Περιοδεία με λεωφορείο και χορτοφαγικά πάρτι...

Στη λαϊκή αγορά στο Κολωνάκι, κανείς δεν ξέρει το «Πράσινο & Μωβ». Η Βασιλική Γραμματικογιάννη, συνεπικεφαλής του... νεοσύστατου κόμματος, έχει πάει στην οδό Ξενοκράτους από τις 10 το πρωί. Είναι εδώ μόνη της. Χωρίς κράχτες, χωρίς επιτελείο. Μια 58χρονη γυναίκα με τα φυλλάδια του κόμματος και τις προσωπικές της κάρτες –και τα δύο από ανακυκλωμένο χαρτί– προσπαθεί να βρει ψηφοφόρους ανάμεσα στους Κολωνακιώτες που ψωνίζουν λαχανικά και φρούτα.

«Καλημέρα σας», λέει χαμογελαστά περνώντας από τον έναν πάγκο στον άλλον, «δεν ξέρω αν μας έχετε ακούσει καθόλου, έχουμε πολύ ωραίες θέσεις όσον αφορά τη γεωργία». Παρόλο που τα μάτια κανενός πωλητή δεν φωτίζονται στο άκουσμα του «Πράσινο & Μωβ», δεν την αγνοούν. Την ακούν. Αρκετοί ενδιαφέρονται τόσο ώστε να της ζητήσουν κάρτα. Αλλοι κάνουν ερωτήσεις: «Τι είναι το Πράσινο & Μωβ;».

Είναι ένα κόμμα που δημιουργήθηκε τον Ιανουάριο και αποτελείται από επτά διαφορετικούς συνδυασμούς: τους Πράσινους, τους Πράσινους Οικολόγους, τους Πράσινους-Αλληλεγγύη, το Βολτ Ελλάδας, το Κόμμα για τα Ζώα, το Κόμμα Πειρατών Ελλάδας, και τον Κύκλο – Οικοφεμινιστικό Κίνημα. Πριν από δύο εβδομάδες, το κόμμα δημοσιοποίησε τα 100 πρώτα ονόματα υποψηφίων που θα κατέβουν με το «Πράσινο & Μωβ» στις εθνικές εκλογές. «Συνολικά οι υποψήφιοι θα είναι 220», λέει στην «Κ» η κ. Γραμματικογιάννη. «Ο πρώτος στόχος αυτής της συμμαχίας ήταν η ένωση του πράσινου χώρου στην Ελλάδα», αναφέρει. Αλλά ο απώτερος στόχος είναι να παρουσιάσουν μια εναλλακτική πολιτική πρόταση, στον πυρήνα της οποίας είναι η πεποίθηση ότι το περιβάλλον είναι αλληλένδετο με την οικονομία και την κοινωνία. «Βρισκόμαστε σε μια διάρρηξη του συστήματος όπως το γνωρίζαμε και η κοινωνία ζητάει ριζικές αλλαγές», δηλώνει, «χωρίς συμμαχίες και χωρίς συμπράξεις, δεν μπορούμε να απαντήσουμε σε αυτή την πολυκρίση».

Σε αυτό το κόμμα, πολλά πράγματα γίνονται διαφορετικά, και δεν είναι μόνο το ανακυκλωμένο χαρτί που χρησιμοποιούν για φυλλάδια και κάρτες. Αρχικά, δεν υπάρχουν αρχηγοί, αλλά συνεπικεφαλής – η κ. Γραμματικογιάννη και ο Δομήνικος Χρυσίδης, τους οποίους επέλεξαν τα μέλη του κόμματος, αφότου είχαν πρώτα αποφασίσει πως ήθελαν οι επικεφαλής να είναι μια γυναίκα και ένας άντρας. «Εγώ είμαι 58 και ο Δομήνικος 33, θέλαμε να υποδηλώσουμε και τη σύνδεση των γενεών», εξηγεί η ίδια.

Μετά, είναι ο τρόπος που διεξάγουν τον αγώνα. Δεν έχουν σπόνσορες, ούτε θέλουν να κάνουν παραδοσιακές πολιτικές εκδηλώσεις. Πριν από λίγες εβδομάδες, έκαναν ένα προεκλογικό πάρτι στον χώρο όπου βρίσκονται τα γραφεία τους, το κτίριο του πάλαι ποτέ ξενοδοχείου Ολυμπιάς στην Αθηνάς, όπου αντί για γραφεία έχουν παλιά θρανία. «Επειδή είμαστε υπέρ της ανακύκλωσης, κάνουμε και ανακύκλωση κτιρίων», δηλώνει η κ. Γραμματικογιάννη. Στο πάρτι, σέρβιραν νερό σε κανάτες (δεν πίνουν εμφιαλωμένο νερό). Το φαγητό το έφτιαξε η σύζυγος ενός στελέχους, ήταν vegetarian και μόνο από βιολογικά προϊόντα. Η μουσική ήταν world music, από κοινότητες προσφύγων. Οταν το πάρτι τελείωσε, στελέχη του κόμματος ξεχώρισαν όλα τα σκουπίδια και τα πήγαν στην ανακύκλωση. «Αυτό για εμάς είναι τρόπος ζωής εδώ και χρόνια», τονίζει η ίδια, δημοσιογράφος που κάλυπτε τον «πράσινο χώρο» από το 2009.

«Είμαστε οι μοναδικοί συνεπικεφαλής κόμματος που για να μετακινηθούμε στις περιοδείες μας παίρναμε το τρένο και τώρα παίρνουμε το λεωφορείο», λέει στην «Κ» ο Δομήνικος Χρυσίδης, ο οποίος ζει και εργάζεται στις Βρυξέλλες την τελευταία δεκαετία. «Ποιος άλλος επικεφαλής κόμματος παίρνει λεωφορείο για να πάει στη Λάρισα;» ρωτάει. Ο ίδιος δεν οδηγεί –δεν έχει καν δίπλωμα οδήγησης– από επιλογή. «Υποστηρίζω τη βιώσιμη κινητικότητα, μετακινούμαι με τα πόδια ή με ποδήλατο, και στην Ελλάδα, σε πολύ εξαιρετική περίπτωση θα πάρω ταξί. Αυτό στο Βέλγιο δεν χρειάζεται καν, μόνο στην Ελλάδα, που τα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι προηγούμενης δεκαετίας», αναφέρει.

Είναι και οι δύο, όπως και η πλειονότητα των στελεχών τους, χορτοφάγοι, αλλά τονίζουν πως αυτό δεν αποτελεί κριτήριο. «Το τι τρως είναι πολιτική; Είναι», λέει ο κ. Χρυσίδης. «Εμείς ως “Πράσινο & Μωβ” δεν θα πούμε στους ανθρώπους τι πρέπει να φάνε – θα σηκώσουμε τον πήχυ όμως ώστε αυτό που τρώμε να είναι πιο υγιές, πρέπει να υπάρχουν στάνταρντ για το τι τρώμε για να προστατεύσουμε την οικονομία, τον πλανήτη και εμάς τους ίδιους. Οι μεγάλες βιομηχανίες κρέατος πρέπει να λειτουργούν με κάποιους κανόνες, και αυτούς τους κανόνες πρέπει να τους θέσει η πολιτική», τονίζει. Ως πρώτο βήμα, θέλουν κανόνες στη μαζική εκτροφή, για να μην υποφέρουν τα ζώα, για να μην είναι «αυτό που τρώμε μέσα στις ορμόνες», και επιδιώκουν τον περιορισμό του κυνηγιού.

Το «Πράσινο & Μωβ» υποστηρίζει την πράσινη μετάβαση. «Αν νομίζει ο κόσμος ότι μιλάμε μόνο για το περιβάλλον, κάνει λάθος», λέει ο κ. Χρυσίδης. «Μιλάμε για μια δίκαιη πράσινη μετάβαση, από την οποία θα επωφεληθούν όλοι, όλες, όλα, μιλάμε για έναν διαφορετικό τρόπο διεξαγωγής της οικονομίας», συμπληρώνει και εξηγεί: Η πράσινη μετάβαση αφορά τις δημόσιες μεταφορές. «Πώς μετακινείσαι, πόσο κοστίζει σ’ εσένα και στο περιβάλλον, ποιο είναι το οικολογικό και κλιματικό αποτύπωμα. Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι η πράσινη επιλογή στην καθημερινότητα του πολίτη είναι πιο εύκολη, πιο ασφαλής, πιο φθηνή», υπογραμμίζει. Πιο ασφαλή και πιο συχνά δρομολόγια ΜΜΜ, την επιλογή να πάει κανείς στη δουλειά του με ποδήλατο. «Πέραν του ότι όπως είδαμε δεν έχουμε ασφαλή τρένα, δεν έχουμε ασφαλή λεωφορεία, δεν έχουμε ασφαλείς ποδηλατόδρομους», λέει.

