Ο μεγαλοϊδεατισμός του Ερντογάν, ο μικροκομματισμός του Μητσοτάκη...

Η Τουρκία υπό τον Ερντογάν ετοιμάζεται εδώ και χρόνια να πάρει μια καλύτερη θέση (γεωπολιτικά, γεωστρατηγικά) στη νέα παγκόσμια ισορροπία. Η Ελλάδα υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη παραμένει παρακολουθητής των εξελίξεων, υπολογίζοντας στην de facto στήριξη των Δυτικών συμμάχων τις κρίσιμες ώρες...

Ο Ερντογάν ενεργεί, προκαλεί, ρισκάρει, διεκδικεί και απειλεί. Επιζητά την αλλαγή της σημερινής ισορροπίας, ακόμα και την αλλαγή των συνόρων. Θεωρεί ότι ο 21ος αιώνας θα χαρακτηριστεί «τουρκικός».

Ο μεγαλοϊδεατισμός της Τουρκίας είναι παλιός, η στόχευσή του όμως και τα στηρίγματά του επί Ερντογάν έχουν αλλάξει. Η θρησκοληψία είναι ο κανόνας, o ισλαμισμός, η ιδεολογία του. Η μεγάλη, η μεγαλύτερη Τουρκία, ο διακηρυγμένος σκοπός. Όσο και αν ξενίζει ή ενοχλεί, ο Τούρκος ηγέτης εμπνέεται από την… Άλωση της Κωνσταντινούπολης. Για να εμφανιστεί ως συνεχιστής του… Πορθητή.

Η Άλωση είναι «πηγή έμπνευσης σε ό,τι αφορά την επίτευξη του στόχου του Τουρκικού Αιώνα», ενώ για την Αγία Σοφία είπε ότι η μετατροπή της σε τζαμί τη «λύτρωσε από τα δεσμά της». Ισχυρίστηκε, επίσης, ότι η Κωνσταντινούπολη «είναι η κληρονομιά του Πορθητή, των προγόνων μας, του ιερού στρατού, των πεσόντων», ενώ τη χαρακτήρισε και «κόρη του ματιού» του τουρκικού λαού, που θα παραμείνει για πάντα μουσουλμανική. Μάλλον πιο σεμνός ήταν ο Μωάμεθ το 1453...

Σκληρή στροφή προς το Ισλάμ, θρησκευτικά σχολεία, ένα δόγμα για τον Τουρκικό Αιώνα, «Γαλάζια Πατρίδα», Αγία Σοφία και Μονή της Χώρας σε τζαμί, κρίσεις τεχνητές ή πραγματικές με το ΝΑΤΟ, τις ΗΠΑ, απειλές προς την Ελλάδα, κρίση με την Αίγυπτο, παρέμβαση στον Καύκασο, εμπλοκή στην ουκρανική κρίση είναι τα πλέον χαρακτηριστικά δείγματα των αλλαγών που έχει επιφέρει ο Ερντογάν. Αν και στην αρχή εκμεταλλεύτηκε το αίτημα του εκδημοκρατισμού της Τουρκίας, χρησιμοποιώντας και την Ευρώπη, για να διαλύσει το βαθύ κράτος των στρατιωτικών και των νεο-μπέηδων κεμαλιστών, στη συνέχεια έφτιαξε το δικό του βαθύ κράτος. Ανατρέποντας τους δημοκρατικούς θεσμούς και όποιες ελευθερίες. Η κεμαλική Τουρκία έγινε ισλαμική και ερντογανική.

Οι στόχοι του Ερντογάν δεν περιορίζονται στην αλλαγή καθεστώτος, αλλά στην αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας σε μια περιφερειακή δύναμη με χαρακτηριστικά παγκόσμιας δύναμης. Η σύγκρουσή του με το Ισραήλ δείχνει τη διάθεσή του αυτή. Μέσα από τη σύγκρουση με τον Νετανιάχου ελπίζει να αναβαθμίσει τον ρόλο της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή και ευρύτερα στον μουσουλμανικό κόσμο.

Συγκυριαρχία de facto στο Αιγαίο

Σαφώς η τουρκική στόχευση επηρεάζει την Ελλάδα, την Κύπρο και τις γύρω περιοχές. Η διδασκαλία του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» στα σχολεία και διάφορα ακόμη ιδεολογήματα επιβάλλονται από τον ίδιο γιατί θέλει να καταγραφεί ως οραματιστής της «Μεγάλης Τουρκίας». Ο Ερντογάν επιδιώκει τη δημιουργία μιας νέας εθνικής συνείδησης και αυτή επιβάλλεται από τα σχολεία. Έχει ξεπεράσει τον Κεμάλ, ονειρεύεται ότι είναι η κινητήρια δύναμη της σύγχρονης Ιστορίας της Τουρκίας και συγκρίνεται μόνο με ιστορικές προσωπικότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αντιδράσεις υπάρχουν, αλλά προς το παρόν δεν είναι αρκετές για να ανατρέψουν την επιρροή που ασκεί ο Τούρκος Πρόεδρος.

