Μπλε βαθύ, σχεδόν μαύρο...

Μια πολιτική βασισμένη στην επικοινωνία, και όχι στη συλλογική οργάνωση, ευνοεί αντικειμενικά τη Δεξιά..

Ενάμιση μήνα μετά τις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου, η πολιτική τομή που κατέγραψαν οι βουλευτικές εκλογές του 2023 μπορεί να θεωρηθεί πλέον παγιωμένη για τα καλά. Η ραγδαία υποχώρηση της Αριστεράς σε όλες τις εκδοχές της (με την «εξαίρεση» του ΚΚΕ να έχει χάσει –κι αυτή– 60.000 ψήφους μέσα σ’ έναν χρόνο), η δομική καθήλωση του ΠΑΣΟΚ στο περιθώριο της κεντρικής σκηνής και η ανάδυση της Ακροδεξιάς, εντός και εκτός Ν.Δ., σαν μιας βολικής αντιπολίτευσης στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, απλώς επιβεβαιώνουν την πολιτική και (κυρίως) ιδεολογική ηγεμονία αυτής της τελευταίας.

Η εξέλιξη αυτή δεν πρόκυψε, φυσικά, από το πουθενά. Γεννήθηκε από τη συνδρομή δυο αποφασιστικών παραγόντων, συμπληρωματικών μεταξύ τους, που διαμορφώνουν εκ των προτέρων το συνολικό τοπίο μέσα στο οποίο καλείται να επιλέξει εκπροσώπους (ή να γυρίσει την πλάτη του στην κάλπη) ο «κυρίαρχος» λαός.

Ο πρώτος από αυτούς τους παράγοντες είναι η καταλυτική παρέμβαση των ΜΜΕ, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων ανήκει σήμερα στο μεγάλο εφοπλιστικό κεφάλαιο. Οχι με τη στενή έννοια που της αποδίδεται συνήθως, του υποστηρικτή δηλαδή της κυβέρνησης Μητσοτάκη έναντι υλικών ανταλλαγμάτων (χωρίς αυτό το τελευταίο να είναι, φυσικά, από μόνο του αμελητέο). Αλλά με τη στρατηγικότερη σημασία τους ως ιδεολογικών μηχανισμών, οι οποίοι διαμορφώνουν τις πολιτικοϊδεολογικές εκείνες συνθήκες που διασφαλίζουν de facto την ηγεμονία της κυβέρνησης, επιτρέποντάς της να ξεπεράσει αβρόχοις ποσί τους σκοπέλους κάθε λογής σκανδάλων, «ατυχημάτων» κι εγκλημάτων.

Το ένα σκέλος αυτής της εγχάραξης είναι η αναγόρευση της «αναγκαιότητας» των Μνημονίων, της δραστικής τουτέστιν υποτίμησης της μισθωτής εργασίας και της βίαιης εξάλειψης των «αντιπαραγωγικών» μικροαστικών στρωμάτων, σε πάνδημο σχεδόν αφήγημα, αποδεκτό από κάθε πολιτική δύναμη που διεκδικεί μεσοπρόθεσμα την εξουσία, με εξορκισμό των λαϊκών αντιστάσεων του 2010-2015 σαν προϊόντων –ή και δημιουργών– μιας ολέθριας «αυταπάτης». Εμπέδωση, επίσης, μιας σειράς ιδεολογημάτων: από την απαξίωση του δημόσιου τομέα και την εξωπραγματική ταύτιση «αξιοκρατίας» και «αγοράς», μέχρι την επιβολή μιας φυλετικής και δομικά αντιδημοκρατικής πρόσληψης της λαϊκής κυριαρχίας, που δέχεται πως ένας «ομογενής» δίχως τον παραμικρό υλικό δεσμό με τούτο τον τόπο δικαιούται να συναποφασίζει εξ αποστάσεως για τις συνθήκες ζωής, εργασίας, συνταξιοδότησης, υγειονομικής περίθαλψης κ.λπ. των ιθαγενών (όταν δεν αναγορεύεται σε ανώτερο, τάχα μου, εκπρόσωπο μιας «Ελλάδας ανοιχτών οριζόντων»…).

«Η πολιτική είναι events, my dear, όπως έλεγε ο Τσόρτσιλ. Δεν θα σας αφήσουμε να πλήξετε. Οχι εγώ, ο ΣΥΡΙΖΑ» | Αλέξης Τσίπρας (25.9.2023, κατά την πρώτη επίσημη συνάντησή του με τον Στ. Κασσελάκη)

Τα ΜΜΕ διαμορφώνουν, τέλος, κάτι ακόμη σημαντικότερο: το ερμηνευτικό πλαίσιο που από τη μια επιτρέπει στην κυβέρνηση να ξεπερνά τους όποιους σκοπέλους, κι από την άλλη διασφαλίζει μακροπρόθεσμα την επιβίωση, αν όχι της ίδιας, τουλάχιστον των στρατηγικών επιλογών της. Το είδαμε με τον τρόπο που το μακελειό των Τεμπών, έγκλημα καταφανώς οφειλόμενο στην ιδιωτικοποίηση του ΟΣΕ, την αποψίλωση του προσωπικού και τη σκόπιμη διάλυση των υφιστάμενων μηχανισμών ελέγχου, επανερμηνεύθηκε σαν ατομική υπαιτιότητα ενός «ακατάλληλου», «κομματικά τοποθετημένου» σταθμάρχη (έμμεση δικαίωση, συνεπώς, των ιδιωτικοποιήσεων). Αλλά και η πρόσφατη απώλεια 1.300.000 ψήφων της Ν.Δ. σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του 2023 (και 750.000 σε σχέση με τις προηγούμενες ευρωεκλογές του 2019) αποδόθηκε πρωτίστως στην υποτιθέμενη δυσφορία των ψηφοφόρων της για την καθιέρωση του γάμου των ομοφυλοφίλων – και όχι για τα νέα φορολογικά μέτρα (αυθαίρετο «τεκμαρτό» εισόδημα ευθέως ανάλογο των χρόνων εργασίας και όχι του κύκλου εργασιών τους) που τσακίζουν τη ραχοκοκαλιά της εκλογικής της βάσης, απειλώντας εκατοντάδες χιλιάδες μικροεπαγγελματίες με οριστικό κλείσιμο των βιβλίων τους.

Κι όμως, στοιχειώδης παρακολούθηση των αντιδράσεων αυτού του κόσμου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατά τους προηγούμενους μήνες αρκούσε για να διαπιστώσει κανείς τη μαζικότητα της ζύμωσης για εκλογική αποχή· ζύμωσης που άφηνε να διαφωνεί πως η Ν.Δ. κινδυνεύει να πάθει ότι και το ΠΑΣΟΚ το 2012, όταν έπληξε άμεσα τους μισθωτούς που αποτελούσαν μέχρι τότε τον σκληρό πυρήνα της δικής του εκλογικής βάσης. Ο κ. Μητσοτάκης και το επιτελείο του το γνώριζαν φυσικά αυτό πολύ καλά, εξ ου και προσπάθησαν να περιορίσουν τη ζημιά μεταθέτοντας την αποστολή των εκκαθαριστικών της Εφορίας μετά τις εκλογές.

Για τα θινκ τανκ της αστικής μας τάξης, η δραστική μείωση των αυτοαπασχολούμενων συνιστά όμως αναγκαία προϋπόθεση του περιπόθητου εκσυγχρονισμού μας (αποκαλυπτικότατη, επ’ αυτού, η σχετική συζήτηση στο κομβικό φετινό συνέδριο της «Καθημερινής», του Μορφωτικού ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας και του «Οικονομικού Φόρουμ Δελφών» για τα πενηντάχρονα της Μεταπολίτευσης). Γεγονός που εξηγεί και την επικέντρωση των ΜΜΕ, όχι στην κρίσιμη αυτή οικονομική παράμετρο, αλλά στα βολικότερα πολιτισμικά συμφραζόμενα της θεσμικής διαχείρισης των έμφυλων ταυτοτήτων. Στο κάτω κάτω της γραφής, ένας εξαγριωμένος μικροαστός είναι πολύ πιο χρήσιμος όταν ξεσπαθώνει για την προστασία της πατρίδας, της θρησκείας και της οικογένειας, παρά όταν συνειδητοποιεί τα όρια της ταξικής υπεροψίας του απέναντι στον κόσμο της μισθωτής εργασίας.

Η αποτελεσματικότητα της προπαγάνδας των ΜΜΕ θα είχε ωστόσο οφθαλμοφανή όρια, αν δεν επικυρωνόταν από τον δεύτερο παράγοντα: την αποσύνθεση των οργανωμένων μαζικών συλλογικοτήτων της Αριστεράς, που της προσέδιδαν μέχρι προ δεκαετίας μια στοιχειώδη αυτοτέλεια και αντοχή απέναντι στις επικοινωνιακές πιέσεις. Η ολοσχερής, προαποφασισμένη διάλυση του κομματικού ιστού του ΣΥΡΙΖΑ από τον κ. Κασσελάκη, που ομολογεί πως προτιμά τους 8.000 followers που απάντησαν στα ερωτηματολόγιά του ακόμη κι από τα 148.000 μέλη που στήθηκαν στην ουρά κατά την εκλογή του, αποτελεί φυσικά την πιο κραυγαλέα –γελοιογραφική σχεδόν– πτυχή αυτού του μετασχηματισμού. Δυστυχώς, όμως, κάθε άλλο παρά είναι η μόνη.

Τάσος Κωστόπουλος

efsyn.gr