Μάστερ παραπλάνησης...

Με μια καθαρά αντισυνταγματική «επίκαιρη ανάγνωση του άρθρου 16 του Συντάγματος» και με παραπλανητικές επικλήσεις του ενωσιακού ...δικαίου, η κυβέρνηση Μητσοτάκη εγκαθιδρύει την ιδιωτική ανώτατη εκπαίδευση. Τα δε πολυδιαφημισμένα αυστηρά κριτήρια εισαγωγής υποβαθμίστηκαν σε απλή εγγραφή με: απολυτήριο Λυκείου και βαθμό ίσο με την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής από τις πανελλαδικές εξετάσεις, Μπακαλορεά (ή αντίστοιχο) από τα ιδιωτικά Λύκεια και για τους αλλοδαπούς (ή και ομογενείς) ακόμη πιο εύκολα, με το απολυτήριό τους από, ισότιμο με το ελληνικό, σχολείο δευτεροβάθμιας. Το ίδιο θα ισχύσει, βέβαια, και με το Εθνικό Απολυτήριο που, όπως όλα δείχνουν, είναι καθ' οδόν στη χώρα. Μπορεί να προσθέσει κάποια κριτήρια, αν θέλει, το ιδιωτικό Πανεπιστήμιο. Δική του υπόθεση. Τα πρώτα θα έρθουν το 2025, είπε χθες, στην πολυαναμενόμενη παρουσίαση, ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης.

Βέβαια, ο Κυριάκος ο δεύτερος μίλησε για «πανελλαδικές εξετάσεις και για την πρόσβαση στα ιδιωτικά», αλλά η ταύτιση γρήγορα διαπιστώθηκε ότι περιορίζεται στην ΕΒΕ και μάλιστα του επιστημονικού πεδίου των σχολών και όχι του τμήματος. Ο δε όρος πρόσβασης, επισημαίνουμε, είναι ο χαμηλότερος μέσος όρος της ΕΒΕ του κάθε πεδίου πολλαπλασιαζόμενος με συντελεστή 0,8. Κάτι που δεν αποκλείει βαθμολογίες πολύ χαμηλές, κάτω και από τα 10.000 μόρια.

Ο υπουργός, όμως, τα χειρότερα τα επιφύλασσε για το ελληνικό δημόσιο Πανεπιστήμιο. Μπορεί να επανέλαβε τα «δώρα» που είχε εξαγγείλει από τον τακτικό προϋπολογισμό, το ΠΔΕ και τα ΕΣΠΑ, αλλά έμεινε εκεί. Ο,τι πήραν πήραν. Εφεξής, η τακτική χρηματοδότηση μειώνεται με το κόψιμο του ποσοστού βάσει «αντικειμενικών κριτηρίων» και την παράλληλη αυστηροποίηση βάσει των «δεικτών ποιότητας», δηλαδή η ισχύουσα ποσόστωση 80%/20% γίνεται 70%/30%. Ταυτόχρονα, επιβάλλονται δίδακτρα για αλλοδαπούς σε όλα τα προπτυχιακά (!), πέραν των αγγλόφωνων, καθώς θα δίνεται, πλέον, απεριόριστη δυνατότητα εγγραφής στα τμήματα των ελληνικών ΑΕΙ.

Προβλέπονται κι άλλα ιδιωτικοοικονομικά μέτρα για την περαιτέρω μείωση της ψαλίδας ανάμεσα στην κεντρική ενίσχυση και στο κυνήγι της αγοράς. Μεταξύ άλλων: διεύρυνση του «συνεργαζόμενου καθηγητή» σε όλες τις βαθμίδες, υποχρεωτική απογραφή της περιουσίας των ΑΕΙ εντός 18 μηνών, απλούστευση διαδικασίας τροποποίησης προϋπολογισμού ιδρυμάτων εντός εγκεκριμένου ποσού, ανασχεδιασμός των ΕΛΚΕ, άρση ανώτατης αμοιβής καθηγητών από ΕΛΚΕ και ΚΕΔΙΒΙΜ κ.ά.

Πολύ κακό για το τίποτα ή για το λίγο; Πολύ κακό, σίγουρα, γιατί επιβάλλονται τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια με αντισυνταγματικές ενέργειες και μεθοδεύεται, παράλληλα, η δραστική μείωση της δημόσιας χρηματοδότησης στο μέλλον, με σοβαρούς κινδύνους συρρίκνωσης και υποβάθμισης. Οσο για το τίποτα ή το λίγο ή το περισσότερο, θα φανεί στο ψάρεμα. Από τις αγορές της Σιγκαπούρης, της Κίνας, του Αμπού Ντάμπι και των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων. Εκεί, για παράδειγμα, υπάρχουν παραρτήματα μεγάλων αμερικανικών Πανεπιστημίων, μας υπενθύμισε ο υπουργός Παιδείας, έμπλεος αισιοδοξίας για την ελκυστικότητα της ελληνικής αγοράς. Στην οποία, σημειωτέον, τα ξένα ιδιωτικά θα πρέπει να επενδύσουν 2 εκατ. ευρώ. Ενα παράβολο ύψους 500.000 ευρώ για την άδεια λειτουργίας και από 500.000 για κάθε μία από τις τρεις σχολές που δικαιούνται να εγκαταστήσουν. Εκτός κι αν έρθει ένα από τα μεγαλύτερα (τοπ 20) του κόσμου και θελήσει να κάνει μόνο μία σχολή (αλλά με όλα τα ισχύοντα κριτήρια για τις τρεις σχολές). Μια Ιατρική Χάρβαρντ ή μια Νομική Οξφόρδης, σαν να λέμε.

«Η συνταγματική λογική λέει ότι η χώρα δύναται να προβεί στην ίδρυση μη κρατικών ΑΕΙ. Το Σύνταγμα δεν συνιστά σύνολο διατάξεων που ερμηνεύονται στατικά μέσα στον χρόνο», δήλωσε ο υπουργός και τόνισε ότι έχουμε 40.000 Ελληνες στο εξωτερικό και κυρίως σε Κύπρο, Αγγλία, Ιταλία κ.α., αριθμός μεγάλος συγκριτικά με άλλες χώρες. Στη «σύγχρονη συνταγματική του προσέγγιση» συμπεριέλαβε τις «θεμελιώδεις μεταβολές από το 1975», όπως η (πρόσφατη) δημιουργία της Ανεξάρτητης Αρχής ΕΘΑΑΕ, η αύξηση της διεθνούς κινητικότητας, «η τελολογική ερμηνεία του Συντάγματος από αποφάσεις του ΣτΕ και του Διοικητικού Εφετείου και η νομολογία του ΔΕΕ βάσει του οποίου δύναται η εγκατάσταση παραρτημάτων ιδρυμάτων από χώρες-μέλη της Ε.Ε. ή συμβαλλόμενες με την GATS (Γενική Συμφωνία για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών). Ασχέτως αν η Ελλάδα όταν προσχώρησε στην GATS έβαλε ρητή επιφύλαξη για τις υπηρεσίες ανώτατης εκπαίδευσης. Ασχετα αν ο ίδιος ο υπουργός αναφέρεται όχι σε ανώτατες σπουδές, αλλά σε «υπηρεσίες τριτοβάθμιας εκπαίδευσης» που αφορούν τα κολέγια στα οποία αναγνωρίζονται επαγγελματικά δικαιώματα. Στο πλαίσιο του ενωσιακού δικαίου. Και σε αντιδιαστολή, βέβαια, με τις διατάξεις του άρθρου 16 του Συντάγματος που αναφέρεται σε ΝΠΔΔ και όχι επιχειρήσεις και σε δημόσιους λειτουργούς.

Σε ό,τι αφορά τον χαρακτήρα και τη λειτουργία των μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων των μη κρατικών Πανεπιστημίων, ο υπουργός χρησιμοποίησε τον καινούργιο όρο «Νομικά Πρόσωπα Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης» (ΝΠΠΕ), δίνοντας τον εξής ορισμό: «Νομικό πρόσωπο ειδικού σκοπού μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με αποκλειστικό στόχο την παροχή υπηρεσιών ανώτατης εκπαίδευσης. Το ΝΠΠΕ συνδέεται απευθείας με το μητρικό του ίδρυμα και αποτελεί παράρτημά του στην Ελλάδα». Για τους όρους διασφάλισης της μη κερδοσκοπικής λειτουργίας, έδωσε (ερωτηθείς σχετικώς) μόνο διαβεβαιώσεις για «το μη κερδοσκοπικό πνεύμα που διαπνέει το πλαίσιο» και για το κοινωνικό «μέρισμα» που θα εξασφαλίζεται.

Νωρίτερα πάντως, είχε ανακοινώσει: «Η συμμετοχή του μητρικού ιδρύματος ορίζεται είτε με απευθείας συμμετοχή του επί του κεφαλαίου ίδρυσης είτε μαζί με άλλα νομικά ή φυσικά πρόσωπα μέσω συμφωνιών ακαδημαϊκής συνεργασίας που θεμελιώνουν τη σχέση εποπτείας του μητρικού ιδρύματος επί του παραρτήματός του». Οσο για τον λόγο που ντε και καλά πρέπει να γίνουν ιδιωτικά παραρτήματα για τη διεθνοποίηση των σπουδών στη χώρα (αντί να συνεχιστούν οι μεγάλες, ήδη, συνεργασίες που έχουν τα περισσότερα ελληνικά ΑΕΙ), απάντησε: «Θέλουμε να εμβαθύνουμε πολύ περισσότερο από τις συμφωνίες. Δεν θέλουμε ευκαιριακή πολιτική. Και γιατί να τα εμποδίσουμε να έρθουν; Γιατί να συρθούμε από την Ενωσιακή Νομολογία;».

Στα κριτήρια λειτουργίας των παραρτημάτων των ξένων ιδιωτικών περιλαμβάνονται: θεωρημένη οικοδομική άδεια για σύνδεση με τα δίκτυα κοινής ωφελείας για την παροχή υπηρεσιών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (σ.σ.: υπηρεσίες τριτοβάθμιας, όχι σπουδές ανώτατης), καταστατικό, σχέδιο εσωτερικού κανονισμού, το ύψος των διδάκτρων και «κάθε άλλης οικονομικής επιβάρυνσης» για τους ενδιαφερομένους, διάρκεια σπουδών (;), πενταετής μελέτη κ.ά. Τα μέλη του διδακτικού ερευνητικού προσωπικού πρέπει να είναι κάτοχοι διδακτορικού τίτλου σε ποσοστό τουλάχιστον 80% επί του συνόλου, ο αριθμός των μελών του διδακτικού ερευνητικού προσωπικού πλήρους απασχόλησης δεν μπορεί να είναι κατώτερος των 30 για το παράρτημα των τριών σχολών, με προβλεπόμενο όριο ωρών διδασκαλίας, για κάθε μέλος, τις 12 ώρες εβδομαδιαίως. Σε κάθε παράρτημα μπορεί να υπηρετεί ειδικό διδακτικό προσωπικό που δεν μπορεί να υπερβαίνει το 20% του διδακτικού ερευνητικού προσωπικού. Οι τίτλοι σπουδών θα σφραγίζονται από το υπουργείο Παιδείας. Η ΕΘΑΑΕ θα πρέπει να εγκρίνει ή όχι εντός 120 ημερών. Σημείωση: Υπάρχει ασυμβίβαστο για τους καθηγητές στα ελληνικά ΑΕΙ. Για τους συνταξιούχους και ομότιμους δεν ακούσαμε. Να μην ξεχάσουμε, όμως, την πρόβλεψη για αύξηση απολαβών από 12% έως 15% με την επαναφορά επιδομάτων.

«Εχουμε, ήδη, δεχθεί προτάσεις ενδιαφέροντος και έχει βοηθήσει η ελληνική διασπορά. Κάποιοι ήρθαν και μόνοι τους», είπε ο κ. Πιερρακάκης, για να προσθέσει: «Χρειάζεται χρόνος για να ωριμάσουν όλα αυτά. Εμείς θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα δέντρο». Λεφτόδεντρο;...

Αννα Ανδριτσάκη

Η Εφημερίδα των Συντακτών