Η πόλη που μισεί το παρελθόν της...

Αυτή η χώρα και πολύ περισσότερο αυτή εδώ η πόλη, σου δίνει την εντύπωση ότι μισεί το παρελθόν της. Δεκαετίες ολόκληρες τώρα καταστρέφει ό,τι θυμίζει το «κάποτε», ό,τι το έκανε να δείχνει πιο φωτεινό, πιο όμορφο, πιο ζεστό, ό,τι σημάδεψε μια εποχή ολόκληρη, λες και μισεί την ίδια τη μνήμη των ανθρώπων της, τις ίδιες τις αναμνήσεις τους. Πολυκατοικίες εκτρώματα και «σύγχρονα» τσιμεντομέγαρα σηκώθηκαν ανελέητα πάνω σε κτίρια στολίδια, τα... οποία κοσμούσαν δρόμους και πλατείες και γκρεμίστηκαν μέσα σε μια μέρα.

Έτσι... μια κι έξω! Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς; Το Δημοτικό Θέατρο στην πλατεία Κοτζιά;... Τη Βίλα Μαργαρίτα στους Αμπελόκηπους;... Το ξενοδοχείο Ακταίον στο Φάληρο;... Δημιουργήματα σπουδαίων αρχιτεκτόνων, ενός και πλέον αιώνα, που σε άλλες χώρες διατηρούνται και συντηρούνται ως κόρη οφθαλμού, ακριβώς για να διατηρούν και να συντηρούν την ιστορία και τον χαρακτήρα της πόλης, αλλά και τη μνήμη των πολιτών της, εδώ λες και αποτελούν βαρίδι. 

Οι έννοιες πρόοδος και εκσυγχρονισμός στην Ελλάδα πάντα σήμαιναν «του γαμάω τα πρέκια»! Είμαι σίγουρος πως και τον Παρθενώνα ακόμα, αν δεν επέφερε τόσα έσοδα και δεν διαφήμιζε την Αθήνα στα πέρατα του κόσμου, θα τον είχαν γκρεμίσει για να χτιστεί κανά πάρκινγκ, ώστε να εξυπηρετηθεί η Πλάκα από κάτω ή κανά συνεδριακό κέντρο με θέα το Κουκάκι. Αποτέλεσμα;... Μια πόλη χωρίς να είναι ορατή η νεότερη ιστορία της. Μια πόλη με αόρατο παρελθόν, άφαντο, εξαφανισμένο! 

Χθες το βράδυ ο κινηματογράφος Ideal, σημείο αναφοράς για την Αθήνα, έκανε την τελευταία προβολή της ιστορίας του, που μετρά 102 χρόνια ζωής. Ο πιο παλιός εν ενεργεία κινηματογράφος της πόλης, σβήνει τα φώτα του, αποσυνδέει τη μηχανή προβολής του και γκρεμίζει την οθόνη του. Γιατί;... Γιατί αυτό επιτάσσουν οι καιροί. Οι προσπάθειες για να σωθεί ήταν τιτάνιες, ειδικά από την οικογένεια Σπέντζου, αλλά αποδείχθηκαν απέλπιδες και ατελέσφορες. Το κτίριο του Σλίμαν, που οικοδομήθηκε στην Πανεπιστημίου τη δεκαετία του 1880 και είχε σχεδιάσει ο Τσίλερ, πέρασε στον όμιλο Μήτση, που «κοιτάζει μπροστά» και «δεν μπορεί να ζει με το πίσω». 

Ο κινηματογράφος ξεκίνησε το 1921 ως «Σαλόν Ιντεάλ» κι έφτασε έως τις ημέρες μας. Μάλιστα το 1991 ο Σπέντζος έκανε τη μεγάλη ανακαίνιση, η πρώτη που γινόταν σε τέτοιο βαθμό σ’ έναν ελληνικό κινηματογράφο, ώστε να αντεπεξέλθει στα νέα δεδομένα της εποχής και να μπορεί να ανταποκριθεί στην προβολή ταινιών, που τόσο η εικόνα τους όσο και ο ήχος τους, απαιτούσαν πλέον νέα συστήματα, άκρως εξελιγμένα. Και το Ideal τα εγκατέστησε. Ποιος ξεχνάει το «σοκ» που αισθανθήκαμε όταν μπήκαμε για πρώτη φορά στο ανακαινισμένο Ideal (νομίζω με τη «Σιωπή των Αμνών») και είδαμε εκείνα τα καθίσματα-πολυθρόνες να μας περιμένουν για να κάτσουμε δύο ώρες αναπαυτικά; Εμείς οι μαθημένοι μέχρι τότε σ’ εκείνα τα ξύλινα καθίσματα των κινηματογράφων, που δίπλωναν στη μέση. 

