Η κυβέρνηση έχει χρησιμοποιήσει από 7 (τυπικά) μέχρι και 15 (ουσιαστικά) δισεκατομμύρια ευρώ από το μαξιλάρι που είχε αφήσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2019... προκειμένου να χρηματοδοτήσει τις όποιες δαπάνες της, κυρίως κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2022, ενώ τα ταμειακά διαθέσιμα του Δημοσίου ανέρχονταν στα 37,8 δισ. τον περασμένο Σεπτέμβριο! Δηλαδή, ούτε λίγο ούτε πολύ, η «κοινωνική μέριμνα» με τα διάφορα pass-επιδόματα της κυβέρνησης Μητσοτάκη βασίστηκε στο «μαξιλάρι» του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο επανειλημμένως είχαν ειρωνευτεί είτε ως «αχρείαστο» είτε ως «λάθος» οικονομική πολιτική οι Μητσοτάκης, Σταϊκούρας και Σκυλακάκης από το 2019 και εντεύθεν.
Η αναμφισβήτητη μείωση του «μαξιλαριού» προκύπτει από τη σχετική παραδοχή εκ μέρους της ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών αναφορικά με τη μείωση των διαθεσίμων του Ελληνικού Δημοσίου στην περιοχή των 30 δισεκατομμυρίων κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού του 2023 στη Βουλή αλλά και από σχετικές δηλώσεις.
Η παραδοχή αυτή αφορά το τυπικό τμήμα της μείωσης, δεδομένου ότι κατά το 2022 το Ελληνικό Δημόσιο άντλησε από τις αγορές μέσω ομολογιακών εκδόσεων το ποσό των 8,3 δισεκατομμυρίων ευρώ, διαδικασία που ουσιαστικά περιορίστηκε λόγω της εκτίναξης των επιτοκίων κατά το δεύτερο εξάμηνο του περασμένου χρόνου. Ουσιαστικά η κυβέρνηση υποκατέστησε με δανειακά κεφάλαια 8,3 δισ. ένα επιπλέον κομμάτι του μαξιλαριού (πέραν των 7 δισ. που λείπουν). Το δυστύχημα είναι ότι το τμήμα που υποκαταστάθηκε δεν προερχόταν από δανεισμό, αλλά από τα πρωτογενή πλεονάσματα που με τεράστιες θυσίες είχε εξασφαλίσει ο ελληνικός λαός.
Σε αυτή ακριβώς την πολιτική του υπουργείου Οικονομικών οφείλεται εν μέρει και η, πέραν της προβλεπόμενης, αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης το 2022, που στήριξε την αύξηση του ΑΕΠ την περασμένη χρονιά. Και όχι βεβαίως στην αύξηση των εξαγωγών και τη μείωση των εισαγωγών και κυρίως όχι στην αύξηση των επενδύσεων.
Οι λάθος προβλέψεις
Στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού του 2022 ο Χρ. Σταϊκούρας έκανε τις ακόλουθες παραδοχές:
«Το ΑΕΠ θα αυξηθεί (…) κατά 4,5% το 2022 (…) Η ανάπτυξη αυτή βασίζεται κυρίως στην κατανάλωση, στις ιδιωτικές επενδύσεις και τις εξαγωγές. Ειδικότερα, η ιδιωτική κατανάλωση θα αυξηθεί φέτος (σ.σ.: το 2021) κατά 3,3% και κατά 3% το 2022 (…) Οι ιδιωτικές επενδύσεις θα κινηθούν ανοδικά (…) και κατά 21,9% το 2022, λόγω και των κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης (…) Οι εξαγωγές θα αυξηθούν 14,1% φέτος (σ.σ.: 2021) και 11,1% το επόμενο έτος (σ.σ.: 2022) από πτώση 21,5% το 2020. Αυξητικά θα κινηθούν και οι εισαγωγές, αλλά με χαμηλότερο ρυθμό σε σχέση με τις εξαγωγές (+6,6% το 2021 και +8,9% το 2022, από -7,6% το 2020). Ενώ η δημόσια κατανάλωση θα αυξηθεί φέτος 4,1%, από αύξηση 2,6% πέρυσι, για να μειωθεί κατά 2,8% το 2022 λόγω και της σταδιακής απόσυρσης των μέτρων στήριξης για την πανδημία (…) Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός προβλέπεται ότι θα αυξηθεί κατά 0,8% το 2022, από αύξηση 0,6% φέτος και μείωση 1,3% το 2020».
Προβλέψεις και πραγματικότητα
Αλλά ας δούμε ποια είναι η πραγματικότητα, πάλι με βάση τις επίσημες εκτιμήσεις του Χρ. Σταϊκούρα για την υλοποίηση του προϋπολογισμού το 2022 (όπως περιέχονται στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού του 2023), έναντι των προβλέψεων του ιδίου όταν κατέθετε και ψήφιζε τον προϋπολογισμό αυτό:
* Ιδιωτική κατανάλωση: 7,2%, έναντι πρόβλεψης 3% (ας είναι καλά το «μαξιλάρι» που τη χρηματοδότησε και στήριξε την αύξηση του ΑΕΠ).
* Δημόσια κατανάλωση: ήταν μόλις στο 0,2% (πού να στηρίξει ανάπτυξη).
* Επενδύσεις (ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου): από πρόβλεψη 21,9%, έφθασαν στο… +10% (άρα ούτε αυτές στήριξαν στο ύψος του αναμενομένου την ανάπτυξη).
* Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών: υλοποίηση για το 2022 στο +10%, έναντι πρόβλεψης για 11,1% (δηλαδή χαμηλότερα των προβλέψεων σε μια χρονιά μεγάλης ανόδου του τουρισμού, που είναι εξαγωγή υπηρεσιών).
* Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών: υλοποίηση (αύξηση) 10,3%, έναντι πρόβλεψης για 8,9%. Δηλαδή κινήθηκαν τελικά ελαφρώς ταχύτερα των εξαγωγών, καταγράφοντας μεγαλύτερο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και πολύ μεγαλύτερο στο εμπορικό ισοζύγιο, καθώς ο τουρισμός και οι πληρωμές από την Ε.Ε. έσωσαν κάπως την παρτίδα.
* Πληθωρισμός: 9,1%, έναντι πρόβλεψης 0,8%, γεγονός που τελικά ήταν σωτήριο για τα κρατικά έσοδα και τον προϋπολογισμό, πληθωρίζοντας και την αύξηση του ΑΕΠ.
Τα δύσκολα του 2023
Ολα δείχνουν ότι η κυβέρνηση στο πρώτο τετράμηνο του 2023 θα εκμεταλλευθεί στο έπακρο το «μαξιλάρι» προκειμένου να ασκήσει πολιτικές που θα στηρίξουν τις εκλογικές επιδιώξεις της. Οι συνεχείς παλινωδίες του Κ. Μητσοτάκη, που, έχοντας πριν από λίγο καιρό στο μυαλό του ως στόχο την «επενδυτική βαθμίδα», είχε προαναγγείλει τον περιορισμό ή και το τέλος διαφόρων... pass και η εν συνεχεία ανακάλυψη νέων δημοσιονομικών χώρων με παράλληλη ανακοίνωση νέων επιδομάτων αναδεικνύουν με τον πιο γλαφυρό τρόπο την ουσία της κυβερνητικής πολιτικής.
Καθώς το διεθνές οικονομικό περιβάλλον καθορίζεται από την κλιμακούμενη αύξηση των επιτοκίων -τουλάχιστον έως το μέσο του 2023-, ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) σχεδιάζει να αντλήσει από τις αγορές κεφάλαια ύψους μόλις 7 δισ. ευρώ, παρά το γεγονός ότι πέρυσι άντλησε πολύ λιγότερα από τα προγραμματισμένα. Οι προβλέψεις για εισροές κεφαλαίων 4,2 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και ευρωπαϊκές πηγές ολοκληρώνουν το παζλ της άντλησης κεφαλαίων από το εξωτερικό. Πιθανότατα μέχρι τις εκλογές η κυβέρνηση να επιχειρήσει την πώληση ακόμη μερικών περιουσιακών στοιχείων του Ελληνικού Δημοσίου. Με τα όσα αποκαλύπτονται όμως, η ηγεσία της μάλλον έχει λόγους να το σκεφτεί ένα τέτοιο βήμα πάρα πολύ…
Ποδαρικό με 169 πλειστηριασμούς την πρώτη εβδομάδα του 2023
Με 169 πλειστηριασμούς ακινήτων σε όλη την Ελλάδα ξεκίνησε η πρώτη εβδομάδα του 2023. Στη συντριπτική τους πλειονότητα οι πλειστηριασμοί αυτοί κηρύχθηκαν άγονοι λόγω έλλειψης πλειοδοτών, ένας μικρός αριθμός ανεστάλη για διάφορους λόγους και ελάχιστοι κατακυρώθηκαν, που αφορούσαν είτε βιομηχανικά ακίνητα είτε κατοικίες με πολλούς ιδιοκτήτες. Παρά το γεγονός ότι η αγορά ακινήτων εμφανίζει ακόμη κάποια δυναμική και η έλλειψη επί πολλά χρόνια προσφοράς νεόδμητων ακινήτων προκάλεσε το 2022 κάποια αύξηση της οικοδομικής δραστηριότητας με ανέγερση πολυκατοικιών και οικιστικών συγκροτημάτων, οι προοπτικές διαγράφονται αρνητικές.