Η ενέργεια

Η πράσινη μετάβαση έχει, φυσικά, να κάνει και με την ενέργεια. «Από τη θέρμανση του σπιτιού μας και το πώς μαγειρεύουμε μέχρι την ταινία Ertflix που θα δεις το βράδυ, όλα πρέπει να λειτουργούν με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας», επισημαίνει ο κ. Χρυσίδης. Πρέπει να ενισχύσουμε τις ηλιακές εγκαταστάσεις, τονίζει, να βάλουμε στον δημόσιο διάλογο τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με την κατάλληλη τεχνολογία, με τρόπο που και θα παράγει ενέργεια για εμάς και θα προστατεύει τη βιοποικιλότητα. «Ολη η Ελλάδα θα πρέπει να δουλεύει με το φως, το νερό και τον άνεμό της», λέει.

Ο ίδιος πιστεύει πως η πράσινη πολιτική προτείνει κάτι ριζοσπαστικό και παρόλο που λέει ότι οι Πράσινοι στο Ευρωκοινοβούλιο ανήκουν στην Κεντροαριστερά, σημειώνει πως το «Πράσινο & Μωβ» είναι «πολύ πάνω από το στεγανό Αριστεράς – Δεξιάς, από τα στεγανά των παραδοσιακών κομμάτων που έχουν φέρει τη χώρα σε αυτή την κατάσταση». Η πράσινη πολιτική είναι «θεμελιακή», τονίζει. «Επαναπροσδιορίζει τον τρόπο που λειτουργεί η οικονομία, μπλέκοντας τον κοινωνικό αντίκτυπο – ό,τι και να κάνεις, θέλεις ένα σοβαρό κράτος», αναφέρει και γι’ αυτό χρειάζονται πραγματικές μεταρρυθμίσεις.

Αυτό το αντισυστημικό επιχείρημα δεν μπορεί να το έχει, για παράδειγμα, ο ΣΥΡΙΖΑ, λέει η κ. Γραμματικογιάννη. «Γιατί κυβέρνησαν και προσπάθησαν να κυβερνήσουν μέσα σε αυτό το σύστημα. Θα μου πεις, εσείς θα αλλάξετε το σύστημα;» λέει. «Οχι», απαντά, «δεν θα το αλλάξουμε, δεν αλλάζει τόσο εύκολα, απλά εμείς βλέπουμε τις λύσεις. Η οικονομία δεν είναι ξεχωριστή από την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον, εμείς τις ζημιές από την κλιματική αλλαγή τις συνδέουμε με την οικονομία, θεωρούμε ότι χρειαζόμαστε ένα New Green Deal που να απαντά στα προβλήματα και του περιβάλλοντος και της κοινωνίας, διότι συνδέονται». Μιλάει για τις ελλείψεις στην αγορά. «Δεν αφορούν μόνο τον πληθωρισμό, ό,τι έχουμε προέρχεται από φυσικούς πόρους που εξαντλούνται. Οταν καταστρέφονται χωράφια με παραγωγή τροφής, αυτό σημαίνει έλλειψη σε τροφή, πολύ ακριβή τροφή, αυτά συνδέονται, οι κυβερνήσεις μέχρι τώρα δεν το συνέδεαν», λέει ως παράδειγμα.

Κι επίσης είναι και το μωβ κομμάτι. «Το θέμα των δικαιωμάτων είναι κεντρικό, “Πράσινο & Μωβ” σημαίνει μια ανοιχτή και ισότιμη κοινωνία», λέει ο κ. Χρυσίδης. «Πολλές φορές νομίζουν ότι είμαστε μόνο για το περιβάλλον, τα δέντρα και τα ζώα. Είμαστε και γι’ αυτά, αλλά θέλουμε μια υγιή οικονομία, να στηρίξουμε τον ιδιωτικό τομέα που έχει καινοτομία και ένα κοινωνικό και πράσινο πρόσημο, να πάρει η Ελλάδα στα χέρια της την τύχη της. Απαιτούμε να υπάρχει μια σοβαρή χώρα να γυρίσουμε πίσω, τι πιο λογικό;» αναφέρει.

Η συζήτηση για τη συμμαχία πράσινων συνδυασμών στην Ελλάδα έγινε και με πρωτοβουλίες του «Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος, που ήθελε τον πράσινο χώρο ενωμένο στην Ελλάδα», λέει η κ. Γραμματικογιάννη. Τόσο η ίδια όσο και ο κ. Χρυσίδης κατέβηκαν στις ευρωεκλογές το 2019, πολύ πριν από τη δημιουργία του «Πράσινο & Μωβ». Εκ των υποψηφίων βουλευτών του κόμματος, δύο είναι πρώην ευρωβουλευτές, ο Μιχάλης Τρεμόπουλος, ιδρυτικό μέλος των Πρασίνων, και ο Νίκος Χρυσόγελος, τέως επικεφαλής των Οικολόγων Πράσινων, συμπρόεδρος του κόμματος Πράσινοι – Αλληλεγγύη, ιδρυτικό μέλος των Πρασίνων.