Το Ideal κατάφερε να επιβιώσει από αρκετά «χτυπήματα» μέσα σε αυτό τον αιώνα. Κάηκε δύο φορές και τις δύο αναγεννήθηκε μέσα από τις στάχτες του. Ήταν βλέπετε πολύ σκληρό για να πεθάνει... Μάλιστα το 1990 η πυρκαγιά ξέσπασε μόλις ο Σπέντζος είχε ολοκληρώσει τη ριζική ανακαίνισή του. Δεν το έβαλε κάτω και το ξαναέκανε όλο από την αρχή. 

Με την νέα ανακαίνιση, το Ideal έγινε μία από τις πολυτελέστερες αίθουσες της Ευρώπης. Οι εξωτερικοί χώροι συνέχισαν να αναδεικνύουν το νεοκλασικό ύφος του κτιρίου που το φιλοξενεί και στο εσωτερικό αναπτύχθηκε όλη η φινέτσα που αποκτούσαν τότε οι σύγχρονοι κινηματογράφοι. Χωρίς ν’ αλλάξει το μέγεθος της αίθουσας, οι θέσεις μειώθηκαν σε 750, καθώς τοποθετήθηκαν εκείνες οι τεράστιες αναπαυτικές πολυθρόνες της γαλλικής εταιρείας Quinette, η οποία έχει εξοπλίσει εμβληματικές αίθουσες κινηματογράφων, θεάτρων και όπερας στη Γαλλία και σε ολόκληρο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων το Palais des Festivals στις Κάννες. Όσο για τους τοίχους της αίθουσας στο πλάι, που έπρεπε να είναι σκούροι για να μην αποσπούν το βλέμμα από την οθόνη, διακοσμήθηκαν με τις γκρι τοιχογραφίες του ζωγράφου Αντωνόπουλου. 

Η νέα wall-to-wall οθόνη κατέλαβε επιφάνεια 150 τ.μ. κι έγινε η μεγαλύτερη σε μεμονωμένη αίθουσα στην Ελλάδα. Πρώτο το Ideal εγκατέστησε σύστημα ήχου Dolby SR, με πιστοποίηση THX του Τζωρτζ Λούκας, ενώ λίγα χρόνια αργότερα αναβαθμίστηκαν εκ νέου τα συστήματα ήχου και εικόνας σε ψηφιακά. Σεβόμενο όμως το παρελθόν του, το Ideal διατήρησε στην καμπίνα του και την κλασσική μηχανή προβολής για φιλμ, δεν την πέταξε σε κάποια αποθήκη κι έτσι αυτή λειτουργεί κανονικά μέχρι σήμερα, όταν γίνονται προβολές ταινιών σε φεστιβάλ ή σε αφιερωματικές βραδιές.

Όλα αυτά σβήνουν απόψε, αφήνουν την τελευταία τους πνοή. Πρώτα έκλεισε το ιστορικό εστιατόριο, Ideal κι αυτό, δίπλα στον κινηματογράφο, με την υψηλή αισθητική σε διάκοσμο και σε φαγητό, χτυπημένο από τα μνημόνια το 2014 και αμέσως μετά έκλεισε το περίφημο «Αιγαίον» με τους λουκουμάδες, που γλύκανε γενιές και γενιές παλαιών Αθηναίων. Και τώρα ήρθε η σειρά του κινηματογράφου να μας αποχαιρετήσει ακριβώς στο «φεύγα» της χρονιάς. Τελευταία προβολή απόψε το «Pulp Fiction», έτσι τιμητικά και… Cut!... 

Δημήτρης Βασιλόπουλος (Facebook)