Αλήθειες και ψέματα...

...για την επιχείρηση «Ιδιωτικά πανεπιστήμια»...

Η επιχειρούμενη παραβίαση του άρθρου 16 του συντάγματος με σκοπό να εκχωρηθεί σε επιχειρηματικά συμφέροντα η θεμελιώδης υποχρέωση της Πολιτείας να χρηματοδοτεί τα δημόσια πανεπιστήμια παρουσιάζεται από την προπαγάνδα σαν μια δήθεν «μεταρρύθμιση» για την «απελευθέρωση» του εκπαιδευτικού συστήματος. Πίσω από τα... ωραία, πλην ψεύτικα λόγια όμως κρύβεται η μεθοδευμένη προσπάθεια της κυβέρνησης Μητσοτάκη να δώσει τέλος στη δημόσια και δωρεάν Ανώτατη Εκπαίδευση.

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΨΕΜΑ που χρησιμοποιούν είναι ότι η Ελλάδα αποτελεί, δήθεν, τη μόνη χώρα που δεν επιτρέπει τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων.

Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι είμαστε η μόνη χώρα στον κόσμο που επίτηδες συρρικνώνει, υποχρηματοδοτεί και υποστελεχώνει τα δημόσια πανεπιστήμια για να ανοίξει τον δρόμο στα ιδιωτικά. Πόσο τυχαίο είναι αλήθεια ότι είμαστε η τελευταία χώρα στην Ευρώπη των 27 ως προς τη χρηματοδότηση και ως προς τη στελέχωση των δημόσιων πανεπιστημίων; Τα διεθνή και ευρωπαϊκά στοιχεία είναι αποκαλυπτικά:

* Αντί των 11.500 ευρώ ανά φοιτητή που αντιστοιχούν ως δημόσια χρηματοδότηση στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, στην Ελλάδα αντιστοιχούν μόλις 2.300 ευρώ.

* Αντί του 9,6% του ετήσιου προϋπολογισμού με το οποίο χρηματοδοτείται η δημόσια εκπαίδευση στην Ευρώπη, στην Ελλάδα χρηματοδοτείται με το 7,1% του ετήσιου προϋπολογισμού.

* Αντί της αναλογίας 1 καθηγητή ανά 13 φοιτητές που ισχύει κατά μέσο όρο στην Ευρώπη, σε εμάς ισχύει η αναλογία 1 καθηγητή ανά 47 φοιτητές.

* Αντί των 380 εκατομμυρίων ευρώ που δίνονταν πριν από το 2010 ως κρατική επιχορήγηση για τη λειτουργία του συνόλου των πανεπιστημίων της χώρας, σήμερα δίνονται μόλις 116 εκατομμύρια ευρώ.

Ουδεμία σχέση συνεπώς υπάρχει με την υπόλοιπη Ευρώπη, όπου τα ιδιωτικά πανεπιστήμια λειτουργούν αφού πρώτα στηρίχθηκαν τα δημόσια πανεπιστήμια.

ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΨΕΜΑ είναι ότι με τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα επιστρέψουν, δήθεν, από το εξωτερικό οι 40.000 Έλληνες φοιτητές που σπουδάζουν εκεί. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, αφού πρώτα συρρίκνωσε τις δημόσιες πανεπιστημιακές σχολές με το εφεύρημα της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής κι αφού έστειλε 20.000 υποψήφιους ετησίως υποχρεωτικά στα ιδιωτικά κολέγια και στο εξωτερικό, έρχεται τώρα σαν τον πατροκτόνο που επικαλείται την ορφάνια του για να ζητήσει επιείκεια. 

Για να επιστρέψουν οι Έλληνες που σπουδάζουν στο εξωτερικό, πρέπει πρώτα να ενισχυθούν τα δημόσια πανεπιστήμια. Και δεύτερον, πρέπει να ενισχυθεί η ελληνική οικονομία, ώστε να μπορέσει να τους δώσει ευκαιρίες επαγγελματικής τους αποκατάστασης.

Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι η μόνη πρόταση για να αντιστραφεί το brain drain είναι η στήριξη των δημόσιων πανεπιστημίων, ώστε να επιστρέψουν όσοι σπουδάζουν και όσοι εργάζονται σε πανεπιστήμια στο εξωτερικό.

ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΨΕΜΑ αφορά τα περί «απελευθέρωσης» της πανεπιστημιακής «αγοράς».

Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι η πανεπιστημιακή «αγορά», όπως την αποκαλούν, δεν λειτουργεί πουθενά αλλού ανταγωνιστικά με τη δημόσια. Παντού, από την Ευρώπη μέχρι τη Βόρεια Κορέα, η Ανώτατη Εκπαίδευση είναι δημόσιο αγαθό και συνιστά βασική υποχρέωση της Πολιτείας να το παρέχει ισότιμα σε όλους τους πολίτες. Πουθενά δεν υπάρχει κυβέρνηση που αρνείται να επιτελέσει τη θεμελιώδη συνταγματική της υποχρέωση να χρηματοδοτεί επαρκώς τα δημόσια πανεπιστήμια προκειμένου να δημιουργήσει την ανάγκη για τη λειτουργία ιδιωτικών. 

Και βέβαια, πουθενά στον κόσμο αυτό δεν θα ονομαζόταν «μεταρρύθμιση». Ακόμη, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια παντού στον κόσμο καλύπτουν ένα μικρό μέρος των εκπαιδευτικών αναγκών, καθώς παντού τα δημόσια πανεπιστήμια αποτελούν τον κορμό του εκπαιδευτικού συστήματος. Με ενδεικτικό παράδειγμα τη Γερμανία, όπου στα 83 μικρά ιδιωτικά πανεπιστήμια που λειτουργούν σπουδάζει μόλις το 1% του φοιτητικού πληθυσμού.

ΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΨΕΜΑ αφορά τους κατ’ ευφημισμόν ψευδεπίγραφους ορισμούς ως «μη κρατικών» και «μη κερδοσκοπικών» των ιδιωτικών πανεπιστημίων.

Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι εφόσον τα πανεπιστήμια στην Ευρώπη και στην Ελλάδα δεν είναι κρατικά αλλά δημόσια, ως ΝΠΔΔ και ως αυτοδιοικούμενα, δεν υπάρχει η κατ’ αντιδιαστολή έννοια των μη κρατικών. Υπάρχουν μόνο δημόσια και ιδιωτικά. Ακόμη, εφόσον τα ιδιωτικά πανεπιστήμια χρηματοδοτούνται από funds, δεν μπορεί να υπάρχει η έννοια των «μη κερδοσκοπικών» ιδρυμάτων. Κανένας επιχειρηματίας και κανένα fund δεν επενδύουν χωρίς να περιμένουν ανταπόδοση.

ΤΟ ΠΕΜΠΤΟ ΨΕΜΑ αφορά τον ορισμό των ιδιωτικών εκπαιδευτικών επιχειρήσεων ως «πανεπιστημίων». Μια εκπαιδευτική επιχείρηση, όμως, χρειάζεται τεράστιες μη ανταποδοτικές επενδύσεις για να χρηματοδοτήσει ερευνητικούς εξοπλισμούς και προσωπικό.

Η ΜΟΝΗ ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι στη μικρή αγορά της Ελλάδας δεν μιλάμε για ιδιωτικά «πανεπιστήμια», αλλά για απλά διδακτήρια. Δηλαδή για μη πανεπιστήμια.

ΤΟ ΕΚΤΟ ΨΕΜΑ είναι ότι δήθεν τα ιδιωτικά θα φέρουν στην Ελλάδα μεγάλα πανεπιστήμια του εξωτερικού. Τα οποία δεν πρόκειται να έρθουν βέβαια ποτέ στη μικρή «αγορά» της Ελλάδας.

Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι θα μπορούσαν να έρθουν στη χώρα μας μεγάλα διεθνή πανεπιστήμια, με συνεργασίες όμως με τα υψηλού επιπέδου δημόσια πανεπιστήμια, τα οποία θα διασφάλιζαν την αξιοπιστία του εγχειρήματος. Τι χρειάζονται τα funds και οι επιχειρηματίες ως ενδιάμεσοι στην Παιδεία;

ΤΟ ΕΒΔΟΜΟ ΨΕΜΑ είναι ότι δήθεν το όλο εγχείρημα θα ενισχύσει το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας.

Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι, αντίθετα, το όλο εγχείρημα αποδυναμώνει τον βασικό πυλώνα της Ανώτατης Εκπαίδευσης, τα δημόσια πανεπιστήμια, καθώς πρόκειται στην ουσία για το τέλος της δημόσιας και δωρεάν Ανώτατης Εκπαίδευσης...

Ο Γιάννης Μυλόπουλος είναι καθηγητής, πρώην πρύτανης ΑΠΘ

ΑΥΓΗ