...και το προηγούμενο του 2012...
Στις βουλευτικές εκλογές του 2019 συμμετείχαν 20 κόμματα. Τα έξι από αυτά πέτυχαν είσοδο στη Βουλή. Ο τελικός αριθμός κομμάτων που... θα συμμετέχουν στις επόμενες εκλογές δεν είναι ακόμη γνωστός, μένει να ανακοινωθεί από τον Αρειο Πάγο. Δεν αναμένεται, πάντως, να υπάρξει μεγάλη διαφορά στον αριθμό των κομμάτων που θα καταφέρουν να μπουν στη Βουλή. Παρά το γεγονός ότι οι εκλογές γίνονται με απλή αναλογική και κάτι τέτοιο θα ευνοούσε την είσοδο περισσότερων κομμάτων, η διατήρηση του ορίου 3% ως προϋπόθεση, αποτελεί έναν ανυπέρβλητο φραγμό για τους «μικρούς» του πολιτικού φάσματος.
Μπορεί το ποσοστό που θα λάβουν τα περισσότερα μικρά κόμματα να μην τους εξασφαλίζει μετακίνηση στην κεντρική πολιτική σκηνή, ωστόσο η επίδρασή τους στην τελική διαμόρφωση της επόμενης Βουλής αναμένεται σημαντική. Ο εκλογικός νόμος που θα ισχύσει μπορεί επί της ουσίας να μη διευκολύνει τα μικρά κόμματα, ωστόσο δυσκολεύει την επίτευξη αυτοδυναμίας. Αυτή, άλλωστε, ήταν μια από τις βασικές επικρίσεις που δέχθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ όταν έφερε την αλλαγή του εκλογικού νόμου: ότι δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την πραγματική αντιπροσώπευση της βούλησης του λαού στη Βουλή, αλλά πρωτίστως να παραμείνει στο παιχνίδι της εξουσίας ακόμη κι αν χάσει τις εκλογές.
Στις εκλογές του Ιουλίου 2019 τα κόμματα που έμειναν εκτός Βουλής κατάφεραν να συγκεντρώσουν αθροιστικά ποσοστό 8,07%. Η Ν.Δ. κατέκτησε την αυτοδυναμία με 39,85%. Σε ένα υποθετικό σενάριο όπου τα εκτός Βουλής κόμματα θα συγκέντρωναν το ίδιο ακριβώς ποσοστό με τον εκλογικό νόμο που θα ισχύσει στις προσεχείς εκλογές, το πρώτο κόμμα χρειάζεται να συγκεντρώσει 46,27% για να εξασφαλίσει την αυτοδυναμία. Ποσοστό εξωπραγματικό με βάση τις δημοσκοπήσεις, αλλά και την πολιτική πραγματικότητα των τελευταίων αρκετών χρόνων.
Σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή της Pulse, Γιώργο Αράπογλου, η εικόνα που διαμορφώνεται για τη δυναμική των μικρών, εκτός Βουλής, κομμάτων αυτή τη στιγμή είναι η εξής: τα κόμματα που κινούνται στα δεξιά και άκρα δεξιά του πολιτικού φάσματος εκτιμάται ότι θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν αθροιστικά ένα ποσοστό της τάξης του 5%, χωρίς να συνυπολογίζεται το ποσοστό του κόμματος Κασιδιάρη, που στις δημοσκοπήσεις εμφανίζεται γύρω στο 2,5%. Στα αριστερά του πολιτικού φάσματος υπολογίζεται ότι τα εκτός Βουλής κόμματα θα μπορέσουν να συγκεντρώσουν ποσοστό της τάξεως του 3%. Αν οι εκτιμήσεις επιβεβαιωθούν και αθροιστούν όλα αυτά, συγκεντρώνεται ποσοστό υψηλότερο του 10%. Βεβαίως, ο κ. Αράπογλου επισημαίνει ότι η εμπειρία δείχνει ότι συνήθως καθώς πλησιάζουμε στις εκλογές η διάθεση χαλαρής ψήφου υποχωρεί, κάτι που αποτυπώνεται με περιορισμό της δύναμης των μικρών κομμάτων. Αυτό γίνεται ακόμη πιο έντονο στις επαναληπτικές εκλογές, όπου η πόλωση εντείνεται και τα διλήμματα προς τους ψηφοφόρους είναι περισσότερο συγκεκριμένα. Το ενδιαφέρον, πάντως, είναι ότι στη δεδομένη συγκυρία, παρά το γεγονός ότι σχεδόν προεξοφλείται η δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, δεν δείχνει, με βάση τις δημοσκοπήσεις πάντοτε, να επικρατεί κλίμα χαλαρής ψήφου που θα ευνοούσε τους «μικρούς».
Στις επαναληπτικές εκλογές, που θα γίνουν με τον νέο εκλογικό νόμο και μπόνους εδρών για το πρώτο κόμμα, ο κανόνας είναι ότι όσο αυξάνεται το συνολικό ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων, τόσο χαμηλώνει ο πήχυς της αυτοδυναμίας. Ενδεικτικά, εάν τα εκτός Βουλής κόμματα πάρουν τη δεύτερη Κυριακή 6%, το πρώτο κόμμα κατακτά την αυτοδυναμία με 38,5%. Για 8% εκτός Βουλής χρειάζεται 37,9% και εάν τα κόμματα που θα μείνουν εκτός αθροιστικά πάρουν 10%, τότε η αυτοδυναμία επιτυγχάνεται με 37,5%.
Πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα παραγόντων που μπορεί να ενισχύσουν τη δύναμη των μικρών κομμάτων είναι οι διπλές εκλογές του 2012. Τον Μάιο του 2012, στην καρδιά της πρωτοφανούς οικονομικής και πολιτικής κρίσης και σε συνθήκες που ευνοούσαν ιδιαίτερα την αντισυστημική ψήφο, στις εκλογές έλαβαν μέρος 32 κόμματα. Με σύστημα ενισχυμένου μπόνους για το πρώτο κόμμα, επτά κόμματα κατάφεραν να μπουν στη Βουλή και τρία έμειναν εκτός για λιγότερο από μισή ποσοστιαία μονάδα. Στις επαναληπτικές εκλογές, που έγιναν σε συνθήκες πρωτόγνωρης πόλωσης, και πάλι επτά κόμματα κατάφεραν να μπουν στη Βουλή. Ωστόσο, το όγδοο στη σειρά κόμμα συγκέντρωσε μόλις 1,59%.
Η εμπειρία του 2012 έχει ιδιαίτερη σημασία για την τύχη των μικρών κομμάτων, καθώς ακόμη και σε εκείνη την εξαιρετικά ιδιαίτερη συγκυρία, που πολιτικά ήταν ευνοϊκή για τους «μικρούς», η αδυναμία συνεννόησης και συνεργασίας σε ευρύτερα σχήματα και η επιλογή της «μοναχικής πορείας» για τους περισσότερους κομματικούς σχηματισμούς δεν τους επέτρεψε να αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήματα της εποχής. Οταν, μάλιστα, προκύπτει αδυναμία συνεργασίας σε συνθήκες ευνοϊκές για είσοδο στη Βουλή, η συνεργασία γίνεται ακόμη πιο δύσκολη σε συνθήκες που ευνοούν την ενίσχυση των «μεγάλων»...
Δώρα Αντωνίου
Η Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου