Στις 23 Μαρτίου 2023 αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου μια απόφαση για την υπόθεση «Ισίδωρος Ντογιάκος εναντίον Ελλάδας». Στην απόφαση αναφέρεται ότι... η Ελλάδα παραδέχεται με δήλωσή της ότι παραβίασε το δικαίωμα του ανώτατου δικαστικού στην ελευθερία της έκφρασης και τον αποζημιώνει με 7.000 ευρώ. Κατόπιν αυτού, η προσφυγή διαγράφεται από τον πίνακα των υποθέσεων. Η υπόθεση αυτή προκαλεί εντύπωση. Και η μελέτη της αποκαλύπτει εξαιρετικά προβληματικές πτυχές στο θέμα της διάκρισης των εξουσιών.
Η πειθαρχική δίωξη κατά Ντογιάκου
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Τα γεγονότα που οδήγησαν στην προσφυγή του Ισ. Ντογιάκου στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχουν ως εξής:
Τον Νοέμβριο του 2014, λίγο πριν αλλάξει η κυβέρνηση, ο Ισ. Ντογιάκος εξελέγη προϊστάμενος της Εισαγγελίας Εφετών Αθηνών. Διατυπώθηκαν τότε ερωτήματα για το αν η υποψηφιότητά του ήταν τυπικά έγκυρη.
Τον Σεπτέμβριο του 2015 ο υπουργός Δικαιοσύνης της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ζήτησε γνωμοδότηση επί του θέματος από την τότε πρόεδρο του Αρείου Πάγου Βασιλική Θάνου. Η Β. Θάνου στην απάντησή της προς τον υπουργό διατύπωσε τη γνώμη ότι η εκλογή του Ισ. Ντογιάκου ήταν παράτυπη. Η αντίδραση του Ισ. Ντογιάκου ήταν να συγκαλέσει λίγες ημέρες αργότερα την ολομέλεια της Εισαγγελίας Εφετών με θέμα «Εξωθεσμική παρέμβαση της Προέδρου του Αρείου Πάγου στο αυτοδιοίκητο της Εισαγγελίας Εφετών». Κατόπιν αυτού, η πρόεδρος του Αρείου Πάγου κίνησε πειθαρχική διαδικασία κατά του Ισ. Ντογιάκου για συμπεριφορά που δεν συνάδει με την ιδιότητα του εισαγγελικού λειτουργού και για κατάχρηση εξουσίας. Και αυτό γιατί, αντί να αναφερθεί εγγράφως, προτίμησε να χρησιμοποιήσει την ολομέλεια της Εισαγγελίας βάζοντας στο επίκεντρό της ένα προσωπικό ζήτημα. Ας σημειωθεί ότι αυτή η ολομέλεια ματαιώθηκε -επισήμως «αναβλήθηκε» - όταν έγινε αντιληπτό ότι πολλοί εισαγγελείς Εφετών ήταν αποφασισμένοι να μην προσέλθουν. Γιατί θεωρούσαν ότι η κίνηση αυτή του Ισ. Ντογιάκου ήταν πρωτοφανής και ανάρμοστη για το εσωτερικό της Δικαιοσύνης.
Τον Απρίλιο του 2016 ο Ισ. Ντογιάκος πέρασε από Πειθαρχικό Συμβούλιο και τιμωρήθηκε με επίπληξη. Σε δεύτερο βαθμό, όμως, τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου του επιβλήθηκε 40 ημερών στέρηση μισθού. Εναντίον αυτής της πειθαρχικής απόφασης, ο Ισ. Ντογιάκος προσέφυγε τον Ιανουάριο του 2017 κατά της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ο ισχυρισμός του ήταν ότι η εις βάρος του απόφαση παραβίαζε το Άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, που κατοχυρώνει το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης.
Ντογιάκος κατά Ελλάδας
Ας επιτραπεί εδώ μια παρατήρηση. Αυτό που καταλαβαίνει κάποιος είναι ότι στην προσφυγή του ο Ισ. Ντογιάκος ισχυρίζεται ότι το δικαίωμά του να συγκαλεί σε ολομέλεια τους εισαγγελείς Εφετών, με θέμα διατυπωμένο έτσι ώστε να καπελώνει τις απόψεις τους και την όλη συζήτηση -και να επιχειρεί να τους στρέψει κατά της προέδρου του Αρείου Πάγου-, απορρέει από την ελευθερία της έκφρασης. Θεωρητικά η Ελλάδα, δηλαδή το ελληνικό κράτος, θα είχε αντίθετα επιχειρήματα να διατυπώσει στη δίκη. Διότι η άσκηση της ελευθερίας του λόγου δεν μπορεί να χρησιμοποιείται για να δικαιολογηθούν ενέργειες που επιδιώκουν να πλήξουν το κύρος της ανώτατης ηγεσίας της Δικαιοσύνης. Τι θα γινόταν αν όλοι οι δικαστές που διαθέτουν ισχυρή θέση έκαναν αυτό που έκανε ο Ισ. Ντογιάκος, επικαλούμενοι το δικαίωμά τους στην ελευθερία του λόγου;
Υπό την έννοια αυτή, αν το ελληνικό κράτος υπερασπιζόταν τη θέση του, η δίκη Ντογιάκου-Ελλάδας θα είχε, αν μη τι άλλο, εξαιρετικό ενδιαφέρον. Και η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου δεν θα έπρεπε να θεωρείται σε καμία περίπτωση δεδομένη υπέρ του Ισ. Ντογιάκου. Όμως το ελληνικό κράτος δεν υπερασπίστηκε τίποτα. Και αυτό συνδέεται προφανέστατα με το γεγονός ότι τον Ιούλιο του 2015 η κυβέρνηση άλλαξε.
Πρωτοφανής παραδοχή ενοχής
Από την απόφαση αυτή, που έχει τον κωδικό 10294/17, προκύπτει αυτό που αναφέρουμε στην αρχή: ότι η ελληνική κυβέρνηση «μετά από ανεπιτυχείς διαπραγματεύσεις φιλικής διευθέτησης» κατέθεσε στις 21.12.2013 δήλωση με την οποία αναγνωρίζει ότι η πειθαρχική ποινή που επιβλήθηκε στον Ισ. Ντογιάκος παραβίασε την ελευθερία της έκφρασής του, του προσφέρει το χρηματικό ποσό των 7.000 ευρώ και καλεί το Δικαστήριο να αρχειοθετήσει την υπόθεση. Κατόπιν της ρητής αποδοχής των όρων αυτών από τον Ισ. Ντογιάκου, καταλήγει η απόφαση, η προσφυγή Ντογιάκος εναντίον Ελλάδας διαγράφεται από τον πίνακα των υποθέσεων του Δικαστηρίου.
Τι έχουμε, λοιπόν, εδώ. Ενώ μέχρι κάποιου σημείου οι διαπραγματεύσεις για συμβιβασμό ανάμεσα στον Ντογιάκο και στην Ελλάδα είναι ανεπιτυχείς, ξαφνικά πέρυσι τον Δεκέμβριο, προπαραμονή Χριστουγέννων, το ελληνικό κράτος καταθέτει τα όπλα. Παραδέχεται ότι καταπάτησε το δικαίωμα του εισαγγελέα στην ελευθερία του λόγου. Κλείνει έτσι μια υπόθεση που κάθε άλλο χαμένη θα μπορούσε να θεωρηθεί. Και δημιουργείται η βάσιμη υπόνοια ότι για αυτό ακριβώς την κλείνει, εκτιμώντας, ενδεχομένως, ότι ο Ντογιάκος δεν θα κερδίσει την υπόθεση. Παραλλήλως, του δίνει και 7.000 ευρώ. Όλα αυτά αποτελούν μια εξέλιξη εξαιρετικά βολική για τον ανώτατο δικαστικό, αφού το κράτος έχει κάνει ακριβώς ό,τι χρειάστηκε για να βοηθήσει τον αντίδικό του. Και είναι μεγάλο ερώτημα αν το ελληνικό κράτος έχει παραδεχτεί άλλη φορά στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ότι έχει άδικο.
