Τι μας έδειξε ο Τσίπρας - Ο ιστορικός κύκλος που έκλεισε...

Το 2006, ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου αποφάσισε μέσα σε ένα οξυμένο εσωτερικό κλίμα να κατεβάσει ως υποψήφιο δήμαρχο της Αθήνας τον νεαρό Αλέξη Τσίπρα. Ήταν μια απόφαση με ρίσκο. Το ποσοστό του κόμματος στην Α’ Αθήνας μόλις υπερέβαινε το 5% και οι μισές κομματικές δυνάμεις θεωρούσαν την επιλογή αυτή «αριστερίστικη», «σεχταριστική» και πολιτικά καταδικασμένη. Ο... Τσίπρας, 32 ετών τότε, αποδείχτηκε υπερερπαρκής για τα καθήκοντα που είχε αναλάβει. Ο συνδυασμός του, η Ανοιχτή Πόλη, πήρε 10,5% και εξέλεξε 4 δημοτικούς συμβούλους. Για τα δεδομένα τού τότε Συνασπισμού, το ποσοστό ήταν πρωτοφανές. Και η Ανοιχτή Πόλη μεταβλήθηκε μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα σε μια μαζική και ζωντανή δημοτική παράταξη, παρούσα σε όλες τις γειτονιές της Αθήνας.

Η ανάδειξη στην ηγεσία

Το 2008, ο Αλέκος Αλαβάνος αποχώρησε από την ηγεσία του Συνασπισμού. Για τη θέση του προέδρου, αναμετρήθηκαν ο Αλέξης Τσίπρας με τον Φώτη Κουβέλη. Δεν ήταν «δαχτυλίδι», όπως γράφτηκε. Ήταν μια σκληρή συνεδριακή μάχη, στην οποία πήραν μέρος όλες οι κομματικές δυνάμεις και η οποία έληξε υπέρ του Αλ. Τσίπρα με ποσοστό 70,4%. Ο Συνασπισμός ήταν το πρώτο κόμμα που έκανε πράξη την ηλικιακή ανανέωση σε επίπεδο ηγεσίας και αυτό αναγνωρίστηκε. ΟΙ δημοσκοπήσεις άρχισαν σχεδόν αμέσως να εμφανίζουν ραγδαία άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ. Η αναταραχή του Δεκέμβρη, όμως, η στοχοποίηση από όλες τις υπόλοιπες δυνάμεις του πολιτικού φάσματος και η διαρκής εσωκομματική σύγκρουση επανέφεραν το κόμμα στα γνωστά χαμηλά ποσοστά του.

Ο Τσίπρας μπορούσε να συγκροτήσει δική του ηγετική ομάδα αλλά δεν το έκανε. Προτίμησε να συνεννοηθεί με τους υπάρχοντες παίκτες: την αριστερή και τη δεξιά πτέρυγα του Συνασπισμού και τους συμμάχους, με τους οποίους ο Συνασπισμός συγκροτούσε το ευρύτερο σχήμα του ΣΥΡΙΖΑ. ΟΙ διαμάχες μεταξύ τους έφεραν το κόμμα στα πρόθυρα της διάλυσης. Στις εκλογές του 2009 όλοι στοιχημάτιζαν στην αποτυχία και το τέλος του Συνασπισμού. Κατ' απαίτηση των συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ, ο Τσίπρας δεν κατέβηκε ως αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ως απλός υποψήφιος βουλευτής στην Α΄ Αθήνας. Οι εσωκομματικοί αντίπαλοι οργάνωσαν τις σταυροδοσίες τους για να του στερήσουν την έδρα. Ο κόσμος κινητοποιήθηκε. Ο Τσίπρας πήρε τόσους σταυρούς όσους όλο το υπόλοιπο ψηφοδέλτιο αθροιστικά και ο ΣΥΡΙΖΑ μπήκε στη Βουλή.

Από την κρίση στο άλμα του 2012

ΟΙ διασπαστικές τάσεις, όμως, δεν σταμάτησαν. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές, οι σύμμαχοι του ΣΥΡΙΖΑ, με τον Αλέκο Αλαβάνο, κατέβασαν το δικό τους σχήμα για την υπερνομαρχία Αττικής. Απέτυχαν παταγωδώς και σιωπηρά επέστρεψαν. Την ίδια περίοδο, αποχώρησε από τον Συνασπισμό μια μεγάλη ομάδα του κόμματος με επικεφαλής τον Φώτη Κουβέλη. Η χώρα έμπαινε στα Μνημόνια και ο Τσίπρας, που τόσο ελπιδοφόρα είχε έρθει στο προσκήνιο, βρισκόταν αναγκασμένος να διαχειριστεί μια βαριά κατάσταση εσωστρέφειας και απογοήτευσης.

Αποδείχτηκε αξιοθαύμαστα ανθεκτικός και ψύχραιμος. Το κόμμα μπήκε με όλες του τις δυνάμεις στα κινήματα των αγανακτισμένων και σε μια πολιτική και προγραμματική μάχη διαρκείας και υψηλότατων απαιτήσεων. Ο ΣΥΡΙΖΑ, αν και το μικρότερο κοινοβουλευτικό κόμμα της εποχής, έγινε έτσι το όπλο των αδύναμων απέναντι στην ισοπεδωτική επίθεση των Μνημονίων. Στις πρώτες εκλογές του 2012 η αύξησή του ήταν εντυπωσιακή. Και στις δεύτερες, που ακολούθησαν έναν μήνα μετά, ήταν πια η ελπίδα της κοινωνίας για απαλλαγή από τα Μνημόνια.

Η περιπέτεια του 2015 και η αριστερή διακυβέρνηση

Ο Τσίπρας πιστώνεται αυτό το πρωτοφανές ποιοτικό άλμα. Καθοδήγησε το κόμμα με σταθερότητα και αυτοπεποίθηση και το 2015 οδήγησε τον ΣΥΡΙΖΑ, που είχε ήδη μετατραπεί σε ενιαίο κόμμα, σε μια ιστορική εκλογική νίκη, διεθνούς απήχησης. Διαπραγματεύτηκε με σθένος το τέλος των Μνημονίων, συσπείρωσε γύρω από την ελληνική υπόθεση όλο τον πλανήτη, έφτασε στα όρια παραμένοντας σταθερός. Υποχώρησε μπροστα στην ανοιχτή απειλή να αποβληθεί η Ελλάδα από το ευρώ και να οδηγηθεί σε κοινωνική κρίση. Και αναγνωρίζοντας ότι η στάση του είχε υπάρξει τίμια, οι πολίτες εμπιστεύτηκαν ξανά τον ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015.

Η διακυβέρνηση 2015 - 2019 ήταν μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Ο ΣΥΡΙΖΑ έπρεπε να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα που δεν ήταν δικό του, προκειμένου να οδηγήσει την Ελλάδα εκτός Μνημονίων. Για μια φορά ακόμα, οι αντοχές και η σταθερότητα του Τσίπρα έπαιξαν ρόλο. Σε συνθήκες κρίσης, ο ΣΥΡΙΖΑ έβαλε στο Εθνικό Σύστημα Υγείας 2 εκατομμύρια ανασφάλιστους, στήριξε τους πιο αδύναμους, προστάτευσε τις συντάξεις. Έκλεισε μια χρόνια εκκρεμότητα με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Η αριστερή διακυβέρνηση, μέσα στα ασφυκτικά όρια του τρίτου Μνημονίου, δημιούργησε νέο υπόδειγμα διαφάνειας, εντιμότητας και κοινωνικής ευαισθησίας, ανέδειξε όμως και σοβαρές αντιφάσεις. Διαψεύδοντας όλους αυτούς που προεξοφλούσαν ένα άδοξο τέλος, ο ΣΥΡΙΖΑ στάθηκε όρθιος. Στις εκλογές του 2019 ηττήθηκε, αλλά με ένα αξιοπρεπέστατο 32% και με αξιοσημείωτη συσπείρωση.

Ενας κύκλος κλείνει

Την επόμενη των εκλογών του 2019, ο Τσίπρας κάλεσε τους προοδευτικούς πολίτες να πυκνώσουν τις γραμμές του ΣΥΡΙΖΑ και να τον μετατρέψουν σε ένα μεγάλο μαζικό κόμμα. Αυτή η μετάβαση υπήρξε το κεντρικό πολιτικό σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ για την ανατροπή των πολιτικών συσχετισμών. Κορυφώθηκε με τις διαδικασίες που εξέλεξαν τον Τσίπρα πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, με ψηφοφορία στην οποία προσήλθαν 150.000 πολίτες.

Αποδείχτηκε ότι δεν ήταν αρκετό. Στις εκλογές του 2023, ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. κατέγραψε ελεύθερη πτώση. Ο Τσίπρας ανέλαβε την ευθύνη. Αλλά χωρίς την παρουσία του, τη σταθερότητα και τις ικανότητές του, όλος αυτός ο κύκλος δεν θα είχε καν ανοίξει.

Από χθες, ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. βρίσκεται σε μια νέα φάση μετάβασης. Η αποχώρηση του Τσίπρα κλείνει οριστικά έναν κύκλο. Δεν πρόκειται να υπάρξει ξανά 2012 ούτε επιστροφή στο 2019 για μια δεύτερη ευκαιρία. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., ισχυρός ακόμα, παρά την εκλογική του ήττα, πρέπει να δημιουργήσει νέους όρους πολιτικής ηγεμονίας. Το ποια πρόσωπα θα ηγηθούν είναι το λιγότερο. Αυτό που χρειάζεται άμεσα είναι ένα μεγάλο άλμα ωρίμανσης στις πολιτικές του διαδικασίες και η οικοδόμηση νέων δεσμών με τους κοινωνικούς χώρους. Ο Τσίπρας μάς έδειξε ότι όλα γίνονται αν είμαστε αποφασισμένοι να τα πετύχουμε.

Η ΑΥΓΗ