Ο λαϊκισμός ζει και βασιλεύει...

Κάποτε το μέτρο σύγκρισης για την απήχηση των κομμάτων που διεκδικούσαν την εξουσία, αυτό που σήμερα ορίζουμε ως παράσταση... νίκης, ήταν ο όγκος και ο παλμός των προεκλογικών συγκεντρώσεων που γίνονταν στις μεγάλες πόλεις της χώρας, κυρίως σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Υποτίθεται, πως ο λαός ψήφιζε με την παρουσία του στις «μεγαλειώδεις» συγκεντρώσεις του κόμματος. Οι κεντρικές προεκλογικές συγκεντρώσεις χρησιμοποιούνταν από τα κόμματα σαν ένα είδος δημοσκοπήσεων της εποχής και φρόντιζαν να είναι η τελευταία εικόνα στα μάτια των ψηφοφόρων, λίγα 24ωρα πριν τις εκλογές.

Πλατεία Συντάγματος και πλατεία Αριστοτέλους εναλλάξ είχαν την τιμητική τους, καθώς το κόμμα που είχε την κυβέρνηση έκλεινε τον προεκλογικό του αγώνα στην Αθήνα και η αντιπολίτευση (ο όρος αξιωματική ήταν περιττός) στη Θεσσαλονίκη. Ήταν η εποχή της απόλυτης κυριαρχίας του δικομματισμού, καθώς ΝΔ και ΠΑΣΟΚ άθροιζαν μαζί στις εκλογές ποσοστά λίγο κάτω από το 90%, ένα φαινόμενο που το ζήσαμε μέχρι και τις εκλογές του 2009. Από εκεί και πέρα ο δικομματισμός «κόντυνε» αρκετά!

Έχοντας καλύψει δημοσιογραφικά αρκετές από αυτές τις προεκλογικές συγκεντρώσεις, πρέπει να σας πω πως η εικόνα που έδινε η τηλεόραση ήταν σε πολύ μεγάλο βαθμό πλασματική. Ήταν πολλά τα τρυκ που χρησιμοποιούσαν οι «συγκεντρωσιάρχες» (υπήρχαν και τέτοιοι κάποτε) των κομμάτων και οι σκηνοθέτες που είχαν την τηλεοπτική κάλυψη, για να παραπλανήσουν το τηλεοπτικό κοινό. Όλα γίνονταν άλλωστε για τις εντυπώσεις και μόνο.

Θυμάμαι το τρυκ για να «αυγατίσει» το πλήθος και να φαίνεται στην τηλεόραση τριπλάσιο και τετραπλάσιο απ’ ότι ήταν στην πραγματικότητα. Οριοθετούσαν οι οργανωτές σε ζώνες την Βασιλίσσης Σοφίας και την Αμαλίας, τοποθετώντας κάθε περίπου εκατό- εκατό πενήντα μέτρα κατά πλάτος των λεωφόρων χοντρά σκοινιά, που δεν επέτρεπαν στο πλήθος να συμπτυχθεί, έτσι ώστε να υπάρχει η μέγιστη δυνατή αραίωση.

Τοποθετούσαν μικρές ομάδες οπαδών με σημαίες και λάβαρα σε απομακρυσμένα σημεία, όπως πχ. στην Πάντειο, στο Χίλτον, στο Πεδίο του Άρεως, στην Ομόνοια, στο Παναθηναϊκό Στάδιο κλπ. τις οποίες φρόντιζαν να δείχνει η τηλεόραση, ώστε να δημιουργείται στον τηλεθεατή η παραπλανητική εικόνα πως μέχρι εκεί και ακόμη παραπέρα φτάνει το μέγα πλήθος! Εννοείται πως τα πούλμαν που μετέφεραν τους οπαδούς από διάφορα σημεία της χώρας ήταν αμέτρητα, σκορπισμένα παντού στην Αθήνα!

Όλα αυτά ευτυχώς παρήλθαν. Με αφορμή την οικονομική κρίση και την πολιτική χρεοκοπία των κομμάτων, οι υποψήφιοι Πρωθυπουργοί έπαψαν πλέον να δοξάζονται ως μελλοντικοί Μεσσίες. Σε αυτό συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό η διάχυση της ενημέρωσης, το διαδίκτυο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά κυρίως τα δεινά που επακολούθησαν για όλους τους πολίτες.

Σήμερα κανένας πολιτικός αρχηγός και κανένα κόμμα, ακόμη και το ΚΚΕ με τους στρατευμένους οπαδούς του, δεν διανοείται να αναμετρηθεί με το πλήθος. Δεν υπάρχουν συγκεντρώσεις σε μεγάλους ανοικτούς χώρους, δεν υπάρχουν πρόθυμοι μεταφερόμενοι οπαδοί (τουλάχιστον στον βαθμό που υπήρχαν κάποτε) και τα κόμματα περιορίζονται σε χώρους που αρκούν μερικές εκατοντάδες οπαδοί για να γεμίσουν. Και αυτό σιγά- σιγά τελειώνει, καθώς τα γκρίζα μαλλιά προδίδουν την ηλικία της συντριπτικής πλειονότητας των οπαδών.

Με τα μέτρα μιας άλλης περασμένης εποχής, φαντάζει αδιανόητο ο Ανδρέας Παπανδρέου ή ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης να περιδιαβαίνουν τις καφετέριες και τους πεζόδρομους σε πόλεις και χωριά, να ανταλλάσσουν χειραψίες με τους ψηφοφόρους και να απευθύνονται σε πλήθος μερικών δεκάδων οπαδών, όπως συμβαίνει στην εποχή μας με τους πολιτικούς αρχηγούς!

Πολλά μπορεί να άλλαξαν από τότε. Το μόνο που παραμένει αναλλοίωτο είναι η επικράτηση του λαϊκισμού. Οι αμέτρητες και αμετροεπείς εξαγγελίες, ο ξύλινος λόγος, ο βερμπαλισμός και οι πομφόλυγες που συνεχίζουν να εκτοξεύονται προς πάσα κατεύθυνση! Για να είμαστε ειλικρινείς όχι απ’ όλους και όχι στον ίδιο βαθμό. Αλλά αυτό ας το κρίνουν καλύτερα οι ψηφοφόροι...

Τάκης Σπηλιόπουλος 

Η Ναυτεμπορική