Φορολόγηση υπερ-πλουσίων: Κάν’ το όπως η Ισπανία...

Πώς μπορεί να υπάρξει ετήσιο όφελος 700 εκατ. ευρώ...

Ποιο θα ήταν το όφελος για την Ελλάδα εάν ακολουθούσε το μοντέλο του Πέδρο Σάντσεθ με τη φορολόγηση των μεγάλων «πορτοφολιών»;...

Ηφορολογική μεταχείριση που επιφύλαξε η ισπανική κυβέρνηση στους υπερ-πλούσιους θα μπορούσε να δείξει τον δρόμο για ένα αντίστοιχο ελληνικό μοντέλο. Κι αυτό όχι μόνο γιατί έχει ένα σεβαστό εισπρακτικό αποτέλεσμα για το κράτος, αλλά και διότι αποτελεί ένα ζήτημα δικαιοσύνης τόσο φορολογικής όσο, κυρίως, κοινωνικής.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μια νέα μελέτη του Tax Justice Network, που προβλήθηκε πριν από λίγες ημέρες στο BBC World TV, προκρίνει έναν προοδευτικό φόρο του ακραίου πλούτου στα πρότυπα του ισπανικού μοντέλου, ο οποίος επαρκεί για την εξωτερική χρηματοδότηση της αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης. Είναι ένα θέμα, άλλωστε, που αναμένεται να βρεθεί στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων στην COP29. Στην περίπτωση της Ελλάδας, το ετήσιο όφελος θα ήταν της τάξης των 700 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για ένα ποσό που ξεπερνά κατά 100 εκατ. ευρώ το κονδύλι που έχει προβλεφθεί στον φετινό προϋπολογισμό για την αποκατάσταση ζημιών από τις φυσικές καταστροφές.

Το μοντέλο

Η ισπανική κυβέρνηση, υπό την ηγεσία του σοσιαλιστή πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ, στα τέλη του 2022 εισήγαγε έναν προσωρινό «φόρο αλληλεγγύης», ο οποίος εισπράχθηκε το 2023 και εισπράττεται το 2024, σε καθαρό πλούτο άνω των 3 εκατ. ευρώ. Ο φόρος αυτός εκτιμάται ότι αφορά τα πλουσιότερα νοικοκυριά (0,5%). Η μελέτη, ωστόσο, δεν εντάσσει τις εξαιρέσεις του ισπανικού φόρου, όπως οι μετοχές εισηγμένων εταιρειών, η πνευματική ιδιοκτησία, η βιομηχανική ιδιοκτησία, καθώς και ορισμένα περιουσιακά στοιχεία μεγάλης αξίας, όπως σκάφη και αεροσκάφη. Δηλαδή, επεκτείνει τη φορολόγηση σε όλες τις κατηγορίες πλούτου χωρίς να εξαλείφει εξαιρέσεις που υπάρχουν στη νομοθεσία της Ισπανίας, οι οποίες μειώνουν την αποτελεσματικότητα του φόρου. Διαπιστώνει, λοιπόν, ότι κατά μέσο όρο κάθε χώρα θα μπορούσε να συγκεντρώσει μέχρι και το 7% του προϋπολογισμού δαπανών της. Ένας τέτοιος φόρος θα συγκέντρωνε πάνω από 700 δισ. από τον υπερ-πλούτο των ΗΠΑ και πάνω από 32 δισ. από τους υπερ-πλούσιους της Βρετανίας. Αναφορικά με τη χώρα μας, θα μπορούσαν να συγκεντρωθούν περισσότερα από 700 εκατ. ευρώ από το πλουσιότερο 0,5% της Ελλάδας.

Τι δείχνει η μελέτη

Η μελέτη αυτή δημοσιεύεται την ώρα που το G20 εξετάζει σχέδια για έναν παγκόσμιο ελάχιστο φόρο στους 3.000 δισεκατομμυριούχους του κόσμου, υπό την προεδρία της Βραζιλίας και του αριστερού ηγέτη Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα. Η Γαλλία, η Γερμανία, η Ισπανία και η Νότια Αφρική έχουν επίσης εκφράσει την υποστήριξή τους στις προτάσεις. Ωστόσο, η επίτευξη συμφωνίας είναι πιθανό να διαρκέσει χρόνια και ενδέχεται να προκαλέσει αντιδράσεις σε διάφορες χώρες.

Η έκθεση υπογραμμίζει ότι ο ακραίος πλούτος καθιστά τις οικονομίες επισφαλείς και συνδέεται άμεσα με τη χαμηλότερη οικονομική παραγωγικότητα, το αυξημένο χρέος για τα μη πλούσια νοικοκυριά και τα φτωχότερα κοινωνικά αποτελέσματα, όπως η χαμηλότερη εκπαιδευτική επίδοση και το μειωμένο προσδόκιμο ζωής. Όπως αναφέρει, κατά μέσο όρο μόλις το 3% του πλούτου κάθε χώρας ανήκει στον μισό πληθυσμό της, ενώ το πλουσιότερο 0,5% κατέχει το ένα τέταρτο.

Η ρίζα του προβλήματος

Υποστηρίζει δε ότι η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται στη διττή αντιμετώπιση του πλούτου που αποκτάται μέσω εργασίας και αυτού που συγκεντρώνεται μέσω περιουσιακών στοιχείων. Τα εισοδήματα από μερίσματα, κεφαλαιακά κέρδη και ενοίκια φορολογούνται συνήθως σε πολύ χαμηλότερα ποσοστά από τα εισοδήματα που προέρχονται από εργασία. Επιπλέον, ο πλούτος που συγκεντρώνεται από περιουσιακά στοιχεία αυξάνεται ταχύτερα από τον πλούτο που αποκτάται από εργασία.

Παρά τις ανησυχίες ότι οι υπερ-πλούσιοι θα μετακομίσουν σε άλλες χώρες, το Tax Justice Network αναφέρει ότι προηγούμενες μεταρρυθμίσεις σε ορισμένα έθνη δεν οδήγησαν σε μαζική μετανάστευση των πλουσίων. Μόλις το 0,01% των πλουσιότερων νοικοκυριών μετακόμισε μετά τις φορολογικές μεταρρυθμίσεις στη Νορβηγία, στη Σουηδία και στη Δανία, ενώ μια μελέτη στο Ηνωμένο Βασίλειο εκτιμά ότι οι αλλαγές στους κανονισμούς για τους μη μόνιμους κατοίκους το 2017 οδήγησαν σε ένα ποσοστό μετανάστευσης μόλις 0,02%.

Avgi.gr