Οι πυραμίδες της Credit Suisse...

Η Credit Suisse δεν είναι μια τράπεζα σαν οποιαδήποτε άλλη. Δεν είναι μια τράπεζα που, ας πούμε, αν έχεις ένα κομπόδεμα 20.000 ευρώ για ώρα ανάγκης, παίρνεις το αεροπλάνο για Ζυρίχη, πας στην έδρα της και λες «γεια σας, θέλω να καταθέσω αυτά τα χρήματα. Τι τόκο δίνετε;». Το πιθανότερο είναι ότι, αν καταφέρεις και μιλήσεις με κάποιον υπάλληλο, με δυσκολία θα συγκρατήσει τα γέλια του. Αλλά με...

αστική ευγένεια, στην οποία είναι καλά εκπαιδευμένος, θα σε συμβουλεύσει: «Γιατί δεν τα καταθέτετε σε μια από τις τράπεζες στη χώρα σας; Μια χαρά τραπεζούλες είναι, ανακεφαλαιοποιημένες, καθαρές από κόκκινα δάνεια… Πώς το λέτε στην Ελλάδα; Παπούτσι απ’ τον τόπο σου…». Εντάξει, υπερβάλλω, αποκλείεται να ξέρει την παροιμία, εκτός αν πέσεις σε ξενιτεμένο ελληνόπουλο του brain drain.

Η Credit Suisse δεν είναι για τα δοντάκια μας. Είναι ανάμεσα στις δέκα μεγαλύτερες επενδυτικές τράπεζες στον κόσμο, ανάμεσα στις πασίγνωστες και παρούσες σε κάθε χρηματοπιστωτική κρίση Blackstone, Goldman Sacks, J.P. Morgan, Citigroup, Deutsche Bank και άλλες, που κάνουν τη βρομοδουλειά της μόχλευσης του χρήματος-χρέους. Πελάτες τους είναι κάθε κυβέρνηση που σέβεται τον εαυτό της (αλλά όχι τους πολίτες της), κάθε πολυεθνικός όμιλος που θέλει να δανειστεί εκδίδοντας ομόλογα, κάθε ζάμπλουτος του πλανήτη που, με εχεμύθεια που δεν την κάμπτει κανένας νόμος για ξέπλυμα ή φοροδιαφυγή, θέλει να αβγατίσει τον πλούτο του, τοποθετώντας τον σε ρισκαδόρικα επενδυτικά προϊόντα που υπακούν στον μυστικιστικό κανόνα του σύγχρονου καπιταλισμού «το χρήμα γεννάει χρήμα». Η Credit Suisse είναι ό,τι και η Lehman Brothers πριν από τη χρεοκοπία της στην κατάρρευση της πυραμίδας του «Big Short», του μεγάλου σορταρτίσματος του 2008, που βύθισε τον κόσμο στην ύφεση.

Η Credit Suisse, όπως και οι περισσότερες επενδυτικές τράπεζες του πλανήτη, με βασικούς μετόχους πλέον Σαουδάραβες, Καταριανούς ή Ασιάτες δισεκατομμυριούχους που δεν έχουν πού τα κεφάλαιά τους κλίναι, είναι οι δεινόσαυροι του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, με κύκλο ζωής ενός έως δύο αιώνων. Ελάχιστα διαταράχτηκαν από τα μεγάλα μακελειά της ανθρωπότητας, τους παγκοσμίους πολέμους, τις μεγάλες υφέσεις, τα κραχ, τις επαναστάσεις και τις καταρρεύσεις καθεστώτων που άλλαξαν τη γεωγραφία του πλανήτη. Οι περισσότεροι δεινόσαυροι της διεθνούς τραπεζοκρατίας επιβίωσαν και στις πιο αιματηρές καταστάσεις, απλώς κάποιοι χρειάστηκε να αλλάξουν έπιπλα, σκεύη και ιδιοκτήτες.

Η Credit Suisse, όπως και κάθε πολυεθνική επενδυτική τράπεζα που σέβεται τους εκλεκτούς πελάτες της, είναι αφοσιωμένη στις αξίες της: συμπερίληψη, αξιοκρατία, συμμετοχή. Αυτές διακηρύσσει στην απαστράπτουσα ιστοσελίδα της, κι είμαστε βέβαιοι ότι τις συμμερίζονται και οι Σαουδάραβες βασικοί μέτοχοί της. Αλλά αυτό που την κάνει να ξεχωρίζει από το λοιπό «καρτέλ» της ιδιωτικής τραπεζικής, είναι η ετήσια έκθεσή της για τον παγκόσμιο πλούτο - Global Wealth Report. Εδώ και είκοσι χρόνια η ελβετική τράπεζα μετράει την εξέλιξη του παγκόσμιου πλούτου. Μετράει με τη μεγαλύτερη δυνατή αξιοπιστία τι συμβαίνει στις τσέπες και στις περιουσίες περίπου 5,5 δισεκατομμυρίων ενήλικων κατοίκων του πλανήτη. Μετράει τον πλούτο όλων μας: και του νέου που πανηγυρίζει με μπίρα την αύξηση του κατώτατου μισθού στα 780 ευρώ χάρη στον γενναιόδωρο Κυριάκο, και την περιουσία του Μπέζος που πνίγει σε μια Moet & Chandon Dom Perignon Charles & Diana 1961 (των 3.000 δολαρίων) τον πόνο του κάθε φορά του ο Μασκ τον περνάει στη λίστα του Forbes.

Η έκθεση της Credit Suisse είναι ό,τι πιο αξιόπιστο διαθέτουμε για να διαπιστώσουμε πως ο οικουμενικός καπιταλισμός δουλεύει, παρά τις κρίσεις του, μια χαρά, αναδιανέμοντας τον παγκόσμιο πλούτο από τους κάτω προς τους πάνω. Αυτό το αποτυπώνει στην πυραμίδα του παγκόσμιου πλούτου, που χωρίζει τον παγκόσμιο πληθυσμό ανάλογα με το μέγεθος της περιουσίας του. Στις ξεκάθαρες πυραμίδες της Credit Suisse μαθαίνουμε, για παράδειγμα, ότι το 2010 από τα 200 τρισ. δολάρια του παγκόσμιου πλούτου, το πλουσιότερο 0,5% (με περιουσία πάνω από 1 εκατ. δολάρια) κατείχε το 35,6% του παγκόσμιου πλούτου, έναντι του φτωχότερου 68,7% (με περιουσία κάτω των 10.000 δολαρίων) που κατείχε μόλις το 4,2%.

Μεσολάβησαν η χρηματοπιστωτική κρίση, η κρίση χρέους στην ευρωζώνη, η Μεγάλη Υφεση, τα μεγάλα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης και έκδοσης φτηνού χρήματος από τις κεντρικές τράπεζες, η ισχνή ανάκαμψη, η πανδημία, τα λοκντάουν και η νέα μεγάλη ύφεση, η ενεργειακή κρίση, ο πόλεμος στην Ουκρανία. Τι επίδραση είχαν, λοιπόν, όλα αυτά στην πυραμίδα της Credit Suisse; Στην τελευταία έκθεσή της μαθαίνουμε ότι μέσα σε 12 χρόνια ο παγκόσμιος πλούτος υπερδιπλασιάστηκε στα 463 τρισ. δολάρια. Οι εκατομμυριούχοι (με περιουσία πάνω από 1 εκατ. δολάρια) αυξήθηκαν κάπως (στο 1,1% του παγκόσμιου πληθυσμού), αλλά κατέχουν πλέον το 47,8% του πλούτου. Αυξήθηκαν όμως και οι πάμπτωχοι (με περιουσία κάτω από 10.000$): είναι το 53,2% του ενήλικου πληθυσμού και κατέχει μόλις 1,1% του πλούτου, 75% λιγότερο από το 2010. Η κρίση του 2008 και όλες οι «κρίσεις των κρίσεων» που την ακολούθησαν έκαναν τη δουλειά τους, επιτέλεσαν το καθήκον τους απέναντι στο κεφάλαιο.

Η απορία που γεννιέται, ωστόσο, είναι η εξής: Γιατί η Credit Suisse ακριβοπληρώνει κάθε χρόνο μια τόσο μεγάλη έρευνα και μας πετάει στα μούτρα ότι όσο ο παγκόσμιος πλούτος αυξάνεται, τόσο πιο χαώδεις γίνονται οι ανισότητες μεταξύ πλουσιότερων και φτωχότερων; Γιατί μας αποκαλύπτει τη μηχανική της απληστίας; Γιατί οι υπερπλούσιοι πελάτες της, που υπερασπίζονται μέχρι θανάτου το (τραπεζικό) απόρρητο του ατομικού πλούτου τους, ανέχονται (και εμμέσως χρηματοδοτούν) την αποκάλυψη της σκηνής της παγκόσμιας αρπαγής;

Ενδεχομένως, οι πυραμίδες της Credit Suisse, η διαχρονική και λεπτομερής παρακολούθηση του παγκόσμιου πλούτου, έχουν σκοπό να υποδείξουν στους πλούσιους πελάτες της ακριβώς αυτό: το πόσο καλά κάνει το σκοτεινό χρηματοπιστωτικό σύστημα τη βρομοδουλειά της αναδιανομής υπέρ τους και να τους υποδείξει τα επόμενα πεδία αρπαγής. Εφόσον οι υποτελείς του πλανήτη και πραγματικοί παραγωγοί του πλούτου αντέχουν και ανέχονται να συμπιέζονται όλο και περισσότεροι, όλο και φτωχότεροι στον πάτο της πυραμίδας, όλα πάνε καλά. Για την Credit Suisse και τους πελάτες της, εννοείται. Αλλά, όπως όλα τα κερδοσκοπικά παράγωγα, οι οβιδιακές μεταμορφώσεις του χρήματος και οι φούσκες που πουλάει η Credit Suisse έχουν το ρίσκο τους, έτσι και οι αλήθειες που πουλάει μαζί με τις εκθέσεις της έχουν τους κινδύνους τους. Κάποια στιγμή θα σκάσει και η φούσκα της ανοχής, έτσι δεν είναι; Και στους ενοίκους της κορυφής της πυραμίδας θα μείνει ό,τι έχει απομείνει στους φαραώ που είναι θαμμένοι στα σκοτάδια των δικών τους πυραμίδων.

💬 Θεωρίες για την υπεραξία

Ενώ το κεφάλαιο μας έχει προμηθεύσει μια πληθώρα μέσων με τα οποία μπορούμε να προσεγγίσουμε το έργο της αντικαπιταλιστικής μετάβασης, οι καπιταλιστές και τα παράσιτά τους θα κάνουν ό,τι μπορούν για να αποτρέψουν μια τέτοια μετάβαση, όσο κι αν την επιβάλλουν οι συνθήκες. Αλλά το καθήκον της μετάβασης βαραίνει εμάς, κι όχι την πλουτοκρατία. Οπως συμβουλεύει ο Σέξπιρ: «Το σφάλμα… δεν είναι στ’ αστέρια μας, αλλά στον χαμερπή εαυτό μας».

Ντέιβιντ Χάρβεϊ 

«Το αίνιγμα του κεφαλαίου και οι κρίσεις του καπιταλισμού»

Kibi2g@yahoo.gr, kibi-blog.blogspot.com

ΚΙΜΠΙ

efsyn.gr