Ποιο είναι το «ανθρώπινο λάθος»;...

Δημήτρης Ψαρράς

Η τραγωδία στα Τέμπη έχει ήδη προκαλέσει σημαντικούς πολιτικούς τριγμούς, με την κυβέρνηση να αδυνατεί να διαχειριστεί μια κρίση που θέτει σε άμεση αμφισβήτηση τη βασική της στρατηγική επιλογή: να δώσει δηλαδή τα κλειδιά της χώρας στον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος προβάλλεται ως η απάντηση σε όλα τα δομικά προβλήματα του ελληνικού κράτους.

Η πρωτοφανής σύγχυση που ακολούθησε το... δυστύχημα ανέδειξε σε όλη της την έκταση την αδυναμία της «ιδιωτικοποίησης» του ΟΣΕ και το πού οδηγεί η υβριδική «σύμπραξη» ιδιωτικού και δημόσιου τομέα όταν διακυβεύονται ανθρώπινες ζωές. Μιλούν τώρα για «ανθρώπινο λάθος» και υποδεικνύουν κάποιους υπαλλήλους ως υπεύθυνους για τη σύγκρουση των δύο αμαξοστοιχιών. Μόνο που το «λάθος» έχει γίνει πολύ νωρίτερα. Τότε που η κυβέρνηση Σαμαρά ανέλαβε σταυροφορία για την ιδιωτικοποίηση του ΟΣΕ, θεωρώντας υπερβολικά έξοδα τις δαπάνες του Δημοσίου για την ασφάλεια επιβατών και εργαζομένων στους σιδηροδρόμους.

Κατά τραγική σύμπτωση εκείνος που πρώτος ανέβασε τους τόνους υπέρ της άμεσης ιδιωτικοποίησης των σιδηροδρόμων ήταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης εδώ και 15 χρόνια. Μιλώντας ως απλός βουλευτής της Ν.Δ. τον Δεκέμβριο του 2007 στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό του 2008, ο κ. Μητσοτάκης είχε δηλώσει ότι «δεν μπορούμε να ανεχόμαστε άλλο επιχειρήσεις που στο όνομα της εξυπηρέτησης κάποιου αφηρημένου δημόσιου συμφέροντος επιβαρύνουν τον Ελληνα φορολογούμενο με δισεκατομμύρια ευρώ παρέχοντας υπηρεσίες στην καλύτερη περίπτωση κάτω του μετρίου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιων δημόσιων υπηρεσιών αποτελεί ο ΟΣΕ».

Απευθυνόμενος και στο δικό του κόμμα ο κ. Μητσοτάκης κατέληγε: «Ως πότε ρωτώ εγώ, όλες τις πτέρυγες της Εθνικής Αντιπροσωπείας, θα ανεχόμαστε αυτή την κατάσταση;» Από την παρέμβαση Μητσοτάκη δεν έλειπε βέβαια και η απαραίτητη δόση λαϊκισμού: «Με τα χρήματα αυτά τα οποία δαπανούμε για τον ΟΣΕ σε ετήσια βάση θα μπορούσαμε να κατασκευάσουμε χιλιάδες ολοήμερους παιδικούς σταθμούς που τόσο χρειάζεται σήμερα η εργαζόμενη μητέρα».

Προγραμματικές δηλώσεις

Γνωρίζουμε τη συνέχεια. Στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησής του ο Αντώνης Σαμαράς το 2012 ξεκαθάρισε ότι θα προχωρήσει στην ιδιωτικοποίηση των σιδηροδρόμων, παρά το γεγονός ότι δεν επρόκειτο για συμβατική μνημονιακή υποχρέωση απέναντι στους δανειστές της χώρας. «Θα προωθήσουμε και αποκρατικοποιήσεις που δεν αποτελούν άμεσες συμβατικές μας υποχρεώσεις» έλεγε ο κ. Σαμαράς στη Βουλή (6.7.2012). Και πρόσθετε: «Αλλά πρέπει να γίνουν για να φέρουν επενδύσεις, θέσεις εργασίας και ανάπτυξη. Οπως στους σιδηροδρόμους – κυρίως στο λειτουργικό τμήμα του ΟΣΕ».

Ο Αλέξης Τσίπρας είχε αντιτείνει ότι δεν είναι λύση οι ιδιωτικοποιήσεις και μάλιστα σε τομείς όπως οι σιδηρόδρομοι και είχε φέρει το παράδειγμα της Μεγάλης Βρετανίας, όπου οι ιδιωτικοποιήσεις της Μάργκαρετ Θάτσερ είχαν αποδειχτεί καταστροφικές. Στη δευτερολογία του ο κ. Σαμαράς είχε επιμείνει: «Να σας απαντήσω και για τις αποκρατικοποιήσεις. Δεν λέμε τίποτε διαφορετικό απ’ ό,τι συμβαίνει παντού στον κόσμο. Πάρτε για παράδειγμα τα τρένα. Παντού στην Ευρώπη το λειτουργικό μέρος των σιδηροδρόμων έχει αποκρατικοποιηθεί στον έναν ή τον άλλο βαθμό. 

Κι αυτό φέρνει επενδύσεις και θέσεις εργασίας. Εδώ οι σιδηρόδρομοι συσσωρεύουν ελλείμματα κάθε χρόνο και χρέη για το Δημόσιο. Για να μην πω για αδιαφάνεια και για σκάνδαλα. Στη Βρετανία τα τρένα αποκρατικοποιήθηκαν όχι επί Θάτσερ, αλλά τρία χρόνια αφού έφυγε η Θάτσερ από την πρωθυπουργία. Και οι Εργατικοί, που αρχικά είχαν πει ότι θα τα κρατικοποιούσαν, όταν εκλέχθηκαν βοήθησαν κι εκείνοι να ολοκληρωθεί η αποκρατικοποίηση των σιδηροδρόμων.

Οι... ζημιές

»Σήμερα η βασική εταιρεία των σιδηροδρόμων παραμένει υπό δημόσιο έλεγχο για άσχετο λόγο, γιατί χρεοκόπησε πριν δέκα χρόνια. Αλλά δεν είναι δημόσια. Και πέρα απ’ αυτήν υπάρχουν στον αγγλικό σιδηρόδρομο ιδιωτικές εταιρείες-πάροχοι. Οπως υπάρχουν σε όλη την Ευρώπη. Στα δικά μας τώρα: Η αλήθεια είναι ότι η ΤΡΑΙΝΟΣΕ πέρσι δεν έβγαλε ελλείμματα, έβγαλε πολύ μικρό κέρδος.

Αλλά πότε; Μετά από μεταρρυθμίσεις και περικοπές κόστους που όταν επιβλήθηκαν, όλοι αυτοί που επικαλούνται σήμερα την «κερδοφορία» της ΤΡΑΙΝΟΣΕ ήταν στα κάγκελα και προσπαθούσαν να τις ματαιώσουν! Ομως ο ΟΣΕ συνολικά εξακολουθεί να παράγει ζημιές και να συσσωρεύει χρέη. Εμείς θέλουμε να αποκρατικοποιήσουμε το λειτουργικό μέρος του ΟΣΕ για να έλθουν επενδύσεις. Γιατί οι σιδηρόδρομοι στην Ελλάδα είναι υποβαθμισμένοι. Και γιατί υπάρχει ενδιαφέρον από ξένους επενδυτές να αγοράσουν μερίδιο από τη λειτουργία τους και να κάνουν επενδύσεις ακόμα και στα δίκτυα, που θα μείνουν, ασφαλώς, υπό δημόσιο έλεγχο» (8.7.2012).

Η σύνοδος κορυφής

Τη θέση του ότι πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν οι σιδηρόδρομοι την επανέλαβε ο κ. Σαμαράς και στις Βρυξέλλες μετά από σύνοδο κορυφής: «Αυτά τα οποία πρέπει να κάνουμε έπρεπε ίσως να τα είχαμε κάνει από καιρό, πολλά από αυτά και μόνοι μας, χωρίς να μας τα ζητήσει κανένας. Πιστεύω ότι καμιά φορά έχουμε να κάνουμε περισσότερα και από εκείνα που απαιτούν οι συμβατικές μας υποχρεώσεις. Δηλαδή, όταν εγώ λέω, για παράδειγμα, ότι πρέπει να μην πληρώνει ο ελληνικός λαός τον ΟΣΕ, το εννοώ, δεν υπήρχαν συμβατικές υποχρεώσεις» (19.10.2012).

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν μπόρεσε να ανατρέψει αυτή την πορεία και έτσι το 2017 προχώρησε στην πώληση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, όπως είχε αποφασιστεί από το 2014. Αλλά η έξοδος από τις μνημονιακές δεσμεύσεις δεν οδήγησε στην αναθεώρηση αυτής της πολιτικής, με αποτέλεσμα τα ζητήματα ασφάλειας να είναι για την κυβέρνηση Μητσοτάκη δευτερεύοντα.

Το τραγικό είναι ότι μόλις πριν από λίγες μέρες και μάλιστα από τη Λάρισα ο κ. Μητσοτάκης παραδεχόταν τις ελλείψεις στους σιδηροδρόμους και υποσχόταν λύση στο μέλλον. «Η επόμενη δεκαετία θα είναι η δεκαετία των σιδηροδρόμων, που δυστυχώς έμειναν πίσω εδώ και πολλές δεκαετίες» ομολογούσε στην κεντρική ομιλία του (24.2.2023). Και την επομένη σε εργοτάξιο του αυτοκινητόδρομου Ε65: «Η επόμενη δεκαετία θα είναι η δεκαετία των μεγάλων σιδηροδρομικών έργων. Εκεί η χώρα είχε μείνει πίσω. Είχαμε πάρα πολύ μεγάλες αστοχίες στον τρόπο με τον οποίο τα έργα αυτά σχεδιάστηκαν και δημοπρατήθηκαν».

Δυστυχώς αυτό ήταν το «ανθρώπινο λάθος». Και γι’ αυτό φέρει ο ίδιος και η παράταξή του ακέραιη ευθύνη...

efsyn.gr