Το τέλος της Αριστεράς...

Ηταν τελικά ζήτημα χρόνου να επέλθει το τέλος της Αριστεράς και στη δική μας χώρα. Δημιουργικές κουμμουνιστικές και αριστερές παραδόσεις όπως και πολιτικές εξουσίες υπήρξαν και στην Ιταλία και στη Γαλλία και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές πολιτικές κοινωνίες. Και μετά εξαφανίστηκαν!

Στη δική μας περίπτωση η Αριστερά... ως ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. ανέλαβε να κυβερνήσει τον τόπο μας σχεδόν εβδομήντα χρόνια μετά τη λήξη του εμφύλιου πολέμου (1949). Το έτος 2015 σφραγίζει την ιστορική πορεία του τόπου μας και την Αριστερά ως ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Από τότε μέχρι σήμερα, μετά τις εκλογικές ήττες που γνωρίζει η «κυβερνώσα Αριστερά» (ευρωεκλογές του 2019, κοινοβουλευτικές εκλογές του 2019 και δύο απανωτές εκλογικές διαδικασίες το έτος 2023), θα περίμενε κανείς το ίδιο το κόμμα ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. να επεξεργαστεί ένα πρόγραμμα ιδεολογικο-πολιτικού σχεδιασμού για να μετασχηματιστεί σ’ ένα κόμμα της Αριστεράς στη σύγχρονη εποχή.

Αντί να γίνει αυτό ανέδειξε (με τυπικές νομιμοποιητικές διαδικασίες) τον Κασσελάκη πρόεδρο. Η προσωπική αυτή εκλογή χωρίς να έχει προηγηθεί η διαβουλευτική διαδικασία θέσεων και αντιπαραθέσεων ήταν εκτός της λογικής της Αριστεράς.

Το ζήτημα με την Αριστερά στον τόπο μας που την οδήγησε τελικά στο πολιτικό και κοινοβουλευτικό τέλος της δεν ήταν ότι ένα άτομο καθίσταται (επαναλαμβάνω, με τις τυπικές διαδικασίες του κομματικού κανονισμού) υποψήφιος και τελικά πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., αλλά το γεγονός ότι η ίδια η Αριστερά δεν μπόρεσε να διαφυλάξει τη δημιουργική ιδεολογικο-πολιτική κληρονομιά της.

Αλλά ας εξετάσουμε τώρα, με αφορμή αυτό που ονομάζω τέλος της Αριστεράς στον τόπο μας, ποια ήταν η ιδεολογικο-πολιτική κληρονομιά της. Θα πω τα πράγματα με το όνομά τους. Η παρακαταθήκη (ιδεολογικο-πολιτική) που μας αφήνει η μεταπολεμική (αλλά και η μεταπολιτευτική) Αριστερά είναι ένα «κιβώτιο» γεμάτο από χρυσαφικά! Εκεί βρίσκονται οι δυναμικοί κοινωνικοί αγώνες για όλα τα ζητήματα της κοινωνίας μας. Εκεί, εάν τελικά σκάψουμε, θα βρούμε τα θεμέλια της δημοκρατίας, στο πλαίσιο της οποίας ζούμε ακόμη και σήμερα ως πολιτική κοινωνία.

Μπορεί το «κιβώτιο» της εμφύλιας διαμάχης (Αρης Αλεξάνδρου) να ήταν κενό, αλλά το πολιτικό «κιβώτιο» της δημοκρατικής Αριστεράς από το 1949 μέχρι το 2015 γέμισε από πολύτιμους λίθους. Είναι το ιδεολογικο-πολιτικό θησαυροφυλάκιο της μεταπολεμικής πολιτικής κοινωνίας. Τολμώ να ισχυριστώ το εξής: στις ιστορικές συνθήκες της χρονικής περιόδου 1950-2020 (εβδομήντα χρόνια) η Ελλάδα οφείλει την ύπαρξή της στην Αριστερά και στις ιδέες της.

Εάν θέλει κανείς να σκιαγραφήσει τη συνεισφορά και τη συμβολή της Αριστεράς στην ιστορική εξέλιξη της μεταπολεμικής (και εννοείται και της μετα-πολιτευτικής) ελληνικής κοινωνίας, θα καταλήξει στα εξής τρία συμπεράσματα, τα οποία αναφέρονται στα τρία συγκροτησιακά επίπεδα της κοινωνίας μας. Το πρώτο είναι το επίπεδο (ή η σφαίρα) της πολιτικής συνεργασίας. Το δεύτερο αναφέρεται στην πνευματική ηγεμονία και το τρίτο στη διαμόρφωση συμφιλιωτικής συνείδησης.

Θα αναφερθώ και στα τρία αυτά ζητήματα επιγραμματικά! Η συμβολή της Αριστεράς να υπερβαίνει ο τόπος μας σε κάθε ιστορική συγκυρία τα πολιτικά αδιέξοδα υπήρξε καθοριστική. Η χούντα και η πτώση της ήταν έργο της αριστερής συνείδησης και πολιτικής. Υστερα η πνευματική ηγεμονία της Αριστεράς δημιούργησε το πλαίσιο του δημιουργικού αυτοπροσδιορισμού του τόπου μας. Η τέχνη και ο πολιτισμός υπήρξαν δημιουργήματα της Αριστεράς.

Το τρίτο στοιχείο της εσωτερικής σύνδεσης της Αριστεράς με την κοινωνία μας είναι, κατά την επιστημονική άποψή μου, και το σημαντικότερο. Η συνειδησιακή συμφιλίωση ενός λαού, ενός κοινωνικού συνόλου, μετά από βαθιές τραυματικές εμπειρίες δεν είναι εύκολο έργο. Ωστόσο η Αριστερά (με τα ηθικά πρωτεία της) διαμόρφωσε την πολιτικο-ηθική συνοχή της ελληνικής κοινωνίας. Και σήμερα (το έτος 2023) μετά τις κοινοβουλευτικές αποτυχίες της οδηγείται στο περιθώριο.

Συμβαίνει όμως και κάτι εξω-θεσμικό, εξω-πολιτικό και ταυτόχρονα ενδο-ψηφιακό. Η σύγχρονη ψηφιακή κοινωνία «ονομάζει» τους νέους πολιτικούς ηγέτες. Και εδώ τελειώνει η ιστορία της Αριστεράς! Ψηφιακή κοινωνία και Αριστερά δεν έχουν κοινούς λογαριασμούς.

Θεόδωρος Γεωργίου (Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης)

efsyn.gr