Εξαιρούνται από την απαγόρευση προσφορών τα τρόφιμα με σύντομη ημερομηνία λήξης...

Ανήκετε στα 6 από τα 10 νοικοκυριά που ο μισθός τους τελειώνει στις 19 του μήνα; Δυσκολεύεστε να προμηθευθείτε τα απαραίτητα και τρομάζετε με τις συνεχείς ανατιμήσεις των τροφίμων; Αγοράστε ληγμένα ή έστω «κοντόληκτα» προϊόντα που πρέπει να καταναλωθούν αυθημερόν ή εντός 24ώρων, αλλιώς θα καταλήξουν στους κάδους με τη «φύρα» των σουπερμάρκετ (ή θα μοιραστούν σε «γεύματα αγάπης» και ενέργειες «εταιρικής κοινωνικής ευθύνης»). Με... αυτό το σκεπτικό, το οποίο ταιριάζει άλλωστε με τις «πράσινες» οδηγίες της Ε.Ε., το υπουργείο Ανάπτυξης δέχτηκε το αίτημα των λιανεμπόρων να εξαιρεθούν από την απαγόρευση προσφορών τα τρόφιμα που λήγουν. Η λίστα περιλαμβάνεται στις τροποποιήσεις των υπουργικών αποφάσεων 6969/30-1-2024 και 92566/11-10-2023, με τις οποίες εξειδικεύονται τα μέτρα για τις προωθητικές ενέργειες (άρθρο 38 του ν. 5082/2024) και για την υποχρέωση γνωστοποίησης των ανατιμήσεων (άρθρο 15 του ν. 5055/2023).

Σύμφωνα με την πρώτη από τις τέσσερις τροποποιήσεις που ανακοίνωσε το υπουργείο, τα προϊόντα με κοντινή ημερομηνία λήξης μπορούν να συμμετέχουν σε προωθητικές ενέργειες ακόμα και αν έχει προηγηθεί ανατίμηση, με την προϋπόθεση ότι φέρουν σχετική σήμανση. Στόχος του μέτρου είναι «να αντιμετωπιστούν φαινόμενα σπατάλης τροφίμων (foodwaste) ή καταστροφής αποθεμάτων που θα μπορούσαν να διατεθούν σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές στους ενδιαφερόμενους καταναλωτές». Επίσης τονίζεται ότι «με αυτήν την τροποποίηση επιτυγχάνεται αμοιβαίο όφελος για επιχειρήσεις και καταναλωτές ενώ προωθείται και η υιοθέτηση νέων περιβαλλοντικά βιώσιμων συμπεριφορών από τους πολίτες και την εφοδιαστική αλυσίδα».

Οι εκπτώσεις σε προϊόντα που λήγουν δεν είναι κάτι καινούργιο. Εφαρμόζονται ευρέως σε εκπτωτικές αλυσίδες τύπου Lidl και σε μικρότερο βαθμό στα υπόλοιπα σουπερμάρκετ, ιδίως σε νωπά τρόφιμα όπως γιαούρτι, γάλα, κρέας ή συσκευασμένες σαλάτες. Είναι το αντίστοιχο με το «ξεπούλημα» στις λαϊκές αγορές λίγο πριν από το κλείσιμο, όπου ρισκάρεις όμως να πάρεις τα πιο ταλαιπωρημένα και ζουληγμένα οπωρολαχανικά.

Στη λίστα του υπουργείου με την εξαίρεση από την απαγόρευση προωθήσεων σε «κοντόληκτα» ή «κοντολήξιμα» προϊόντα όπως αποκαλούνται (αν και οι δύο ονομασίες αποτελούν νεολογισμό) περιλαμβάνονται 44 είδη, όχι μόνο νωπά αλλά και μακράς διάρκειας, που μπορούν να πωληθούν φτηνότερα ώς και 24 ώρες πριν από την ημερομηνία λήξης τους.

Για παράδειγμα οι κονσέρβες, οι σάλτσες, τα μακαρόνια και οι φρυγανιές θα μπαίνουν σε προσφορά ώς και 20 ημέρες πριν λήξουν, το ρύζι και το αλεύρι 10 μέρες, το ψωμί για τοστ 3 μέρες, το κοτόπουλο και το γάλα μία μέρα. Τώρα αν ξεχάσετε ότι το πήρατε με ταμπελάκι «κοντόληκτου» και το αλεύρι βγάλει σκουληκάκια ή το κοτόπουλο μολυνθεί με σαλμονέλα, κακό του κεφαλιού σας, η σήμανση σας προειδοποίησε. Μένει να φανεί αν το μέτρο αυτό δημιουργήσει μια νέα κατηγορία καταναλωτών, που εκτός από τις προσφορές, οι οποίες θα περιοριστούν, θα κυνηγάνε τα τρόφιμα της τελευταίας στιγμής πριν πεταχτούν στα σκουπίδια. Το μέτρο μεταξύ άλλων θεωρείται ότι απαλλάσσει τις αλυσίδες από το διόλου ευκαταφρόνητο κόστος καταστροφής των ληγμένων τροφίμων, μέρος του οποίου μετακυλίεται στα μη ληγμένα τρόφιμα επιβαρύνοντας τον καταναλωτή.

Με τη δεύτερη τροποποίηση διευρύνεται η λίστα των προϊόντων που υπόκεινται σε έλεγχο για ανατιμήσεις και δεν μπορούν να προβούν σε προωθητικές ενέργειες για τους επόμενους τρεις μήνες. Οι κατηγορίες παραμένουν 60 όπως πριν, αλλά αφορούν ευρύτερη γκάμα ομοειδών προϊόντων στην προσπάθεια να συμπεριληφθούν περισσότεροι κωδικοί.

Για παράδειγμα εκεί που η πρώτη λίστα έγραφε «σπαγγέτι», τώρα γράφει «ζυμαρικά», εκεί που έγραφε «πάριζα και γαλοπούλα» γράφει «αλλαντικά», ενώ έχουν προστεθεί και οι κονσέρβες. Επίσης στη λίστα με τα είδη προσωπικής φροντίδας για τα οποία προβλέπεται μείωση τιμών (δηλαδή μετακύλιση του 30% της έκπτωσης στην αρχική τιμή) προστίθενται οι σερβιέτες και τα ταμπόν. Τέλος, στη λίστα των νωπών προϊόντων που πωλούνται από τους προμηθευτές στο λιανέμπορο σε «καθαρές τιμές» (δηλαδή χωρίς πιστωτικά τιμολόγια και άλλες παροχές, πλην του 3% για επιστροφές και φύρα) προστίθενται το νωπό κατσίκι και αρνί.

Οι τροποποιήσεις, αν και είναι κατά κύριο λόγο τεχνικές και δευτερεύουσες, μαρτυρούν σε έναν βαθμό την αμηχανία του υπουργείου Ανάπτυξης που αυτοσχεδιάζει αλλάζοντας ακόμα και αποφάσεις που πήρε πριν από μόλις 15 μέρες. Το «ρετουσάρισμα» των φρεσκοψηφισμένων μέτρων δεν είναι παρά μια προσπάθεια να φανεί ότι κερδίζει την περίφημη «μάχη με την ακρίβεια», όταν στην πραγματικότητα η κατάσταση έχει βγει εκτός ελέγχου. Δεν είναι τυχαίο ότι οι τροποποιήσεις ανακοινώθηκαν την ίδια μέρα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που εμφανίζουν τον πληθωρισμό στα τρόφιμα να τρέχει με σπασμένα φρένα, στο 8,3%, δυόμισι φορές πάνω από τον γενικό δείκτη τιμών καταναλωτή ο οποίος υποχώρησε οριακά στο 3,1%.

efsyn.gr