Oι σύγχρονοι μαυραγορίτες...

Οι ιδιοκτήτες κατοικιών προς ενοικίαση είναι οι σύγχρονοι μαυραγορίτες. Όχι όλοι, αλλά ούτε και λίγοι. Γιατί είναι καθαρός μαυραγοριτισμός το να ζητάς έναν μισθό ενοίκιο για μια τρύπα του 1960. 

Μα τα ενοίκια καθορίζονται από την προσφορά και τη ζήτηση, θα αντιτείνει ο υπέρμαχος της αγοράς. Και το 1941-44, από την προσφορά και τη ζήτηση, καθοριζόταν η τιμή του λαδιού. Το «κίνημα» τότε ήξερε ότι η Κατοχή δημιούργησε τις συνθήκες για τον μαυραγοριτισμό, αλλά δεν τη χάριζε στους μαυραγορίτες. 

Υπάρχει και η... ατομική ευθύνη, όπως θα έπρεπε να γνωρίζουν οι οπαδοί του κτητικού ατομισμού, αυτής της θεμελιακής ιδεολογίας του φιλελευθερισμού/ καπιταλισμού (C.B. Macpherson), η οποία πρεσβεύει ότι το άτομο είναι πάνω απ’ όλα ιδιοκτήτης και δεν χρωστά απολύτως τίποτα στην κοινωνία, ούτε, φυσικά, οφείλει να δίνει λόγο στο πώς εκμεταλλεύεται την περιουσία του. 

Όμως ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες, καμία περιουσία δεν έχει αξία από μόνη της. Ο ιδιοκτήτης του σπιτιού, πχ, δεν θα μπορούσε να το νοικιάσει αν δεν υπήρχε ένα ολόκληρο πλέγμα υπηρεσιών (καθαριότητα, υποδομές, νερό, ρεύμα κλπ.) που επιτρέπουν σε κάποιον να ζήσει εντός του. Υπηρεσίες που τις πληρώσαμε και τις πληρώνουμε όλοι. 

Ούτε η αγορά είναι φυσικό φαινόμενο, τόσο η ύπαρξή της (εξολοκλήρου), όσο και η κατεύθυνσή της (σε μεγάλο βαθμό) είναι αποτέλεσμα πολιτικών αποφάσεων. 

Η απότομη αύξηση της ζήτησης, για παράδειγμα, την οποία εκμεταλλεύονται οι ιδιοκτήτες για να απογειώσουν τα ενοίκια, δεν θα υπήρχε αν το κράτος δεν νομοθετούσε την golden visa, με την οποία διάφοροι ξένοι μαφιόζοι ξεπλένουν μαύρο χρήμα αγοράζοντας σπίτια στην Ελλάδα. 

Ή αν δεν επέτρεπε το Airbnb, δηλαδή, την ξενοδοχειακή χρήση οικημάτων που χτίστηκαν για ιδιοκατοίκηση και μόνο αυτή μπορούν να υποστηρίξουν χωρίς να προκαλούνται μια σειρά από προβλήματα (δείτε πχ την επιδημία κοριών που αντιμετωπίζουν δεκάδες μεγαλουπόλεις τα τελευταία χρόνια, λόγω του Airbnb και της υπερτουριστικοποίησης). 

Η αγορά, αν αφεθεί ανεξέλεγκτη, καταστρέφει τις ίδιες τις προϋποθέσεις της ύπαρξής της, όπως έχει δείξει ο Πολάνυι, στον Μεγάλο Μετασχηματισμό. 

Μια από αυτές είναι να μην εμπορευματοποιηθεί εντελώς η γη, την οποία ο Πολάνυι κατέτασσε (μαζί με την εργασία και το χρήμα) στα πλασματικά εμπορεύματα. Τα αγαθά δηλαδή που δεν μπορούν να εμπορευματοποιηθούν πλήρως, χωρίς η κοινωνία να οδηγηθεί σε σοβαρή κρίση ή και κατάρρευση.

Ας πάψουμε λοιπόν να τους αποκαλούμε ιδιοκτήτες. Δεν είναι ιδιοκτήτες, είναι μαυραγορίτες. Και ως τέτοιους να τους αντιμετωπίζουμε. Μπορεί να μην είναι νόμιμο (ούτε στην Κατοχή ήταν), είναι όμως απολύτως ηθικό. 

Να πεδίο δόξης λαμπρό για την αριστερά και την αναρχία. Πολύ πιο κοντά, μάλιστα, στις κοινωνικές και τις ιστορικές τους αναφορές, από το να ντροπιάζουν «ψέκες» για τα τσιπάκια των νέων ταυτοτήτων. «Διαφωτισμένοι» μεν, χρεοκοπημενοί δε, ιδεολογικά και πολιτικά.

Dimitris Tsirkas (FB)