Η επίδραση, όμως, όλων αυτών στα Βαλκάνια και στην ευρύτερη περιοχή είναι μεγάλη. Αυτομάτως συμπιέζουν την Ελλάδα και την Κύπρο με τρόπο επικίνδυνο και απειλητικό. Είναι πλέον σαφές πως η Τουρκία επιδιώκει να επιβάλει συγκυριαρχία de facto στο Αιγαίο. Φάνηκε από την αντίδραση στο σχέδιο της Ελλάδας για τη δημιουργία θαλάσσιου πάρκου στις Κυκλάδες. Ενέταξε αυτομάτως το θέμα στον ορισμό υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ, επιδιώκοντας να επιβάλει συνδιαχείριση σε χώρους και πλούτο που είναι ελληνικά.

Η Τουρκία πρώτα τρομοκράτησε, απειλώντας με θερμή κρίση, για να επιβάλει έναν οργανωμένο διάλογο με την Ελλάδα. Συγχρόνως είχε καθορίσει και την ατζέντα, φέρνοντας μάλιστα στην πρώτη βαθμίδα των απαιτήσεών της θέματα κυριαρχίας, όπως η αποστρατικοποίηση των νησιών. Οι «γκρίζες ζώνες» παραμένουν στο τραπέζι και συμπληρώθηκαν από τη «Γαλάζια Πατρίδα», το εύρος της οποίας είναι ανυπολόγιστο, αφού μπορεί να φτάνει έως και τη Λιβύη.

Η μικρόπνοη πολιτική Μητσοτάκη

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ακολουθεί στο εσωτερικό πολιτική υψηλών τόνων στα εθνικά θέματα για λόγους εκλογικούς και μικροπολιτικούς. Στη διαπραγμάτευση, όμως, δείχνει ότι προτιμά να πετά τα θέματα στον μέλλοντα χρόνο. Γιατί ο ίδιος δεν θέλει να αναλάβει το κόστος που έχουν οι δύσκολες αποφάσεις. Το έδειξε στη Συμφωνία των Πρεσπών, αν και ως βουλευτής ήταν υπέρμαχος των συμβιβαστικών λύσεων, όπως ο πατέρας του.

Ως πρωθυπουργός δεν θέλει συμφωνίες, θα αφήσει τα δύσκολα για τους επόμενους. Μόνο που ο χρόνος δεν κυλά όπως νομίζει. Η Τουρκία, ο Ράμα, το VMRO, η Βουλγαρία και, φυσικά, οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις προχωρούν στις δικές τους πολιτικές, αλλάζοντας το τοπίο και τις ισορροπίες. Φαίνεται περίτρανα στην υπόθεση της Βόρειας Μακεδονίας, όπου ακραίες εθνικιστικές δυνάμεις βρήκαν χώρο να εκφράσουν την πολιτική τους λόγω της μικρόπνοης, μικροκομματικής τακτικής Μητσοτάκη.

Η αντίληψη αυτή είναι καταστροφική σε ό,τι αφορά την Τουρκία, η οποία σφίγγει όλο και περισσότερο την κυριαρχία της Ελλάδας. Για την Κύπρο οι εξελίξεις είναι ακόμα χειρότερες. Ο Ερντογάν πλέον επικαλείται την… πραγματικότητα της κατοχής, λέγοντας ότι υπάρχουν πλέον δύο κράτη στην Κύπρο. Και αυτό για να αρπάξει και θαλάσσιο χώρο πολύ μεγαλύτερο από αυτόν που θα μπορούσε να διεκδικήσει ως Τουρκία.

Η πολιτική της Αθήνας οδηγεί μαθηματικά στη συρρίκνωση των δυνατοτήτων και των ευκαιριών που θα έχει η Ελλάδα πρωτίστως για να προφυλαχθεί από τους εθνικισμούς που την περιτριγυρίζουν ξανά. Η διαπίστωση Δένδια ότι η Ελλάδα δέχεται υπαρξιακή απειλή από την Τουρκία δεν αντιμετωπίζεται μόνο με την αγορά κάποιων καινούργιων οπλικών συστημάτων. Ακόμα και όταν τα αποκτήσεις, θα λείπουν όλα τα υπόλοιπα (παραγωγικό περιβάλλον, διπλωματική εμβέλεια, διεθνής και περιφερειακή υπόσταση, εργαλεία διαχείρισης των συμφερόντων άλλων κρατών κ.λπ. κ.λπ.). Θα λείπει το κύρος ενός κράτους που θα είναι υπολογίσιμο.

Οι πόλεμοι ως ευκαιρία

Ο Ερντογάν είδε τους δύο πολέμους σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή ως ευκαιρία να εμπλακεί για να αναβαθμίσει τον ρόλο και τις διεκδικήσεις της Τουρκίας. Η παθητική τακτική Μητσοτάκη καταδίκασε την Ελλάδα στο να μην μπορεί να αξιοποιήσει τον ρόλο της ως παράγοντα ειρήνης και διπλωματίας, αποδεκτό από τους περισσότερους εμπλεκομένους. Προωθώντας τα δικά της συμφέροντα και στο επίπεδο της περιφερειακής σταθερότητας.

Η ΑΥΓΗ