Ας σημειωθεί ότι, όπως εξήγησαν νομικοί κύκλοι στην ΑΥΓΗ, η πειθαρχική ποινή εξακολουθεί να ισχύει. Ο Ντογιάκος πρέπει να χρησιμοποιήσει την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για να προσφύγει κατά της απόφασης του Πειθαρχικού Συμβουλίου. Το ελληνικό κράτος, όμως, του δίνει από τώρα 7.000 ευρώ, που είναι ο μισθός που του περικόπηκε συν κάτι παραπάνω (αν υπολογίσει κανείς ότι ο ανώτατος μισθός δικαστικού στην Ελλάδα είναι λίγο περισσότερος από 4.000 ευρώ). Αλλά έχει και συμβολική σημασία, καθώς αποτελεί την έμπρακτη -και γενναιόδωρη- αναγνώριση της Ελλάδας ότι τον αδίκησε.
Ερωτήματα για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης
Συμπερασματικά προκύπτουν, λοιπόν, τα εξής: Πρώτον, έχουμε την περίπτωση όπου ένας ανώτατος δικαστικός, ο οποίος με τη νέα κυβέρνηση μάλιστα έχει προαχθεί σε εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, προσφεύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατά της χώρας του. Και μάλιστα αθόρυβα, αφού κανένα σχετικό δημοσίευμα δεν εντοπίζεται, πριν η υπόθεση γίνει γνωστή από την ανάρτηση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Και δεύτερον, έχουμε μια κυβέρνηση η οποία σπεύδει να τον δικαιώσει -και να του καταβάλει και χρήματα-, αποτρέποντας έτσι την εκδίκαση της υπόθεσης. Και αυτό γίνεται αιφνιδιαστικά, την ώρα που στον ορίζονται φαίνονται οι εκλογές, ώστε να μην παραμείνει ως εκκρεμότητα.
Σύμφωνα με τους ίδιους νομικούς κύκλους, η πειθαρχική τιμωρία δεν αποτελεί αναγκαστικό λόγο για να μην προαχθεί ένας δικαστικός στη θέση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Εξαρτάται από το παράπτωμα, Το παράπτωμα για το οποίο τιμωρήθηκε ο Ισ. Ντογιάκος θα ήταν σοβαρός λόγος να μην προαχθεί. Αλλά είναι μάλλον προφανές ότι η συμπεριφορά του όχι μόνο δεν κρίθηκε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη ως λόγος μη προαγωγής, αλλά, αντίθετα, προσμετρήθηκε στα πλεονεκτήματά του. Ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου κάνει ό,τι μπορεί για να επιβεβαιώσει την εντύπωση αυτή, πότε καθυστερώντας την έρευνα για τις υποκλοπές, πότε παρεμποδίζοντας το έργο της ΑΔΑΕ και πότε ερευνώντας τα σιδηροδρομικά ατυχήματα του ΣΥΡΙΖΑ για να προστατεύσει την κυβέρνηση από τα Τέμπη. Τώρα η απροκάλυπτα ευνοϊκή προς τον Ντογιάκο συμπεριφορά της κυβέρνησης και η προφανής συνεννόηση μεταξύ τους αποκαλύπτουν από ακόμα μια πλευρά την ύπαρξη υπόγειων διαύλων, που μόνο την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και τη διάκριση των εξουσιών δεν τιμούν.
Και το δικηγορικό γραφείο
Τελευταίο, αλλά όχι ασήμαντο. Τον Ισ. Ντογιάκο εκπροσώπησε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο η δικηγόρος Λία Αθανασίου του δικηγορικού γραφείου Αθανασίου-Γεραπετρίτης. Αυτή, λογικά, έκανε τις διαπραγματεύσεις με την ελληνική κυβέρνηση. Ωραία…
Αγγελος Τσέκερης
Η ΑΥΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου