Η νέα μόδα του ακραίου τουρισμού...

Γιατί άνθρωποι πληρώνουν μικρές περιουσίες για να ρισκάρουν τη ζωή τους...

Ως νέα μόδα φαίνεται ότι αναδύεται ο ακραίος τουρισμός. Στο ακραίο και συχνά απαγορευτικά δαπανηρό άκρο της ταξιδιωτικής βιομηχανίας, έχει αναπτυχθεί μια θέση για να καλύψει τη ζήτηση για αυξημένο ενδιαφέρον και αδρεναλίνη στο κόκκινο. Από τους ωκεανούς, στα βουνά, στα πολικά στρώματα πάγου, στα ενεργά ηφαίστεια - και τώρα στην τεράστια έκταση του διαστήματος - οι... άνθρωποι είναι όλο και πιο έτοιμοι να πληρώσουν μικρές περιουσίες για να κυνηγήσουν μεγάλα και μερικές φορές επικίνδυνα όνειρα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πρόσφατη τραγωδία στα βάθη του Ατλαντικού ωκεανού με τον θάνατο πέντε ανθρώπων όταν το υποβρύχιο Titan στο οποίο επέβαιναν, εξερράγη. Είχαν πληρώσει 250.000 δολάρια έκαστος για να κάνουν το πολύωρο ταξίδι προς το ναυάγιο του Τιτανικού με ένα σκάφος που δεν πληρούσε όλους τους κανόνες ασφαλείας.

"Είναι το είδος ανθρώπων που νιώθουν το ίδιο είδος έλξης, είτε είναι να πάνε βαθιά κάτω στη θάλασσα, είτε να σκαρφαλώσουν πολύ ψηλά, είτε να τρέξουν πολύ μακριά» δήλωσε στους Financial Times ο Tomaž Rotar, Σλοβένος γιατρός, ο οποίος το 2021 κινδύνεψε να χάσει τη ζωή του ανεβαίνοντας το βουνό Κ2, το δεύτερο ψηλότερο στον κόσμο.  «Είναι ένα είδος ασθένειας, σαν ένα δηλητήριο στις φλέβες σου που σε κάνει να θέλεις να πας. Γιατί θέλεις αυτό το όμορφο συναίσθημα που έρχεται όταν περάσει ο κίνδυνος και ξέρεις ότι έχεις πετύχει κάτι. Και μετά δεν ξέρεις καν πώς ζούσες πριν από αυτό, οπότε γυρνάς πίσω και το ξανακάνεις».

Σκι 60 μέρες απ' άκρη σ' άκρη στην Ανταρκτική

Ακόμη και ο Νότιος Πόλος — τον οποίο, μετά την αποτυχημένη επίσκεψη του Σκοτ ​​το 1912, δεν τον επισκέφτηκαν άνθρωποι μέχρι το 1956 — τώρα προσφέρεται σε τουριστικά φυλλάδια. Ο σταθμός του Νότιου Πόλου των ΗΠΑ Amundsen-Scott σκιάζεται από μια άλλη εγκατάσταση, περίπου μισό μίλι μακριά: μια τουριστική κατασκήνωση που υποδέχεται τους επισκέπτες με μια πινακίδα που ανακοινώνει «το νοτιότερο θέρετρο του κόσμου». Η Antarctic Logistics & Expeditions, που διευθύνει την κατασκήνωση, προσφέρει μια σειρά από τρόπους για να φτάσετε εκεί, συμπεριλαμβανομένου του ταξιδιού «South Pole Overnight» με 65.000 δολάρια — οι επισκέπτες απλώς πετούν εκεί και πίσω (και λαμβάνουν πιστοποιητικό κατά την επιστροφή τους).

Το ενδιαφέρον για επίσκεψη στην Ανταρκτική - την πιο κρύα, ψηλότερη και πιο θυελλώδη ήπειρο του κόσμου - αυξάνεται, με τη μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων να φτάνουν με κρουαζιερόπλοια και να προσγειώνονται με μικρά σκάφη. Ο αριθμός που βγήκε στην ξηρά διπλασιάστηκε από 26.000 την καλοκαιρινή περίοδο 2014/15 του νότιου ημισφαιρίου για να φτάσει τις 55.000 το 2019/20. Τα δεδομένα από τη Διεθνή Ένωση Tour Operators της Ανταρκτικής καταγράφουν επίσης ορισμένες από τις δραστηριότητες που ακολούθησαν: την πιο πρόσφατη σεζόν οι τουρίστες έκαναν stand-up paddleboard 598 φορές, κολύμβηση με αναπνευστήρα 1.661 φορές, snowboard 766 φορές και 4.217 καταδύσεις σε υποβρύχια).

Όπως συμβαίνει με άλλες περιοχές του κόσμου του «ακραίου τουρισμού», οι τουριστικοί πράκτορες θολώνουν όλο και περισσότερο τα όρια μεταξύ διακοπών και αποστολών. Εκτός από τα ταξίδια με πτήση στον Νότιο Πόλο, το ALE προσφέρει μια σειρά αποστολών που οι περιστασιακοί παρατηρητές θα υποθέτουν ότι κάνουν επαγγελματίες εξερευνητές. Θέλετε να κάνετε σκι από την άκρη της ηπείρου μέχρι τον Πόλο, ένα έπος 60 ημερών, με θερμοκρασίες έως -30 βαθμούς Κελσίου; Απλώς κατευθυνθείτε στον ιστότοπο της ALE και, εάν μπορείτε να διαχειριστείτε την τιμή των 85.000 δολαρίων, κάντε κλικ στο κουμπί "κράτηση τώρα". Το ταξίδι θα γίνει από έναν έμπειρο οδηγό.

Αν και ο τουρισμός αναπτύσσεται πιο φυσιολογικά στην Ανταρκτική, οι κίνδυνοι παραμένουν. Η Αμερικανική Ακτοφυλακή διεξάγει επί του παρόντος έρευνα αφού τέσσερις τουρίστες με κρουαζιερόπλοια σκοτώθηκαν σε τρία περιστατικά στα τέλη του 2022.

"Να νιώσω την οργή"

Ωστόσο, ένα από τα περίεργα πράγματα για τον ακραίο τουρισμό είναι ότι ο κίνδυνος φαίνεται να προσελκύει αντί να αποτρέπει τους πελάτες. Μόλις δύο ημέρες μετά την έκρηξη ενός ηφαιστείου στο White Island στα ανοιχτά της Νέας Ζηλανδίας το 2019, κατά την οποία σκοτώθηκαν 22 άτομα, ένας οδηγός σκαφών στο Whakatāne, την πιο κοντινή πόλη στο ηφαίστειο, είπε στους δημοσιογράφους ότι είχε αρχίσει να λαμβάνει νέα αιτήματα από τουρίστες που ήθελαν να πάνε εκεί. Μια γυναίκα ήθελε να δει το White Island από κοντά «για να νιώσει την οργή».

«Είναι το ίδιο πράγμα για το οποίο μιλούν οι ρομαντικοί ποιητές όταν μιλούν για την υπέροχη φύση, τα θεάματα που μας βγάζουν έξω από τον εαυτό μας και ξεπερνούν την καθημερινή ανθρώπινη εμπειρία», λέει η Amy Donovan, γεωγράφος και ηφαιστειολόγος στο πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ που παρακολούθησε τη ζήτηση να αυξάνεται ολοένα και περισσότερο λόγω της εγγύτητας με το ηφαίστειο. Όταν το Fagradalsfjall εξερράγη στη χερσόνησο Reykjanes της Ισλανδίας τον Μάρτιο του 2021, περισσότεροι από 350.000 άνθρωποι συνέρρευσαν στην τοποθεσία τους επόμενους 10 μήνες.

Μετά τον θάνατο δύο ατόμων στον αγώνα γιοτ Clipper Round The World το 2015/16, οι αιτήσεις αυξήθηκαν. Όταν ο διάσημος Αμερικανός σκιέρ Doug Coombs σκοτώθηκε το 2006 σε ένα ατύχημα στο La Grave της Γαλλίας, ένα γεγονός που αναφέρθηκε τότε ως «σαν να πεθαίνει ο Σούπερμαν», οι οδηγοί παρατήρησαν μια άνοδο στη ζήτηση από Αμερικανούς τουρίστες που ήθελαν να κάνουν σκι εκεί.

"Αν κανείς δεν πέθαινε, η ζήτηση θα μειωνόταν"

Η καταστροφή πουλάει και στα Ιμαλάια. Η θανατηφόρα χειμερινή σεζόν του 2021 στο K2 αύξησε μόνο τη ζήτηση για προσπάθειες σε ένα βουνό που είναι πολύ πιο επικίνδυνο από το Έβερεστ. Το περασμένο καλοκαίρι, περίπου 200 άτομα έφτασαν στην κορυφή του K2, υπερτριπλάσια από το προηγούμενο ρεκόρ.

«Οι άνθρωποι θέλουν να σκαρφαλώσουν στο Έβερεστ γιατί είναι επικίνδυνο και ενέχει κινδύνους», λέει ο Lukas Furtenbach, Αυστριακός οδηγός βουνού που ειδικεύεται σε premium αποστολές στο Έβερεστ (τα πακέτα του κοστίζουν έως και 217.000 δολάρια, συμπεριλαμβανομένου εξατομικευμένου βίντεο και φωτογραφίας επαγγελματικού επιπέδου). «Αν κανείς δεν πέθαινε και ήταν 100% ασφαλές, αυτό δεν είναι μια περιπέτεια και νομίζω ότι η ζήτηση θα μειωνόταν».

Η φετινή σεζόν του Έβερεστ σημείωσε αριθμό ρεκόρ ορειβατών — και αριθμό ρεκόρ θανάτων, 17. Ο Furtenbach, του οποίου οι πελάτες έφτασαν όλοι με ασφάλεια στην κορυφή, ανησυχεί όλο και περισσότερο για το τι συμβαίνει όταν τα χρήματα, ο εγωισμός και η ανθρώπινη παρόρμηση για αναζήτηση συγκινήσεων συγκρούονται σε επικίνδυνα μέρη. «Θα έλεγα ότι 14 από αυτούς τους θανάτους θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί με πολύ απλά πρωτόκολλα ασφαλείας», λέει.

«Νομίζω ότι υπάρχει μια αυξανόμενη επίγνωση ότι είναι δυνατό να φτάσετε σε τέτοια μέρη», λέει ο James Willcox, η εταιρεία του οποίου Untamed Borders προσφέρει ταξίδια σε προορισμούς όπως το Αφγανιστάν, η Συρία και η Υεμένη και έχει οργανώσει εκδηλώσεις για το ETIC. «Προηγουμένως, αν ένας προορισμός δεν περιλαμβανόταν στο φυλλάδιο του Thomas Cook και δεν υπήρχε στον οδηγό Lonely Planet, οι άνθρωποι απλώς είχαν μηδενικές πληροφορίες. Τώρα είναι αρκετά εύκολο να μάθεις για οπουδήποτε στο διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν αυτό το αποτέλεσμα. Μόλις αρχίσεις να ψάχνεις, βλέπεις ότι άλλοι άνθρωποι πηγαίνουν, όσο απίθανος κι αν είναι ο προορισμός».

Η ώθηση προς την ολοκλήρωση καθορισμένων προκλήσεων περνάει από πολύ ακραία ταξίδια. Καθώς το να φτάνουν στις «επτά κορυφές» (το ψηλότερο βουνό σε κάθε ήπειρο) έχει γίνει συνηθισμένο, οι εξερευνητές έχουν αγωνιστεί για το «γκραν σλαμ του εξερευνητή» (τις επτά κορυφές συν τον Βόρειο και τον Νότιο Πόλο) ή ακόμα και για το «ακραίο τρικάστ του εξερευνητή» (τα υψηλότερα και τα χαμηλότερα μέρη στη Γη, το Έβερεστ και το Challenger Deep στην Τάφρο των Μαριανών, καθώς και το διάστημα). Μια νέα γενιά σπεύδει τώρα να σκαρφαλώσει και τις 14 από τις κορυφές των 8.000 μέτρων του κόσμου, χρησιμοποιώντας συχνά εκτεταμένη υποστήριξη ελικοπτέρων για να το κάνει.

"Σε βοηθούν να βρεις το όριό σου αλλά δεν θέλεις πραγματικά να το βρεις"

Το διάστημα προσφέρει το δέλεαρ ενός νέου συνόρου. Η Virgin Galactic πρόκειται να ξεκινήσει την πρώτη της εμπορική διαστημική πτήση σε λίγες μέρες — μια εμπειρία δύο ωρών που θα φτάσει περίπου 55 μίλια πάνω από την επιφάνεια της Γης. Ήδη 800 άτομα έχουν αγοράσει εισιτήρια, τα οποία τώρα κοστίζουν 450.000 δολάρια. Εν τω μεταξύ, ο πύραυλος Blue Origin που ανήκει στον Τζεφ Μπέζος φτάνει τα 62 μίλια σε μια πτήση μόλις 11 λεπτών.

Ίσως ο πιο ακραίος τουρίστας από όλους έπεσε πίσω στη Γη τον περασμένο μήνα μετά από μια οκταήμερη επίσκεψη στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Ο John Shoffner, 67, πρώην διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας καλωδίων οπτικών ινών Dura-Line, ήταν ένας από τους τρεις αστροναύτες που είχαν αγοράσει εισιτήριο για το δεύτερο ταξίδι του Axiom στο διάστημα. Η εταιρεία δεν έχει πει πόσα πλήρωσαν, αλλά ανέφερε προηγουμένως τιμές εισιτηρίων στα 55 εκατομμύρια δολάρια.

Όπως πολλοί, ο Shoffner έχει περάσει και από άλλες ανάλογες διαδικασίες: συμμετείχε σε αγώνες αυτοκινήτου 24 ωρών στο Nürburgring της Γερμανίας, skydives και BASE-jumps και έχει τρέξει σε όλη την Αμερική με ποδήλατο χωρίς υποστήριξη.

Γιατί τα κάνει αυτά; «Είναι διασκεδαστικά», λέει . «Σε βοηθούν να βρεις την άκρη σου — θα έλεγα το όριο σου, αλλά δεν θέλεις πραγματικά να το βρεις»...