Και δεν είναι μόνον η έλλειψη πλειοδοτών στους προαναφερθέντες πλειστηριασμούς που καταμαρτυρεί του λόγου το αληθές, αλλά και το γεγονός ότι η άνοδος των επιτοκίων και η αβεβαιότητα που διαγράφεται ως προς αυτό το μέτωπο έχουν μειώσει κάθετα ακόμα και αυτήν την περιορισμένη ζήτηση στεγαστικών δανείων που εκδηλώθηκε το 2021 και στο 1ο εξάμηνο του 2022. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι, παρά τη ραγδαία αύξηση των επιτοκίων στο 2ο εξάμηνο του 2022, η μείωση της ζήτησης για στεγαστικά ανάγκασε τις τράπεζες να μειώσουν τα επιτόκια δανεισμού για αγορά κατοικίας. Το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2022 στο 2,86%, ανέβηκε σταθερά μέχρι τον περασμένο Οκτώβριο στο 3,69%, για να σημειώσει κάμψη στη συνέχεια στο 3,52%! Ας σημειωθεί, πάντως, ότι με εξαίρεση τις επιχειρήσεις -και κυρίως τις μεγάλες και κερδοφόρες- που έχουν αυξήσει τη δανειακή τους πρόσβαση στο τραπεζικό χρήμα, σε όλους τους άλλους τομείς της τραπεζικής χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα η κατάσταση παραμένει στάσιμη έως αρνητική.
Ιδιωτικό χρέος και πλειστηριασμοί
Το ιδιωτικό μη εξυπηρετούμενο χρέος έχει ξεπεράσει ήδη κατά πολύ το ΑΕΠ. Οι προοπτικές φτωχοποίησης εντείνονται (κατά 19% μειώθηκε η κατανάλωση ρεύματος τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ). Επιπλέον, όπως προκύπτει από πρόσφατη έρευνα της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας, 1 στους 5 καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος (δηλαδή το 22%) και 1 στους 4 καταναλωτές θέρμανσης (δηλαδή το 25%) δεν είναι σε θέση να αποπληρώσουν τους αντίστοιχους λογαριασμούς. Επίσης, το 70% δηλώνει ότι έχει περιορίσει τις δαπάνες ένδυσης-υπόδησης, ψυχαγωγίας και ταξιδιών, ενώ (το πλέον βασικό) το 52% έχει ήδη περιορίσει τις αγορές βασικών καταναλωτικών αγαθών, όπως τα τρόφιμα.
Με βάση όλα αυτά, οι προοπτικές για μεγάλο τμήμα του πληθυσμού διαγράφονται ζοφερές για το 2023. Έναντι όλων αυτών, η κυβέρνηση ακολουθεί προεκλογική τακτική διανομής επιδομάτων, με τρόπο όμως που χρηματοδοτεί την αισχροκέρδεια και τον πληθωρισμό, και η φτωχοποίηση εντείνεται. Παράλληλα, η διαδικασία εξωδικαστικού συμβιβασμού έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αναποτελεσματικό εργαλείο και η κατάσταση χειροτερεύει.
Η κατάσταση αποτυπώνεται και στο μέτωπο των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών ακινήτων, καθώς πάνω από 4.000 εξ αυτών έχουν προγραμματιστεί μόνο για τον Ιανουάριο και άνω των 7.000 στο πρώτο τρίμηνο, ενώ εν συνόλω εμφανίζονται στην πλατφόρμα 10.137 για όλο το 2023 (με δεδομένο ότι θα προστεθούν και άλλοι στη διάρκεια του έτους).
Απολογιστικά για το 2022, σύμφωνα με τα στοιχεία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-auction, από τους 53.706 πλειστηριασμούς πάσης φύσεως οι 38.205 πραγματοποιήθηκαν και οι 12.779 ανεστάλησαν. Από τους πλειστηριασμούς που ολοκληρώθηκαν 9.000 ακίνητα άλλαξαν χέρια. Το «φρενάρισμα» για το 2023 οφείλεται κυρίως στη γνωστή απόφαση του Αρείου Πάγου για τους πλειστηριασμούς, έναντι της οποίας έχουν προσφύγει ενδιαφερόμενοι. Από την άλλη πλευρά, οι δυσοίωνες προβλέψεις για την οικονομία εντείνουν την ανησυχία για τις επιπτώσεις στο εκρηκτικό πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους που δεν σχετίζεται βεβαίως μόνο με τις τράπεζες και τους servicers, αλλά και με την εφορία (ΑΑΔΕ) και τα ταμεία (ΚΕΑΟ)...
Στάθης Σχινάς
Η ΑΥΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου