Στέγη και διατροφή αδειάζουν τις τσέπες των πολιτών - Αποκαλυπτικά στοιχεία...

Η ακρίβεια έχει εδραιωθεί ως η μεγαλύτερη ανησυχία των πολιτών στη χώρα μας το τελευταίο διάστημα. Μάλιστα, καθίσταται πλέον ως ευρεία αντίληψη το γεγονός ότι δεν αποτελεί...

εισαγόμενο πρόβλημα αλλά ζήτημα δομικού χαρακτήρα, που «πιέζει» τα νοικοκυριά στην Ελλάδα. Είναι πέρα από προφανές ότι οι ευθύνες της κυβέρνησης της Ν.Δ. είναι τεράστιες και οι χειρισμοί του αρμόδιου υπουργού Ανάπτυξης Τάκη Θεοδωρικάκου αφορούν -κατά κύριο λόγο- την επικοινωνία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα δύο μεγαλύτερα έξοδα ενός νοικοκυριού είναι η στέγαση και η διατροφή. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2023, το φτωχότερο 20% των Ελλήνων ξοδεύει το ένα 1/3 (33,8%) του εισοδήματός του για τρόφιμα και το 1/4 (22%) για τη στέγαση.

Ενοίκια και τρόφιμα

Στην Ελλάδα τα ενοίκια έχουν φτάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα. Σύμφωνα με την ΤτΕ, οι τιμές των ακινήτων αυξήθηκαν κατά 9,2% σε ετήσια βάση το δεύτερο τρίμηνο του 2024 και πλέον είναι κατά 5,3% υψηλότερες από αυτές που ίσχυαν το 2007. Ένα μέσο ενοίκιο για ένα διαμέρισμα 60 τετραγωνικών μέτρων περίπου σε μια συνοικία της Αθήνας σπανίως πέφτει κάτω από τα 500 ευρώ. Στην περίπτωση μιας τετραμελούς οικογένειας το διαμέρισμα θα πρέπει να είναι μεγαλύτερο και το ενοίκιό του θα είναι προφανώς αυξημένο, πάνω από τα 800 ευρώ.

Το δεύτερο μεγάλο έξοδο είναι η διατροφή και τα προϊόντα που αγοράζει κανείς από το σουπερμάρκετ. Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα συνεχίζει να κινείται σε πολύ υψηλά επίπεδα στην Ελλάδα (υψηλότερα από τον αντίστοιχο της Ε.Ε.) και έκλεισε τον Σεπτέμβριο στο 3,1%.

Σε κάθε περίπτωση, το πρόβλημα προϋπάρχει. Οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα, οι οποίες συνεχίστηκαν το 2023 για τρίτη συνεχή χρονιά, είχαν ως συνέπεια ένα μέσο νοικοκυριό να δαπανά κάτι περισσότερο από το 1/5 των μηνιαίων εξόδων του για τρόφιμα. Ακόμη πιο επώδυνες ήταν οι αυξήσεις στα είδη διατροφής για τα πλέον φτωχά νοικοκυριά, καθώς οι δαπάνες για αυτή την κατηγορία αγαθών αντιστοιχεί στο 1/3 των συνολικών δαπανών τους, όπως προκύπτει από την Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών για το έτος 2023 που δημοσίευσε η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ). Αν προστεθούν και οι δαπάνες για στέγαση, τότε ένα μέσο νοικοκυριό αφιερώνει για τρόφιμα και στέγαση το 34,1% των δαπανών του, ποσοστό που για τα φτωχότερα νοικοκυριά φτάνει το 55,8%.

Η μέση ετήσια δαπάνη των νοικοκυριών για αγορές κατά το έτος 2023 ανήλθε σε 20.223,36 ευρώ (1.685,28 τον μήνα), καταγράφοντας ετήσια αύξηση 5,3% (1.600,34 ευρώ) σε σχέση με το 2022. Σε σταθερές τιμές, η μέση ετήσια δαπάνη των νοικοκυριών αυξήθηκε σε ποσοστό μόλις 1,7% ή 347,16 ευρώ, λόγω της επίδρασης του πληθωρισμού, που το 2023 ήταν 3,5%. Η μέση ετήσια δαπάνη για κάθε άτομο το 2023 ανήλθε στα 8.358,24 ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 11,2% (841,92 ευρώ ετησίως) σε σύγκριση με το 2022 (7.516,32 ευρώ).

Τα μεγάλα έξοδα

Το μεγαλύτερο ποσοστό των δαπανών των ελληνικών νοικοκυριών, 20,7%, από 20,9% το 2022, αφορά την αγορά ειδών διατροφής. Σε απόλυτα μεγέθη αυτό σημαίνει 348,92 ευρώ τον μήνα, από 334,03 ευρώ τον μήνα το 2022, δηλαδή αύξηση κατά 4,5%. Αν και δαπανήσαμε για τα περισσότερα από τις βασικές κατηγορίες ειδών διατροφής περισσότερα χρήματα σε σύγκριση με πέρυσι, κατά 1,2% στην περίπτωση των αλεύρων-ψωμιού-δημητριακών έως 11,9% για ελαιόλαδο, καταναλώσαμε αρκετά μικρότερες ποσότητες. Το παραπάνω δεν σημαίνει τίποτε άλλο από το ότι πληρώσαμε περισσότερα για να αγοράσουμε λιγότερα. Έτσι, η μέση μηνιαία κατανάλωση (σε ποσότητες) υποχώρησε το 2023 κατά 13,6% σε ό,τι αφορά το ελαιόλαδο, κατά 12,7% τα οινοπνευματώδη ποτά, κατά 11,8% τα ψάρια. Επίσης, καταναλώσαμε λιγότερο κατά 10,7% ρύζι, κατά 6,1% κρέας, κατά 5,3% αυγά και κατά 5,2% γάλα και ζυμαρικά. Περικοπές κάναμε ακόμη και στο ψωμί (-4,3%), στα φρούτα και στα λαχανικά (-4% και -3,4% αντιστοίχως). Επιπλέον, καταναλώσαμε λιγότερο ηλεκτρικό ρεύμα, κατά 9,2% σε σύγκριση με το 2022, αλλά και λιγότερα καύσιμα, τόσο υγρά, όπως είναι η βενζίνη και το πετρέλαιο, όσο και στερεά.

Τι λένε οι πολίτες

Στην πανελλαδική έρευνα κοινής γνώμης για το ζήτημα της ακρίβειας και του κόστους ζωής της Metron Analysis που παρουσίασαν στην ημερίδα του Ινστιτούτου Αλέξης Τσίπρας οι Στράτος Φαναράς και Γιάννης Μπαλαμπανίδης παρουσιάζονται οι πολλαπλές πτυχές της οικονομικής ζωής που σχετίζονται με την αντιλαμβανόμενη αύξηση του κόστους ζωής σε βασικά αγαθά, όπως η ενέργεια, η στέγαση, αλλά και η Υγεία, η Παιδεία, η αναψυχή.

Στο ερώτημα αν η χώρα μας αυτή την περίοδο κινείται προς τη σωστή ή προς τη λάθος κατεύθυνση το 75% απαντά προς τη λάθος, αυξανόμενο συνεχώς από τον Ιανουάριο του 2024. Με τον ορίζοντα των οικονομικών προσδοκιών να στενεύει, πάνω από 2 στους 3 εκτιμούν ότι οι καταναλωτικές τους δυνατότητες έχουν χειροτερέψει...

Γιάννης Αγουρίδης - Αυγή