαίτερα αρνητικό διεθνές επενδυτικό κλίμα. Το 2008 δανειστήκαμε περίπου 47-48 δισ. ευρώ δηλαδή, περίπου 10 δισ. πάνω από αυτά που υπολόγιζε το υπουργείο Οικονομίας ότι θα χρειαζόταν (4% του ΑΕΠ πάνω από τις προϋπολογισθείσες δανειακές ανάγκες, χωρίς να έχουν τακτοποιηθεί όλες οι υποχρεώσεις προς τους προμηθευτές του Δημοσίου, κατασκευαστές, ασφαλιστικά ταμεία, τοπική αυτοδιοίκηση, επιστροφές φόρων)! Τι σημαίνει αυτό για το πραγματικό έλλειμμα του 2008;
Η ευχέρεια δανεισμού είναι πιο άμεση και πιο σημαντική πρόκληση και από την πίεση της Ευρωπαϊκής Ενωσης για συγκράτηση των ελλειμμάτων.
Χρόνια πολλά και καλή δύναμη».
8 Μαΐου 2005 - «Οι δαπάνες δεν πέφτουν, είναι στον αυτόματο πιλότο»
Η δημοσιονομική κατάσταση φαινόταν ότι δεν πήγαινε καλά από την άνοιξη του 2005, δηλαδή έναν χρόνο μετά τις εκλογές του 2004.
«Εχουμε πολλή ορθοπεταλιά μπροστά μας, αλλά και οι ευκαιρίες και οι δυνατότητες για το καλύτερο είναι μεγάλες. Οι στόχοι για έλλειμμα γενικής κυβέρνησης το 2005 είναι πολύ φιλόδοξοι,δεδομένου ότι για να πιάσουμε τα φορολογικά έσοδα που αναφέρει ο προϋπολογισμόςτα φορολογικά έσοδα του 2005 πρέπει να αυξηθούν κατά 10% περίπου σε σχέση με τις πραγματικές εισπράξεις του 2004 - και μάλιστα σε μια περίοδο που ο πραγματικός ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠδύσκολα θα περάσει το 3,3%.
Τον Απρίλιο τα έσοδα ήταν 2,7% κάτω από τα αντίστοιχα του Απριλίου 2004! (Μείωση σημείωσαν ο ΦΠΑ, ο Ειδικός Φόρος Καυσίμων, οι φόροι από νομικά πρόσωπα κτλ.)
Το πρώτο τετράμηνο συγκρατήσαμε τις πρωτογενείς δαπάνες σε επίπεδα 2,6% πάνω από τα αντίστοιχα περυσινά. Τους επόμενους μήνες όμως θα ενταθούν σημαντικά οι πιέσεις και στις δαπάνες, οι περισσότερες από τις οποίες είναι θε σμοθετημένες “στον αυτόματο πιλότο”. Ανησυχητική είναι η κατάσταση και στις εισπράξεις για το Γ΄ ΚΠΣεπειδή “υφίστανται σοβαρές ελλείψεις και τα συστήματα δεν παρέχουν ακόμη εγγυήσεις για χρηστή δημοσιονομική διαχείριση των ΕΤΠΑ”. Δηλαδή, φαίνεται ότι θα υπάρξει κάποια σημαντική υστέρηση στις εισπράξεις από την ΕυρωπαϊκήΕνωση που θα έχει επιπτώσεις στα έσοδα, στο έλλειμμα του 2005, αλλά και στο ύψος των δαπανών για δημόσιες επενδύσεις και στον ρυθμό ανάπτυξης».
22 Οκτωβρίου 2008 - «Να μην υποτιμήσουμε τις πιέσεις στα ομόλογα»
«Η εμπειρία μου από τον ιδιωτικό τομέα, το υπουργείο Οικονομικών και το υπουργείο Εξωτερικών, από τις συνεχείς επαφές με ξένους επενδυτές και από τις επιχειρηματικές αποστολές στο εξωτερικόμού δίνει τη δυνατότητα να κάνω τις παρακάτω επισημάνσεις και προτάσεις για την έξοδο από την κρίση.
Χωρίς ανάπτυξη δεν θα έχουμε τα έσοδα που θα στηρίξουν τον κοινωνικό ρόλο του κράτους. Είναι όμως προφανέςπως η ανάταξη δεν μπορεί να έλθει με υπερβολική αύξηση των δημοσίων δαπανών. Τα ελλείμματα, η αυστηρότητα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δεν μπορεί να υποτιμηθούν.
Επίσης δεν μπορεί να υποτιμηθεί η συμπεριφορά των διεθνών αγορών απέναντι στα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου. Το επόμενο δωδεκάμηνοτο Ελληνικό Δημόσιο θα χρειαστεί πάνω από 40 δισ. ευρώ για να καλύψει τις ανάγκες του και τα χρεολύσια. Χρειάζεται η απόλυτη εμπιστοσύνη των αγορών».
«Πουλήστε σε Ελληνες αεροδρόμια και λιμάνια»
Από τον Οκτώβριο 2008 ο κ. Π. Δούκας είχε υποβάλει αναλυτικό σχέδιο για την αντιμετώπιση της κρίσης. Στην επιστολή με ημερομηνία 22 Οκτωβρίου 2008 επεσήμαινε στον Πρωθυπουργό: «Δεν μπορεί να υποτιμηθεί η συμπεριφορά των διεθνών αγορών απέναντι στα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου.Το επόμενο δωδεκάμηνο το Ελληνικό Δημόσιο θα χρειαστεί πάνω από 40 δισ. ευρώ για να καλύψει τις ανάγκες του και τα χρεολύσια.Χρειάζεται η απόλυτη εμπιστοσύνη των αγορών».
Στην επιστολή του ο κ. Δούκας πρότεινε μια σειρά μέτρα για την τόνωση της ανάπτυξης με πρωτοβουλίες που δεν θα απαιτούν μεγάλες νέες δαπάνες.
Τέτοια μέτρα είναι:
* Χωροταξικά να μπορεί να χτίσει ο Ελληνας με ορθολογικότερους συντελεστές δόμησης.
* Αποκρατικοποιήσεις με συμμετοχή των εργαζομένων.
* Αλλαγές στα τεκμήρια. Τα τεκμήρια στρεβλώνουν την οικονομική δραστηριότητα. Εκτός από το καθαυτό κόστος αγοράς ενός προϊόντος και τους σχετικούς φόρους, ο πολίτης πρέπει να υπολογίσει και το επιπλέον «κόστος του τεκμηρίου». Οπου οι διασταυρώσεις στοιχείων υποδηλώνουν πως το επίπεδο διαβίωσης δεν συνάδει προς το εισόδημα που δηλώνεται, να γίνεται πολύ αυστηρός φορολογικός έλεγχος. Οι κανόνες-τυφλοσούρτης είναι αντιπαραγωγικοί και αναποτελεσματικοί.
* Οπως και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, το φορολογικό σύστημα πρέπει να υποχρεώνει τις επιχειρήσεις να τηρούν βιβλία και στοιχεία με τρόπο που να αποδεικνύει τις συναλλαγές τους αλλά αυτά τα βιβλία και στοιχεία να τηρούνται κατά την κρίση τους και να αποδεικνύονται το έσοδο και η δαπάνη με τον πιο πρόσφορο τρόπο. Π.χ., αν μια επιχείρηση δεν έχει έστω ένα τιμολόγιο διότι αρνείται ο προμηθευτής της να εκδώσει τιμολόγιο, η απόδειξη της πληρωμής (π.χ., με επιταγή ή με υπογεγραμμένη απόδειξή του) να είναι αποδεικτικό στοιχείο της δαπάνης για την επιχείρηση που κατέβαλε την πληρωμή και η Εφορία στη συνέχεια να ζητεί εξηγήσεις από τον λήπτη π.χ. της επιταγής για τη μη έκδοση στοιχείου ή για τη μη καταχώριση του εσόδου στα βιβλία του. * Μείωση των αμυντικών δαπανών.
Για να μειώσουμε το τεράστιο κόστος των αμυντικών δαπανών πρέπει να δημιουργηθεί μια πιο κοινή ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική. Ειδικά για τις αποκρατικοποιήσειςεπισήμαινεπως«υπάρχει ανάγκη για εκτεταμένες αποκρατικοποιήσεις για να εισρεύσουν κεφάλαια στη χώρα, χρήματα στα δημόσια ταμεία, αλλά και για να τονωθεί η οικονομική δραστηριότητα, έστω και αν το μεγαλύτερο μέρος από τέτοια έσοδα προορίζεται για τη μείωση του χρέους.
Με κάποιες ουσιαστικές αποκρατικοποιήσεις και μεταρρυθμίσεις μπορεί να αλλάξει το κλίμα στην αγορά και να αυξηθεί ουσιαστικά ο γενικός δείκτης χωρίς καμία κυβερνητική παρέμβαση. Ιδιωτικοποίηση: Προτείνω την άμεση μεταβίβαση ποσοστών του Δημοσίου σε ΟΤΕ, Ελληνικά Πετρέλαια, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, ΟΛΠ, ΟΛΘ, ΕΥΔΑΠ, Καζίνο Πάρνηθας, ΛΑΡΚΟ, Κρατικά Λαχεία, ΟΔΙΕ, Κεντρική Αγορά Αθηνών κτλ. προκειμένου να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητά τους σύμφωνα με τις ανάγκες της παγκόσμιας αγοράς και του ανταγωνισμού, αλλά με ουσιαστική παροχή μετοχών στους εργαζομένους κάθε επιχείρησης (10% εντελώς δωρεάν συν 10% σε προνομιακές τιμές).
Μετοχοποίηση αεροδρομίων και εισαγωγή τους στο Χρηματιστήριο. Να δημιουργήσουμε δύο μεγάλους ομίλους «διαχείρισης αεροδρομίων» και να προσελκύσουμε ιδιώτες επενδυτές (μεγάλοι ελληνικοί όμιλοι, ξένα γκρουπ κτλ.), αλλά να δοθεί στους εργαζομένους το 10% δωρεάν και άλλο ένα 10% σε ιδιαίτερα ελκυστικές τιμές. Με ειδικό νόμο οι μετοχές των δύο αυτών εταιρειών να εισαχθούν άμεσα στο Χρηματιστήριο Αθηνών! Ηellenic Αirports Ι: Σπάτα, Κέρκυρα, Χανιά, Καβάλα, Νάξος, Κεφαλλονιά, Πάρος, Καλαμάτα, Κοζάνη, Χίος, Καστελόριζο κ.ά. Ηellenic Αirports ΙΙ: Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Ιωάννινα, Ρόδος, Πρέβεζα, Μύκονος, Λήμνος, Σάμος, Σκιάθος, Λάρισα, Ανδραβίδα κ.ά. Τα λιμάνια της χώρας (εκτός Πειραιά και Θεσσαλονίκης) να χωριστούν σε άλλες τέσσερις ανώνυμες εταιρείες και να ιδιωτικοποιηθούν όπως και τα αεροδρόμια, με διασφάλιση της σύνδεσης με τις «ακριτικές» νησιωτικές περιοχές, με κίνητρα για τη διατήρηση των γραμμών αυτών και τη χειμερινή περίοδο. Προτείνω η πώληση των ποσοστών αυτών να γίνει κατά προτίμηση σε κοινοπραξίες των μεγαλύτερων ελλήνων επιχειρηματιών, επιχειρήσεων και εφοπλιστών! Δηλαδή, καλούμε τους 50 μεγαλύτερους επιχειρηματίες εφοπλιστές και τους ζητάμε να αγοράσει ο καθένας από 0,5% ως 1% των κρατικών επιχειρήσεων σε full price- στην ανώτατη δυνατή τιμή- έτσι ώστε η ιδιοκτησία και ο δυναμισμός των επιχειρήσεων αυτών να παραμείνει σε ελληνικά χέρια!»
20 Ιουλίου 2004 - «Τα ταμεία είναι άδεια, υπάρχουν κρυφά χρέη»
«Οπως διαγράφονται τα ταμειακά έσοδα/έξοδα για την περίοδο Ιανουάριος - Μάιος 2004, το “ταμειακό” έλλειμμα ήταν της τάξεως των 7,4 δισ. Για το εξάμηνο Ιανουάριος- Ιούνιος 2004το “ταμειακό” έλλειμμα αυξήθηκε στα 12,14 δισ. ευρώ. Οπως και να έχει το θέμα, εκτιμώ πως το δωδεκάμηνο θα είναι σημαντικά υψηλότερο από τα ανοίγματα του εξαμήνου. Δηλαδή, το ταμειακό “άνοιγμα” μπορεί και να ξεπεράσει τα 18 δισ. ευρώή το 11% του ΑΕΠ!
Οι υπερβάσεις στις πρωτογενείς δαπάνες θα ξεπεράσουν αυτές που προβλέπονται στον τακτικό προϋπολογισμό κατά 2,9 δισ. ευρώπερίπου.
Δηλαδή, οι πρωτογενείς δαπάνες για το 2004 μπορεί να ξεφύγουν και από τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις (32,8 δισ.) και να φθάσουν στα 36 δισ.
Και οι δαπάνες για τόκους θα ανέλθουν από τα 9.750 ευρώ στα 10.700 δισ. ευρώ.
Δηλαδή, κατά μίακάπως πρόχειρηπρόβλεψη, το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης για το 2004 μπορεί να υπερβεί και το 6% του ΑΕΠ! - χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη ότι ελάχιστες από τις πληρωμές για εξοπλιστικά προγράμματα εμφανίζονται ως πρωτογενείς δαπάνες. Παραλάβαμε “άδεια ταμεία”!
Δηλαδή, παραλάβαμε επίσημο χρέος της κεντρικής κυβέρνησης που στο τέλος του Φεβρουαρίου 2004ξεπερνούσε τα 186 δισ. ευρώ και κρυμμένες υποχρεώσεις .
Σε αυτό το επίσημο χρέος πρέπει να προστεθούν και μη σωστά καταχωρισμένες υποχρεώσεις του Ελληνικού Δημοσίου που υπερβαίνουν τα 8,5 δισ. ευρώ όπως για:
* τα φάρμακα (2,2 δισ. ευρώ), * το ταμείο νομικών (400 εκατ.), * για τα “νέα τοκομερίδια” (6 δισ., τώ ρα περίπου 5 δισ.), * τα χρέη προς την Αγροτική Τράπεζα (800 εκατ.).
Σε αυτά δεν περιλαμβάνονται υποχρεώσεις του Δημοσίου προς τα ασφαλιστικά ταμεία (της τάξεως των τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ) για τις μισθολογικές προαγωγές των συνταξιούχων αξιωματικών των ΕΔ που αποστρατεύθηκαν προ του 2000 (ύψους περίπου 1 δισ.ευρώ) και τα χρέη προς τους ΟΤΑ (1 δισ.). Δηλαδή,κληρονομήσαμε χρέη ύψους τουλάχιστον 199,5 δισ. ευρώ και επιπλέον περίπου 11 δισ. ευρώ δάνεια εγγυημένα από το Ελληνικό Δημόσιο!».
BHMA