Η ελληνική ιδιαιτερότητα

Ενώ σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως στη Γερμανία και στο Βέλγιο, πράσινα κόμματα είναι στην εξουσία, στην Ελλάδα, η πολιτική παρουσία των πράσινων κομμάτων είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Στις ευρωεκλογές του 2019 οι Οικολόγοι Πράσινοι έλαβαν ποσοστό 0,87%. Οι Ελληνες Οικολόγοι πήραν 0,20%, ενώ η Οικολογία Πράσινοι – Αλληλεγγύη συγκέντρωσε 0,45%. Τον Ιανουάριο του 2015, οι Οικολόγοι Πράσινοι κατέβηκαν στις εθνικές εκλογές με τον ΣΥΡΙΖΑ, και οι Πράσινοι με τη Δημοκρατική Αριστερά, με τους τελευταίους να παίρνουν 0,49%. Γιατί δεν έχουν κατορθώσει τα πράσινα κόμματα στην Ελλάδα όχι μόνο να έχουν εξουσία, αλλά ούτε πολιτικό αποτύπωμα;

Ο Γιώργος Παγουλάτος, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και γενικός διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ, λέει στην «Κ» πως ίσως έχει να κάνει με τα πρόσωπα. «Δεν έχουν προκύψει πρόσωπα που να μπορέσουν να γεφυρώσουν τις αντιθέσεις μεταξύ των διάφορων οικολογικών οργανώσεων και να αναδείξουν ένα κόμμα με απήχηση στο εκλογικό σώμα», δηλώνει, συμπληρώνοντας ότι τα πιο «σοβαρά» πρόσωπα του οικολογικού κινήματος διαχρονικά μάλλον προσχωρούσαν σε μεγαλύτερα κόμματα της Αριστεράς.

«Σίγουρα οι ευθύνες ανήκουν και στον πράσινο χώρο», λέει η κ. Γραμματικογιάννη. «Οι άνθρωποι του πράσινου χώρου ίσως να μην κατάφεραν ποτέ να περάσουν το μήνυμα μιας σοβαρής πράσινης πολιτικής πρότασης», αναφέρει ο κ. Χρυσίδης, «ο τρόπος που το επικοινωνούσαν ήταν λανθασμένος ή δεν ήταν αρκετός». Υπήρχε ένας μύθος πως το οικολογικό κίνημα δεν μπορεί να αναπτυχθεί στην Ελλάδα γιατί δεν έχουμε λύσει τα βασικά προβλήματα της χώρας, επειδή η χώρα δεν είναι στο σημείο ανάπτυξης και ευημερίας των δυτικοευρωπαϊκών χωρών, λέει, κάτι που δεν ισχύει. «Επειδή έχουμε μια υπέροχη φύση και δεν έχουμε έλλειψη νερού, δεν μπορούμε να σκεφτούμε ότι ο φυσικός πόρος είναι πεπερασμένος, τον θεωρούσαμε δεδομένο, και όταν βλέπαμε έναν ευρωβουλευτή να κυκλοφορεί με ποδήλατο, λέγαμε “αυτόν τον γελοίο θα ψηφίσω;”» σημειώνει η κ. Γραμματικογιάννη.

Τώρα όμως που ο κόσμος είναι πιο ευαισθητοποιημένος όσον αφορά τον παράγοντα του περιβάλλοντος, πιστεύουν πως έχουν ελπίδα στις εκλογές;

«Κανένας δεν κατεβαίνει για να χάσει τις εκλογές», υπογραμμίζει η ίδια, «είμαστε αισιόδοξοι, γιατί πιστεύουμε ότι ο κόσμος ζητάει το διαφορετικό». «Υπάρχουν Ελληνες που πιστεύουν ότι η κλιματική κρίση θέλει τολμηρές πολιτικές», δηλώνει ο κ. Χρυσίδης. «Υπάρχουν Ελληνες που δεν θέλουν το πελατειακό κράτος, που βλέπουν ότι το κράτος διολισθαίνει θεσμικά, που θέλουν μια ανοιχτή κοινωνία, αυτοί οι Ελληνες πρέπει να ψηφίσουν “Πράσινο & Μωβ”».

Τελειώνοντας τις συνεντεύξεις, ρωτάω δυο-τρεις φίλους με έντονες οικολογικές ανησυχίες εάν ξέρουν το κόμμα. «Πρώτη φορά το ακούω», λένε...

Ηλιάνα Μάγρα

Η Καθημερινή