...και ιδιωτική ιδιοκτησία δημόσιας τεχνολογίας...
Οι φαρμακοβιομηχανίες Pfizer και Moderna, που παράγουν τα εμβόλια mRNA κατά της COVID-19, ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να αυξήσουν την τιμή πώλησης των σκευασμάτων τους στις ΗΠΑ κατά ποσοστό που αγγίζει ή και ξεπερνά το 400%, καθώς πλέον το αμερικανικό κράτος αποσύρεται από την απευθείας αγορά και διάθεση αυτών των εμβολίων...
Συγκεκριμένα, στα μέσα Ιανουαρίου η Pfizer ανακοίνωσε αύξηση της τιμής πώλησης του mRNA εμβολίου της, που από τα 30,48 δολάρια στο τελευταίο συμβόλαιο αγοράς με το αμερικανικό κράτος, θα πωλείται πλέον σε τιμή που θα κυμαίνεται ανάμεσα στα 110 και τα 130 δολάρια. Η αύξηση αυτή έρχεται να προστεθεί στις ήδη εφαρμοσμένες αυξήσεις εντός της πανδημίας, καθώς το πρώτο συμβόλαιό της με το αμερικανικό κράτος τον Ιούλιο του 2020 αποτιμούσε κάθε δόση στα 19,50 δολάρια, ενώ τον Ιούλιο του 2021 η τιμή αυξήθηκε στα 24 δολάρια.
Αντίστοιχα, λίγες μέρες μετά, δημοσιεύματα έκαναν λόγο για αντίστοιχη αύξηση και από τη Moderna, το εμβόλιο της οποίας από τα 15-16 δολάρια στην αρχή της πανδημίας έφτασε να κοστίζει 26 δολάρια τον περασμένο Ιούλιο, και θα αυξηθεί κι αυτό στα 110-130 δολάρια, σε μια αύξηση που ξεπερνά το 400%. Η Moderna δεν έχει επισήμως απαντήσει στα δημοσιεύματα, όμως ο CEO της εταιρείας Στεφάν Μπανσέλ απάντησε σε ερώτηση της Wall Street Journal, «Θα πίστευα ότι αυτός ο τύπος τιμολόγησης είναι συνεπής με την αξία».
Ακόμα χειρότερα, εάν κανείς υπολογίσει ως βάση το κόστος παραγωγής της κάθε δόσης, που για τη Moderna είναι περίπου 2,85 δολάρια (και για τη Pfizer ένα αντίστοιχα χαμηλό ποσό), το ανώτερο όριο της νέας τιμής αποτελεί αύξηση της τάξης του 4460%!
Προτού οι θιασώτες της ελεύθερης επιχειρηματικότητας αρχίσουν τις φανφάρες περί «ανταπόδοσης της επένδυσης» αυτών των εταιρειών, θα πρέπει να θυμίσουμε αυτό που τονίζουμε από την αρχή της πανδημίας: η παραγωγή αυτών των εμβολίων έγινε δυνατή χάρη σε τεχνολογία που αναπτύχθηκε σχεδόν εξολοκλήρου με χρηματοδότηση του δημόσιου τομέα. Συγκεκριμένα το εμβόλιο της Moderna αναπτύχθηκε χάρη στη χρηματοδότηση 1,4 δισ. δολαρίων από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ (National Institute of Health – NIH), ενώ μετά την έγκρισή του το αμερικανικό κράτος εγγυήθηκε αμύθητα κέρδη για την εταιρεία αγοράζοντας στην πρώτη φάση δόσεις συνολικής αξίας 8 δισ. δολαρίων, σε τιμή που ήδη ήταν 4 και πλέον φορές πάνω από το κόστος παραγωγής. Μια αντίστοιχη ιστορία έχει και το mRNA εμβόλιο της Pfizer, με χρηματοδότη της έρευνας το γερμανικό κράτος, αφού η Pfizer χρησιμοποιεί τεχνολογία της γερμανικής BionTech.
Τέτοιου είδους ιστορίες δεν είναι καινούριες στον χώρο της φαρμακοβιομηχανίας — ούτε γενικά στον χώρο της επιχειρηματικότητας. Επί χρόνια εταιρείες εκμεταλλεύονται δημόσια χρηματοδοτημένη έρευνα για να παράξουν προϊόντα, τα οποία έπειτα πατεντάρουν κατ’ αποκλειστικότητα ώστε να αποκλείσουν τη φτηνότερη και μαζικότερη παραγωγή τους. Ουσιαστικά καταφέρνουν να πιάσουν ένα «μαγαζάκι γωνία», το οποίο όμως έχει πληρώσει σε μεγάλο βαθμό ο δημόσιος τομέας.
Κι αν κανείς είναι αρκετά εύπιστος ώστε να θεωρήσει πως τα υπερκέρδη των εταιρειών αυτών θα επανεπενδυθούν στην έρευνα και ανάπτυξη, θα πρέπει να πούμε πως το μεγαλύτερο ποσοστό των κερδών δεν επενδύεται — κατευθύνεται στην επαναγορά μετοχών και την απόδοση μερισμάτων. Σύμφωνα με μελέτη των οικονομολόγων Γουίλιαμ Λάζονικ και Ενέρ Τουλούμ, από το 2012 έως και το 2021 οι 14 μεγαλύτερες φαρμακευτικές εταιρείες ξόδεψαν 747 δισ. δολάρια σε επαναγορές μετοχών και μερίσματα, έναντι 660 δισ. δολαρίων σε έρευνα και ανάπτυξη. Αν κανείς υπολογίσει όλες τις εταιρείες του δείκτη S&P 500, το ποσό που ξοδεύτηκε σε επαναγορές μετοχών και μερίσματα για την ίδια περίοδο αγγίζει τα 10 τρισ. δολάρια.
Για να διαβασετε ολοκληρο το κείμενο του Ανδρέα Κοσιάρη, πατήστε ΕΔΩ...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου