Μπορεί κανείς να διανοηθεί ότι ο Ερντογάν και η άρχουσα ομάδα του θα παραδώσουν με ομαλότητα την εξουσία στην αντιπολίτευση; Και θα μπορούσε πραγματικά η αντιπολίτευση να σχηματίσει κυβέρνηση τετραετίας (ή έστω εξαμήνου), χωρίς να καταρρεύσει υπό το βάρος των εσωτερικών της αντιφάσεων;
Adam kazındı! Σε ελεύθερη μετάφραση: ο... τύπος τα κατάφερε και πάλι. Ήταν λίγο πριν από το πέρας των διπλών εκλογών (κοινοβουλευτικών και προεδρικών) της 24ης Ιουνίου 2018, όταν οι Τούρκοι πολίτες μάθαιναν το «αποτέλεσμα» των εκλογών από το στόμα του αντιπάλου του Ερντογάν, του Μουαρέμ Ιντζέ του CHP. Η δήλωση επιτάχυνε, όπως ήταν λογικό, τις εξελίξεις σε όφελος του ΑΚΡ: ο Ιντζέ δεν αμφισβήτησε το αποτέλεσμα της διπλής κάλπης (ένα αποτέλεσμα που, παραδόξως, συνέπιπτε σχεδόν απόλυτα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις του πρακτορείου Αναντολού), δεν κατήγγειλε την κυβέρνηση για τις πρακτικές βίας και νοθείας που είχε ακολουθήσει, ούτε ζήτησε επαλήθευση των αποτελεσμάτων από διεθνείς οργανισμούς (όπως τον συμβούλευαν στελέχη του κόμματός του).
Ο Μουαρέμ Ιντζέ, ο τρίτος υποψήφιος για τις προεδρικές εκλογές της 14ης Μαΐου 2023, αποσύρθηκε από την κούρσα προχθές, μέσα σε φήμες για την κυκλοφορία ροζ βίντεο. Το προς τα πού επιθυμεί να γείρει την εκλογική ζυγαριά είναι πασιφανές - ήταν ξεκάθαρο πριν και από την «καταγγελία» του στις 2 Μαΐου - ότι ο Κιλιτσντάρογλου είναι, υποτίθεται, μέλος του FETÖ, δηλαδή γκιουλενιστής.
Εννοείται ότι όλα τα ανωτέρω αποτελούν μόνο μία ψηφίδα ενός τεράστιου προεκλογικού μωσαϊκού. Κομμάτια του είναι οι τεράστιες προεκλογικές συγκεντρώσεις, η έντονη αντιπαράθεση μεταξύ των δύο συμμαχιών, η «ασθένεια» του Ερντογάν, η ζωτικότητα (και η αμφισβήτησή της) του 74χρονου Κιλιτσντάρογλου, οι πυροβολισμοί στα κέντρα της Ακσενέρ και το σκηνικό που έστησε η ίδια με τις σφαίρες στο Κοινοβούλιο, το τουίτερ του αρχηγού της Συμμαχίας των Έξι, όπου δήλωνε περήφανα ότι είναι Αλεβίτης, αλλά και οι δηλώσεις του Σουλεϊμάν Σοϊλού περί προετοιμασίας πραξικοπήματος. Ειδικά οι τελευταίες έχουν ιδιαίτερη σημασία – τέτοιου είδους δηλώσεις έχουν την παράξενη τάση να επιβεβαιώνονται στην Τουρκία.
Αυτό το μωσαϊκό όμως, αποτελεί, στην πραγματικότητα, μια θεατρική παράσταση που αποσκοπεί σε δύο πράγματα: Από τη μια πλευρά, να δώσει την ψευδαίσθηση της λαϊκής συμμετοχής σε πολίτες που αισθάνονται ότι βρίσκονται στα όρια των δυνάμεών τους από τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση και την απώλεια των εισοδημάτων τους. Από την άλλη, να παρουσιάσει στη διεθνή κοινότητα την Τουρκία ως μια «φυσιολογική» δημοκρατία – έστω με κάποιες, μικρές ιδιαιτερότητες.
Η παράσταση, όμως, αυτή επιτυγχάνει και κάτι επιπλέον: να μας κάνει, σχεδόν όλους, να ξεχάσουμε ότι τα πράγματα στην Τουρκία είναι υπερβολικά δύσκολο να αλλάξουν. Και έτσι, ασχολούμενοι με την κατάσταση της υγείας του Τούρκου προέδρου, με τις εσωκομματικές έριδες της Συμμαχίας των Έξι και με τα σενάρια για τις εντάσεις μεταξύ στρατοχωροφυλακής και στρατού, αποφεύγουμε να υποβάλουμε το κρίσιμο ερώτημα, ένα ερώτημα που αποτελεί για εμένα το κύριο διακύβευμα των εκλογών: Θα μπορούσε, πραγματικά, έτσι όπως έχουν σήμερα διαμορφωθεί οι συνθήκες, να κυβερνήσει την Τουρκία οποιοσδήποτε άλλος εκτός από τον Ερντογάν και το ΑΚΡ; Μπορεί κανείς να διανοηθεί ότι ο Ερντογάν και η άρχουσα ομάδα του θα παραδώσουν με ομαλότητα την εξουσία στην αντιπολίτευση; Και θα μπορούσε πραγματικά η αντιπολίτευση να σχηματίσει κυβέρνηση τετραετίας (ή έστω εξαμήνου), χωρίς να καταρρεύσει υπό το βάρος των εσωτερικών της αντιφάσεων;
Τα ερωτήματα είναι υποθετικά και οι απαντήσεις μοιάζουν αυτονόητες. Και αρχίζοντας κανείς να απαντάει, εύκολα καταλαβαίνει ότι το εκλογικό παιχνίδι στην Τουρκία δεν είναι τίποτε άλλο από ένα κάλυμμα.
Μιλάμε για μια χώρα στην οποία μέχρι και πριν από δύο χρόνια, οι αποφάσεις στα καίριας σημασίας ζητήματα λαμβάνονταν μέσω προεδρικών διαταγμάτων και χωρίς συζήτηση στη Βουλή, όπου η συνωμοσιολογία, ο λόγος του μίσους και η εργαλειοποίηση της ισλαμοφοβίας αποτελούν την απόλυτη νόρμα, όπου στο οικονομικό πεδίο η θεραπεία για την ασθένεια (η επιστροφή, δηλαδή, στην οικονομική ορθοδοξία και οι απαιτούμενες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με συμμετοχή του ΔΝΤ), τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, μπορεί να είναι χειρότερη και από την ασθένεια. Μιλάμε για μια χώρα στην οποία η ασυλία για βασανιστήρια και απαγωγές, αλλά και για διασπάθιση δημόσιου χρήματος έχει θεσμοθετηθεί επισήμως για συγκεκριμένες κατηγορίες δημόσιων λειτουργών. Όπου τα περιουσιακά στοιχεία τουλάχιστον 1.200 επιχειρήσεων, συνολικής αξίας τουλάχιστον 10 δισ. δολαρίων, έχουν κατασχεθεί και έχουν περάσει σε ταμείο άμεσα ελεγχόμενο από τον πρόεδρο. Όπου, ακόμη και οι σεισμοί χρησιμοποιούνται ως μέσο δίωξης αντιφρονούντων. Όπου λειτουργούν επισήμως παραστρατιωτικές οργανώσεις, συνδεδεμένες και αυτές με το γραφείο του προέδρου. Με ένα καθεστώς που γνωρίζει πώς να εκμεταλλεύεται τις κρίσεις και να επιζεί μέσα από αυτές. Και με μια κοινωνία που, μουδιασμένη, έχει πλέον εθιστεί στη βία.
Και που ξέρει πως ό,τι και να γίνει την Κυριακή, adam (ξανά) kazındı.
Σωτήρης Λίβας (Καθηγητής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο)
efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου