Το φαινόμενο Ερντογάν...

Γιάννης Τριάντης

Παγκόσμιο ενδιαφέρον για τις εκλογές στην Τουρκία, μουδιασμένες αντιδράσεις στην Δύση μετά την επικράτηση του Ερντογάν, κατακλυσμιαία αρθρογραφία και σχεδόν ασφαλείς προβλέψεις ότι θα αναδειχθεί εκ νέου Πρόεδρος.

Η στήλη περιορίζεται σε κάποιες επι μέρους σημειώσεις για το φαινόμενο Ερντογάν, την... αμφιθυμία των Δυτικών και την προοπτική στα Ελληνοτουρκικά:

1)Το φαινόμενο: Αλαζόνας, εκρηκτικός, συγκρουσιακός, υβριστής, λαϊκιστής, αυταρχικός με νοοτροπία δικτάτορα. Ισχύουν όλα. Κι ακόμη περισσότερα αρνητικά θα μπορούσαν να προστεθούν για να συνθέσουν το πορτραίτο του Ταγίπ Ερντογάν.

Όμως θα ήταν προϊόν πολιτικού στραβισμού η παράκαμψη κάποιων θετικών στοιχείων που επίσης αφορούν την προσωπικότητά και το έργο του. Ας τα δούμε:

Η λέξη χαρισματικός αληθεύει πλήρως στην περίπτωσή του. Το αποδεικνύει η σχέση του με τον κόσμο. Σχέση που υπερβαίνει την εμπιστοσύνη προς τον ηγέτη και προσλαμβάνει διαστάσεις λατρευτικής τελετουργίας.

Ούτε οι οβιδιακές μεταμορφώσεις του, ούτε η αντιδημοκρατική συμπεριφορά του ούτε ο κραυγαλέος λαϊκισμός του διατάραξαν ή υπονόμευσαν την σχέση του Ερντογάν με τον «λαό του». Ούτε καν ο τρομερός σεισμός με χιλιάδες νεκρούς και ασύλληπτες καταστροφές.

Ακόμη κι όταν προεκλογικώς αναφέρθηκε περιφρονητικά στο οικονομικό πρόβλημα που ύψωνε ως μείζον ο Κιλιντσάρογλου(«Δεν θα θυσιάσετε τον ηγέτη σας για λίγες πατάτες και λίγα κρεμμύδια»), ακόμη και τότε «ο λαός του»-μιλάμε για το 50% της κοινωνίας, όπως αποδείχτηκε- τον αποθέωνε. Γιατί άραγε;

Διότι ο Ερντογάν κατάφερε να δημιουργήσει την εικόνα μιας ισχυρής Τουρκίας που ξεπερνά την ιδιότητα σημαντικού περιφερειακού παίκτη και αναδεικνύεται σε υπολογίσιμο συμπαίκτη των μεγάλων της υφηλίου.

Τεχνητή εικόνα και μωροφιλοδοξία ενός οιηματία; Όχι ακριβώς. Με πυρήνα ένα αδιαμφισβήτητο δεδομένο- το ότι η Τουρκία είναι απολύτως απαραίτητη γεωπολιτικά στους Αμερικανούς και στους Ευρωπαίους- ο Ερντογάν άρχισε να επιβεβαιώνει εμπράκτως μια δυναμική αυτονομίας.

Επικίνδυνο εγχείρημα, γιατί οι μεγάλοι έχουν όριο ανοχής και δεν χωρατεύουν από ένα σημείο και μετά, αλλά και αποτελεσματικό εσωτερικά, καθώς το όραμα «για μιά Τουρκία-υπερδύναμη» φάνταζε στα μάτια της κοινωνίας χειροπιαστό και εφικτό.

