Ρεπορτάζ, fake news και σκοπιμότητες...

Τη θυμάστε την ομάδα των προσφύγων που βρέθηκε το καλοκαίρι πάνω στη νησίδα του Εβρου και δεν ήθελε κανένας να τη διασώσει, ούτε η Τουρκία και σίγουρα ούτε και η Ελλάδα; Εναν μήνα έμειναν εκεί δημιουργώντας, μεταξύ άλλων, και δημοσιογραφική κόντρα για... το αν πέθανε ή όχι ένα μικρό κοριτσάκι, η Μαρία. Κόντρα με σαφείς πολιτικές σκοπιμότητες που όσο διαρκούσε, κάπου αλλού, πνίγονταν κατά δεκάδες οι πρόσφυγες ενώ επιβεβαιωμένα συνεχίζονταν και οι επαναπροωθήσεις. Υπήρξαν άραγε fake news από ανθρώπους που έκαναν ρεπορτάζ κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες; Και με τις επίσημες αρχές να παίζουν κρυφτούλι; Και με έναν υπουργό, τον κ. Μηταράκη, να βάζει συνεχώς εμπόδια;

Πριν από μερικές εβδομάδες το Spiegel απέσυρε τα ρεπορτάζ του για το κοριτσάκι. Θέλει να τα ελέγξει ξανά για την εγκυρότητά τους, λέει. Αφορμή για την περαιτέρω έρευνα στάθηκε μία (καθυστερημένη) επιστολή διαμαρτυρίας του κ. Μηταράκη. Ξεκίνησαν ήδη εσωτερική έρευνα στο γερμανικό περιοδικό, στέλνοντας ανθρώπους τους και στην Αθήνα προκειμένου να τσεκάρουν μαρτυρίες και γεγονότα. Τα αποτελέσματα θα τα μάθουμε μέσα στον Δεκέμβριο, οπότε και θα δούμε αν θα επαναφέρει τα δημοσιεύματα και με ποιες αλλαγές. Οι συντάκτες του Μαξιμίλιαν Ποπ και (βασικά) Γιώργος Χρηστίδης επιμένουν στην εγκυρότητα των ρεπορτάζ τους. Ο Χρηστίδης μάλιστα κατάφερε και εισχώρησε στις δομές ως μεταφραστής, οπότε είχε απευθείας επαφή με τους πρόσφυγες, χωρίς εποπτεία από τις Αρχές. Και μίλησε πολλές φορές με τους γονείς του αμφισβητούμενου κοριτσιού.

Στο Spiegel αναφέρθηκαν στη συνέχεια, δικαίως, πολλά γερμανικά ΜΜΕ. Η FAZ έγραψε ότι «το νεκρό κορίτσι ίσως δεν υπήρξε» και η Taggespiegel ότι «η όλη διαχείριση θυμίζει την υπόθεση Relotius», του δημοσιογράφου εκείνου του Spiegel, του Κλάας Ρελότιους, που παλιότερα δημοσίευε δηλώσεις τις οποίες είχε επινοήσει ο ίδιος. Αλλά και η Βασιλική Σιούτη στη Lifo μιλάει για fake news. «Κανένα στοιχείο δεν έχει δοθεί στις Αρχές που ερευνούν ώς τώρα για το “πέμπτο παιδί” της οικογένειας. Η αποστολή της Lifo στον Εβρο κατέδειξε ότι κανένας από τους τριάντα οκτώ πρόσφυγες, ειδικά οι γονείς, δεν θέλει να μιλήσει για το περιστατικό που κατήγγειλαν, αλλά ούτε και να διερευνηθεί». Ο Αρης Δημοκίδης έκανε κι ένα podcast για τα fake news και για το «πώς μια επίμονη ρεπόρτερ (σ.σ.: η Βασιλική Σιούτη) ερεύνησε κάτω απ’ την επιφάνεια και ανακάλυψε πως δεν ήταν όλα όπως φαίνονταν...». Σε παράλληλο μήκος κύματος ο Φαήλος Κρανιδιώτης με το άρθρο του «Πού είναι η “Μαρία”, οέο;» (newsbreak.gr), ο Τάκης Θεοδωρόπουλος («Η ανάσταση της μικρής Μαρίας», «Καθημερινή»), ο Γιάννης Πρετεντέρης («Το κοριτσάκι που το έλεγαν Μαρία ή Μάγια ή Μύριαμ και το οποίο είτε πέθανε είτε δεν πέθανε», «ΝΕΑ»), η Βίβιαν Ευθυμιοπούλου («Δημοσιογραφία από το παράλληλο σύμπαν», «Liberal.gr») και άλλοι πολλοί.

Η Deutsche Welle με προχθεσινό της ρεπορτάζ εξηγεί πως «αυτά τα γεγονότα δεν αναφέρθηκαν μόνο από το Der Spiegel αλλά και από άλλα διεθνή και ελληνικά μέσα ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων της ελληνικής καθημερινής εφημερίδας “Εφ.Συν.”, του Al Jazeera και του Channel 4 στο Ηνωμένο Βασίλειο». Και στη Le Monde, να προσθέσω εγώ. Κανένα από αυτά τα ΜΜΕ δεν έχει αποσύρει τα ρεπορτάζ του.

«Μέχρι στιγμής, οι ελληνικές Αρχές δεν έχουν παράσχει στοιχεία ότι το κορίτσι δεν πέθανε ή δεν υπήρχε. Το σίγουρο είναι ότι οι γονείς του κοριτσιού συνεχίζουν να υποστηρίζουν ότι η κόρη τους πέθανε στη νησίδα στον ποταμό Εβρο», εξηγεί στην Deutsche Welle η Μαρίνα Ράφενμπεργκ, ανταποκρίτρια της Le Monde στην Αθήνα. «Το σίγουρο είναι επίσης ότι οι γονείς, μαζί με τα άλλα παιδιά τους και την υπόλοιπη παρέα, είχαν κολλήσει σ’ αυτή τη νησίδα για εβδομάδες και δεν διασώζονταν. Ωστόσο, εάν η ελληνική κυβέρνηση συνεχίσει να αποτρέπει οποιαδήποτε διεθνή, ανεξάρτητη έρευνα για το περιστατικό, οι οριστικές απαντήσεις στα πολλά ανοιχτά ερωτήματα είναι πιθανό να παραμείνουν άπιαστες».

Δημήτρης Κανελλόπουλος

efsyn.gr