Aλλάζουν «ρότα» οι υποψήφιοι των Πανελλαδικών όσον αφορά τις επιλογές σχολών στο μηχανογραφικό, σταθμίζοντας τις περιορισμένες πλέον ευκαιρίες στον δημόσιο τομέα και βλέποντας με πιο θετικό «μάτι» γνωστικά αντικείμενα που θα τους επιτρέψουν στο μέλλον να εργαστούν πιθανόν σε...
χώρες του εξωτερικού. Τα νέα οικονομικά δεδομένα, που πλήττουν τις περισσότερες ελληνικές οικογένειες, οδηγούν τους υποψήφιους σε διαφορετικές επιλογές. Η παλιά σκέψη «θα σπουδάσω εκεί που μου αρέσει» έχει αντικατασταθεί από το «θα σπουδάσω όπου θα υπάρχουν θέσεις στην αγορά εργασίας».
Προοπτικές
Ακόμη και αν καμφθούν οι φόβοι που έχουν σχέση με το οικονομικό κομμάτι των σπουδών (οι οποίοι έχουν γίνει εφιάλτης για τους γονείς) παραμένει ο προβληματισμός σε ποια σχολή πρέπει να σπουδάσει κάποιος και τι επαγγελματικές προοπτικές έχει σε μία εποχή που όλα μοιάζουν ρευστά. Οι θέσεις στον δημόσιο τομέα παραμένουν -κατά μία έννοια προνομιακές λόγω της μονιμότητας-, ωστόσο έχουν συρρικνωθεί σημαντικά, ενώ οι μισθοί έχουν «ψαλιδιστεί».
Οι υποψήφιοι, βλέποντας τα αδιέξοδα που υπάρχουν σε πολλές ειδικότητες στην Ελλάδα, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και της αδυναμίας επιχειρήσεων να συντηρήσουν μεγάλο αριθμό επιστημόνων, στρέφουν το βλέμμα τους προς ειδικότητες που συνεχίζουν να έχουν ζήτηση στο εξωτερικό, ή σε κάποιες άλλες ανερχόμενες, που δεν έχουν υποστεί κορεσμό στην Ελλάδα. Ιατρικές και νομικές ειδικότητες συνεχίζουν να έχουν ζήτηση, κύρος και βάσεις που έχουν πιάσει «ταβάνι», αλλά πλέον επιλέγονται κυρίως από υποψήφιους με γονείς που έχουν ακολουθήσει το ίδιο επάγγελμα.
Οι πολυτεχνικές σχολές μπορεί να έχουν και αυτές μία μειωμένη απορρόφηση στην αγορά εργασίας στη χώρα μας, ωστόσο για τους πτυχιούχους μηχανικούς υπάρχει η προοπτική του εξωτερικού.
Την ίδια στιγμή, φαίνεται να κερδίζουν έδαφος ορισμένες σχολές του 3ου επιστημονικού πεδίου, οι οποίες δεν απαιτούν άριστες βαθμολογίες, όπως Φυσικοθεραπείας, Εργοθεραπείας, Λογοθεραπείας και Νοσηλευτικής. Σε μεγάλη ζήτηση θα παραμείνουν και όλες οι οικονομικές σχολές.
Ανά επιστημονικό πεδίο
Οι προοπτικές στην αγορά εργασίας
Oο προοπτικές αποφοίτων στην αγορά εργασίας ανά επιστημονικό πεδίο.
1o Πεδίο Ανθρωπιστικών Νομικών και Κοινωνικών Σπουδών: Οι απόφοιτοι των ξένων φιλολογιών εδώ και πολλά χρόνια έχουν αρκετά σοβαρό πρόβλημα επαγγελματικής αποκατάστασης, καθώς στα δημόσια σχολεία η απορρόφηση είναι εξαιρετικά μικρή, ενώ τα φροντιστήρια ξένων γλωσσών κλείνουν το ένα πίσω από το άλλο. Βέβαια, το θετικό είναι ότι η γνώση μίας ξένης γλώσσας μπορεί ν’ αποτελέσει διαβατήριο για την επαγγελματική αποκατάσταση στην Ελλάδα ή το εξωτερικό.
Ανάλογη είναι η εικόνα και για τα υπόλοιπα τμήματα (φιλοσοφίας, φιλολογίας, κοινωνιολογίας, θεατρικών σπουδών και ΜΜΕ), καθώς η ζήτηση για τους συγκεκριμένους πτυχιούχους είναι μικρή. Το ίδιο συμβαίνει και με τις Νομικές σχολές, καθώς η ανεργία των νέων δικηγόρων είναι σημαντική, αλλά παρ’ όλα αυτά οι νέοι δείχνουν ακόμη μεγάλη προτίμηση στις σχολές αυτές, με δεδομένο ότι δίνουν και άλλες διεξόδους εκτός από την άσκηση της δικηγορίας. Σε καλύτερη κατάσταση είναι τμήματα όπως της Φυσικής Αγωγής και όλα τα Παιδαγωγικά, καθώς η ζήτηση είναι ακόμη μεγάλη τόσο από τα δημόσια σχολεία όσο και από τα ιδιωτικά. Συνεπώς και φέτος φαίνεται ότι τα παιδαγωγικά κυρίως θα έχουν την τιμητική τους.
2ο Πεδίο Θετικών Επιστημών: Οι απόφοιτοι τμημάτων μαθηματικών, φυσικής, χημείας, γεωλογίας, γεωγραφίας δεν μπορούν να ελπίζουν πλέον σε γρήγορη απορρόφηση στην αγορά εργασίας που συνήθως ήταν η δημόσια Εκπαίδευση.
Στις ειδικότητες αυτές υπάρχει κορεσμός, αλλά οι νέοι εξακολουθούν να έλκονται από τις συγκεκριμένες επιστήμες παρά το αβέβαιο μέλλον. Καλύτερη είναι η κατάσταση για τους αποφοίτους τμημάτων πληροφορικής, αν και οι ειδικοί πιστεύουν ότι πολύ σύντομα η αγορά θα κλείσει και γι’ αυτούς λόγω κυρίως της πληθώρας των πτυχιούχων. Οι Στρατιωτικές σχολές και οι ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού θα έχουν και φέτος μεγάλη ζήτηση λόγω της γνωστής ασφάλειας που παρέχουν. Στα ΤΕΙ αυτού του Πεδίου, με εξαίρεση τα τμήματα Προσχολικής αγωγής και Βρεφοκομίας, που έχουν καλή απορρόφηση στην αγορά εργασίας, όλα τα υπόλοιπα (Φυτικής και Ζωικής Παραγωγής, Δασοπονίας κλπ.) είναι «ξεχασμένα» εδώ και χρόνια και αυτό φαίνεται και από τη μηδενική ζήτηση από την πλευρά των νέων.
3ο Πεδίο Επιστημών Υγείας: Ολες οι σχολές του Πεδίου έχουν μεγάλη ζήτηση από την πλευρά των υποψηφίων και θα εξακολουθήσουν να έχουν. Παρά το γεγονός ότι ακόμη και οι απόφοιτοι των Ιατρικών σχολών αντιμετωπίζουν προβλήματα μέχρι να εργαστούν, οι επιστήμες αυτές δίνουν πολλές διεξόδους στους πτυχιούχους και μπορούν σχετικά εύκολα να εργαστούν και στο εξωτερικό.
4ο Πεδίο Τεχνολογικών Σπουδών: Η κρίση έχει «χτυπήσει» σημαντικά Μηχανικούς, Αρχιτέκτονες, Μηχανολόγους και όλες τις συναφείς ειδικότητες των ΤΕΙ και ήδη οι νέοι απόφοιτοι αναζητούν εργασία σε χώρες του εξωτερικού. Ομως οι επιστήμες αυτές πάντα θα έχουν ζήτηση από τους νέους ακόμη και αν χρειαστεί να μετακομίσουν σε άλλη χώρα προκειμένου να εργαστούν. Εξαίρεση αποτελούν οι στρατιωτικές σχολές που εντάσσονται στο πεδίο αυτό, καθώς και οι Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού και οι Ανώτατες Εκκλησιαστικές σχολές. Καλή απορρόφηση στην αγορά εργασίας έχουν και ορισμένα τμήματα ΤΕΙ όπως Τεχνολογίας Ιατρικών Οργάνων και Τεχνολογίας Τροφίμων.
5ο Πεδίο Επιστημών Οικονομίας και Διοίκησης: Οι απόφοιτοι των Οικονομικών τμημάτων είχαν τεράστια απορρόφηση στην αγορά σε ποσοστό που έφτανε το 90%. Σήμερα οι ειδικοί εκτιμούν ότι η ζήτηση γι’ αυτές τις σπουδές θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο καθώς υπάρχουν δυνατότητες εργασίας σε πολλούς τομείς. Τα επόμενα χρόνια αναμένεται ότι θα αυξηθεί η ζήτηση για οικονομολόγους τόσο για τον δημόσιο τομέα όσο και για τον ιδιωτικό. Το ίδιο ισχύει και για τους πτυχιούχους σχεδόν όλων των υπόλοιπων τμημάτων (Οργάνωσης και Διοίκησης, Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Λογιστικά κ.ά.).
Τι λένε οι εκπαιδευτικοί
Ο προβληματισμός φέτος είναι μεγαλύτερος από ποτέ
«Φέτος οι υποψήφιοι για τα ΑΕΙ και οι οικογένειές τους είναι προβληματισμένοι περισσότερο από κάθε άλλη φορά. Οι σχολές που εξασφαλίζουν άμεση πρόσβαση στο Δημόσιο εξακολουθούν να αποτελούν τις πρώτες επιλογές τους αλλά αντιμετωπίζονται πλέον ως «αναγκαίο κακό», αφού γνωρίζουν ότι με τα νέα οικονομικά δεδομένα οι απολαβές τους θα είναι αισθητά λιγότερες», τονίζει στο «Εθνος» ο εκπαιδευτικός Βαγγέλης Αγγελόπουλος και συμπληρώνει: Αυτό συμβαίνει κυρίως με τις στρατιωτικές σχολές όλων των επιστημονικών πεδίων και με τις παιδαγωγικές σχολές που βρίσκονται στο 1ο και 2ο επιστημονικό πεδίο.
Θετικά αντιμετωπίζονται οι σχολές των λεγόμενων «παραϊατρικών» επαγγελμάτων του 3ου επιστημονικού πεδίου από μαθητές όλων των κατευθύνσεων με μέτριες έως καλές επιδόσεις. Το ίδιο συμβαίνει και με τις οικονομικές σχολές, όπου προσφέρονται λύσεις για όλα τα... βαθμολογικά βαλάντια. Σχετικός προβληματισμός επικρατεί για τις σχολές των τεχνολογικών επιστημών του 4ου πεδίου, καθώς τα αντίστοιχα επαγγέλματα φαίνεται ότι πλήττονται από την οικονομική κρίση.
Τέλος, από τις σχολές που προσφέρουν παραδοσιακά κλασικές σπουδές, η Ιατρική και η Νομική δεν φαίνεται να χάνουν το κοινό τους, το οποίο προέρχεται κυρίως από συγκεκριμένες κοινωνικές τάξεις, ενώ οι λεγόμενες καθηγητικές σχολές του 1ου και 2ου επιστημονικού πεδίου (φιλοσοφικής, μαθηματικών, φυσικής κλπ.) εξακολουθούν να αποτελούν «λύση ανάγκης» για μαθητές που δεν μπόρεσαν να εξασφαλίζουν πρόσβαση σε κάποια από τις σχολές υψηλής ζήτησης.
Ερευνα
Πτυχιούχοι μετακομίζουν στο εξωτερικό για να δουλέψουν
Μία μεγάλη και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έρευνα, η οποία δείχνει το ρεύμα που υπάρχει για απασχόληση σε χώρες του εξωτερικού, πραγματοποιήθηκε από την Ερευνητική Μονάδα Περιφερειακής Ανάπτυξης και Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας από τον καθηγητή Λόη Λαμπριανίδη και βασικό συνεργάτη τον υποψήφιο διδάκτορα Νίκο Βογιατζή. Το δείγμα της έρευνας αποτελείται από 2.734 Ελληνες, πτυχιούχους ανώτερων και ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, οι οποίοι έχουν εργαστεί στο εξωτερικό. Το 34% είναι γυναίκες και το 66% άνδρες, ενώ το 84,1% ζει σήμερα στο εξωτερικό και το 15,9% στην Ελλάδα.
Οι περισσότεροι (60,9%) προτού αποφασίσουν να φύγουν ή να παραμείνουν στο εξωτερικό για εργασία, δεν αναζήτησαν καν δουλειά στην Ελλάδα, αλλά και οι υπόλοιποι, που αναζήτησαν εργασία, το έκαναν για μικρό σχετικά διάστημα. Συγκεκριμένα, το 62% για λιγότερο από 6 μήνες, το 19,5% για 6-12 μήνες, ενώ το 18,5% για διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους.
Η ένταση της απογοήτευσης των πτυχιούχων για τη δυνατότητα εύρεσης ικανοποιητικής εργασίας στην Ελλάδα φαίνεται και από το γεγονός ότι 47,3% των ατόμων που πήραν όλα τα πτυχία τους στην Ελλάδα δεν αναζήτησαν καθόλου δουλειά στη χώρα. Οι επιστήμονες που δουλεύουν στο εξωτερικό συγκεντρώνονται κυρίως (81%) σε τρία επιστημονικά πεδία: α) οικονομικά, διοίκηση επιχειρήσεων, νομικά κλπ. (33%), β) προγραμματισμός ηλεκτρονικών υπολογιστών, φυσική, χημεία κλπ. (25%) και γ) μηχανικοί, μηχανικοί ηλεκτρονικών υπολογιστών, κλπ. (23%). Οι αμοιβές εργασίας αυτών που έχουν επιστρέψει στην Ελλάδα είναι πολύ κατώτερες σε σχέση με όσους εξακολουθούν να δουλεύουν στο εξωτερικό.
Οι Σχολές με τη μεγαλύτερη ζήτηση στην αγορά εργασίας σε Ελλάδα - εξωτερικό
1. 1. Οικονομικές
2. 2. Νοσηλευτικής
3. 3. Φυσικοθεραπείας
4. 4. Λογοθεραπείας
5. 5. Λογιστικής
6. 6. Τεχνολογίας Ιατρικών Οργάνων
7. 7. Τεχνολογίας Τροφίμων
8. 8. Διοίκησης Επιχειρήσεων
9. 9. Παιδαγωγικές
10. 10. Ιατρικές
ΝΙΚΟΛ. ΤΡΙΓΚΑ
ntriga@pegasus.gr
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Λ. ΛΑΜΠΡΙΑΝΙΔΗΣ
Στροφή στην ανάπτυξη
Η περίοδος κρίσης την οποία ζούμε ίσως αποτελεί ευκαιρία να ξανασκεφτούμε τις καίριες συντεταγμένες της αναπτυξιακής μας πορείας. Θα πρέπει αναμφίβολα να υπάρξει μια στροφή της οικονομίας στην παραγωγή πιο σύνθετων προϊόντων και υπηρεσιών, που θα βάλει τη χώρα σε καλύτερη θέση στον διεθνή ανταγωνισμό και θα αξιοποιήσει παραγωγικά το ανθρώπινο δυναμικό της. Μόνο μία τέτοια στροφή θα συντελέσει στην εξομάλυνση προσφοράς και ζήτησης στην αγορά εργασίας των πτυχιούχων στην Ελλάδα και θα μειώσει τη διαρροή εγκεφάλων.
* Ο Λόης Λαμπριανίδης είναι Οικονομικός γεωγράφος, καθηγητής Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
ΣΠ. ΣΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
Κρίση αξιών και όχι οικονομίας
«Για τους περισσότερους από τους φοιτητές η παρούσα κρίση ήρθε απλώς να επιβεβαιώσει μία μακρόχρονη και αναπάντητη αγωνία. Η απαισιοδοξία, η ανασφάλεια και η παραδοχή ενός απρόσωπου «συστήματος» απορρόφησης πτυχιούχων με αναξιοκρατικά κριτήρια ήταν ήδη υπαρκτά ζητήματα. Εδώ βρίσκεται η ουσία του προβλήματος, το οποίο πρέπει να αντιληφθούμε ως κρίση αξιών και όχι οικονομίας. Πολλοί από τους φοιτητές μας αναλογίζονται καλύτερες τύχες στο εξωτερικό. Δεν σκέφτονται ότι οι ίδιες δυσκολίες ίσως υπάρχουν κι εκεί. Η φυγή δεν είναι πάντα λύση».
ΕΘΝΟΣ