Χειροπιαστό: μέλος του ΝΑΤΟ ούσα, η Τουρκία καλλιέργησε και διατήρησε σχέσεις υψηλής συνάφειας με την Ρωσία του Πούτιν, αδιαφορώντας για την δυσαρέσκεια των Αμερικανών και την διακριτική ενόχληση των Ευρωπαίων, ιδία κατά την κρίσιμη στιγμή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Όχι μόνο δεν συντάχθηκε με τους Δυτικούς ο Ερντογάν στο θέμα των κυρώσεων, αλλά είδε την χώρα του αφενός να μην τιμωρείται για την παρασπονδία της και αφετέρου να ευλογείται από την αμήχανη Δύση όταν ανέλαβε μεσολαβητικό ρόλο στο Ουκρανικό! Φυσικά, υποδέχτηκε μετά χαράς στην Τουρκία τους Ρώσους στην ολιγάρχες που είχαν υποστεί κυρώσεις μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Και να ήταν μόνα αυτά; Είχαν προηγηθεί οι S 400- μιλάμε για πρόκληση τεραστίων διαστάσεων-, η συνάντηση με τους Προέδρους Ρωσίας και Ιράν στην Τεχεράνη μεσούντος του Ουκρανικού, οι υβριστικές επιθέσεις εναντίον του Μπάιντεν, του Μακρόν κ.α., η εντυπωσιακή αναβάθμιση των οικονομικών σχέσεων με τη Ρωσία( π.χ. πυρηνικός σταθμός στο Ακούγιου κ.α.), η άρνηση για εισδοχή της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, η ευθεία αναφορά ότι ο Μπάιντεν επιθυμεί και επιδιώκει την ήττα του Ερντογάν στις εκλογές κλπ κλπ.

Ταυτόχρονα, συνέχιζε να εγκαλεί τις ΗΠΑ για την εδραία θέση τους υπέρ των Κούρδων, εξαπέλυε συνεχείς λεκτικές επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ, επέβαλε το Τουρκο-Λιβυκό Μνημόνιο και βέβαια άρχισε να απειλεί προκλητικά και ποικιλοτρόπως την Ελλάδα, σύμμαχο κατά τα άλλα στο ΝΑΤΟ.

Από ένα σημείο και μετά άρχισε μια εντυπωσιακή επιχείρηση αποκατάστασης σχέσεων με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, ενώ δεν παρέλειψε να έχει στραμμένο το βλέμμα του προς την Κίνα, αδιαφορώντας για το γεγονός ότι οι Αμερικανοί θεωρούν την Κίνα κατ΄εξοχήν αντίπαλό τους στην διεθνή σκηνή.

Οσοι υποτιμούν τον Ερντογάν, ξεχνούν και τα εξής: Πρώτον, έβγαλε τη χώρα από το ΔΝΤ και από το 2002 η Τουρκία έκανε εντυπωσιακό οικονομικό άλμα τετραπλασιάζοντας το ΑΕΠ, με άμεσα ευεργετικά αποτελέσματα για την χειμαζόμενη πλειονότητα.

Δεύτερον, κατόρθωσε-με Σχέδιο και προγραμματισμό- να καταστήσει τη χώρα του ισχυρή δύναμη παραγωγής οπλικών συστημάτων. Τούτο σημαίνει-και αποδείχτηκε- σταθερή ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας, σταδιακή απεξάρτηση από εισαγωγές , καθώς και έντονη εξαγωγική δραστηριότητα.

Σύμφωνοι: Δεν έλειψαν οι υπερβολές, προϊόν μεγαλαυχίας και οίησης, ούτε οι φωτοβολίδες προς άγραν προεκλογικών εντυπώσεων( π.χ. βομβαρδιστικό αμιγώς εγχώριας παραγωγής κλπ).

Ωστόσο, γεγονός και δη αξιοσημείωτο παραμένει το ότι στην Τουρκία έχει συγκροτηθεί παραγωγική βάση αξιώσεων, που δεν αφορά μονάχα την στρατιωτική βιομηχανία αλλά και άλλους τομείς(π.χ. αυτοκινητοβιομηχανία). Ναι, αυτό είναι κυρίως έργο Ερντογάν.

Όπως και τούτο: εδώ και χρόνια η Τουρκία φιλοτέχνησε διεθνή εικόνα μεγάλης χώρας και με άλλους τρόπους. Ξεδίπλωσε μια εντυπωσιακή διεθνή επιχείρηση πολιτιστικών διαστάσεων με τουρκικά σήριαλ, σειρές κλπ που προβάλλονται σε αρκετές χώρες, ενώ ταυτόχρονα επένδυσε μεγάλα ποσά για την ανάδειξη των τουρκικών αερογραμμών σε μία από τις υπολογίσιμες εταιρείες του κόσμου(χορηγός μεταξύ άλλων στο ευρωπαϊκό μπάσκετ, διαφημίσεις με αστέρες του σινεμά κλπ).

Ναι, η σημερινή οικονομική κατάσταση της Τουρκίας δεν είναι καλή(έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, θηριώδης πληθωρισμός κλπ), αλλά είναι θέμα χρόνου και μελλοντικών επιλογών να επανέλθουν τα θετικά στοιχεία στο οικονομικό της προφίλ.

Ο Ερντογάν θα δυσκολευτεί ιδιαίτερα μετεκλογικώς, τουλάχιστον στην πρώτη περίοδο της νέας θητείας του, αλλά- το ξαναλέμε- η παραγωγική βάση της χώρας του αποτελεί εχέγγυο για οικονομική ανάκαμψη προσεχώς.

Λοιπόν, τι λέτε; Δεν αρκούν όλα αυτά για να καταστήσουν τον Ερντογάν είδωλο και «πατερούλη» σε ικανό μέρος της τουρκικής κοινωνίας; Ενας λαός-ειδικά στην Ανατολία- που ζούσε χαμόσυρτος, είδε ξαφνικά τη χώρα του να πρωταγωνιστεί στην διεθνή σκηνή.

Να βγάζει γλώσσα στους ισχυρούς, να αντέχει στις πιέσεις και να τιμωρείται(F 35), αλλά να μην το βάζει κάτω, και προπάντων να βλέπει ή να πείθεται ότι η χώρα του καλπάζει με αξιώσεις Υπερδύναμης μέσα στον 21 αιώνα.

Αυτά λειτούργησαν επιδοκιμαστικά για τον Ερντογάν. Θα έλεγε κανείς και αποθεωτικά, αν ληφθεί υπόψιν ότι με την πιθανή επανεκλογή του θα συμπληρώσει 25 χρόνια στο πολιτικό προσκήνιο της Τουρκίας.

Τα ουκ ολίγα αρνητικά, δηλαδή η περιφρόνηση απέναντι στα στοιχειώδη της δημοκρατικής τάξης, οι διώξεις, η διαφθορά, η ολοκληρωτική προπαγάνδα και τα συναφή υπετάγησαν μπροστά στα ιδεώδη που προέβαλε ο Ερντογάν(Πατρίδα, Νεοοθωμανισμός, Υπερδύναμη), συγκροτώντας ένα στιβαρό μέτωπο άκρατου εθνικισμού συγκρουσιακών διαθέσεων και θρησκευτικής προσήλωσης.

Φυσιολογική, λοιπόν, η επικράτησή του στις εκλογές, ανεξάρτητα από την γνώμη της Δύσης για την τουρκική κοινωνία και τα κριτήριά της. Πάντως η κοινωνία αυτή, ευένδοτη στον λαϊκισμό, φανατική και αρχαϊκή για τα δεδομένα της Ευρώπης, προσήλθε μαζικά στις κάλπες σημειώνοντας μια κορυφαία επίδοση παγκοσμίως.

2) Ελληνοτουρκικά: Αν ο Ερντογάν τα βρεί με τους Αμερικανούς, την Ελλάδα την περιμένουν δύσκολες μέρες. Θα πιεστεί ασφυκτικά να αποδεχτεί διάλογο που θα αφορά όλα τα θέματα που θέτει η Τουρκία. Και τότε ή θα ενδώσει ή θα υποστεί σοβαρές συνέπειες.

Αν όμως ο Ερντογάν συνεχίσει τον δρόμο της ανυπακοής και της αυτονομίας( σχέσεις με την Ρωσία, νέο άνοιγμα στην Κίνα κλπ), η θέση της χώρας μας θα ενισχυθεί. Και θα αποφύγει, τουλάχιστον για κάποιο διάστημα, το πικρό ποτήρι του εξαναγκασμού για διάλογο, όπως τον επιθυμεί και τον ορίζει η Τουρκία…

Κατά τούτο, προτιμότερος ο Ερντογάν για μας, παρά ο Κιλιντσάρογλου, τον οποίο οι Δυτικοί προτιμούσαν και, όπερ αναπόφευκτο, θα του έκαναν το χατήρι έναντι της χώρας μας. Σε όλα…

news247.gr