Τα πάνω κάτω...

Σημαντικές αλλαγές στην κατανομή των βουλευτικών εδρών ανά περιφέρεια θα φέρουν τα επίσημα αποτελέσματα της απογραφής, που... αναμένεται να δημοσιοποιηθούν σε λίγες μέρες. Οι βουλευτικές έδρες κάθε περιφέρειας καθορίζονται από τον νόμιμο πληθυσμό κάθε περιφέρειας, ενώ μέχρι τώρα στη δημοσιότητα έχουν δοθεί μόνο τα προσωρινά στοιχεία για τον μόνιμο πληθυσμό. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περιορισμένες αλλαγές στον αριθμό των βουλευτικών εδρών ανά περιφέρειες, μάλλον 8-10 έδρες, όπως τις υπολόγισε πριν από λίγο καιρό ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Θόδωρος Λιβάνιος.

Το ζήτημα με τις αλλαγές αυτές είναι, βέβαια, ότι πιθανότατα θα αφορούν περαιτέρω αύξηση των εδρών σε Αττική και Θεσσαλονίκη και αντίστοιχη μείωση στην επαρχία, όπου αρκετές περιφέρειες αναμένεται να γίνουν από διεδρικές μονοεδρικές ή από τριεδρικές διεδρικές.

Αυτές οι αλλαγές σίγουρα απασχολούν τα κομματικά επιτελεία και ιδιαίτερα τη Ν.Δ. του Κυριάκου Μητσοτάκη. Η αύξηση των εδρών στις μεγάλες περιφέρειες θα αυξήσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των κορυφαίων στελεχών, ιδιαίτερα από τη στιγμή που μια σειρά από εξωκοινοβουλευτικούς υπουργούς και νέα στελέχη θα θελήσουν να διεκδικήσουν έδρα σε περιφέρειες όπως ο Νότιος Τομέας Αθηνών ή η Α' Αθήνας. Επιπλέον θα υπάρξει και διάθεση για «μετανάστευση» πολιτευτών από περιφέρειες που χάνουν έδρες προς τις πολυεδρικές περιφέρειες Αττικής και Θεσσαλονίκης.

Κατανομή με βάση τον νόμιμο πληθυσμό

Το προηγούμενο χρονικό διάστημα υπήρχε έντονη συζήτηση για τις αλλαγές στον αριθμό των βουλευτών ανά περιφέρεια με βάση τη νέα απογραφή. Τα προσωρινά στοιχεία του μόνιμου πληθυσμού που έχουν δοθεί στη δημοσιότητα δεν επηρεάζουν την κατανομή των εδρών, καθώς αυτή καθορίζεται με βάση τον νόμιμο πληθυσμό της κάθε περιφέρειας και όχι τον μόνιμο πληθυσμό. Δηλαδή από κάθε περιφέρεια αφαιρούνται οι μετανάστες χωρίς υπηκοότητα, αλλά και οι ετεροδημότες, οι οποίοι υπολογίζονται στις περιφέρειες όπου είναι εγγεγραμμένοι.

Ο πονοκέφαλος των εδρών για τους απόδημους

Η Ν.Δ. έχει βέβαια έναν επιπλέον «πονοκέφαλο», το ζήτημα των αποδήμων. Τα στοιχεία για την εγγραφή των Ελλήνων του εξωτερικού στους ειδικούς καταλόγους είναι απογοητευτικά και η Ν.Δ. ανησυχεί ότι οι τρεις έδρες που τους αναλογούν από το ψηφοδέλτιο επικρατείας είναι υπερβολικά πολλές για έναν τόσο μικρό αριθμό εκλογέων. Ιδιαίτερα από τη στιγμή που οι τρεις αυτές έδρες έχουν κοπεί από πολυεδρικές περιφέρειες (Α' Αθηνών, Νότιος Τομέας Αθηνών, Αχαΐα).

Καραμπόλες θα φέρει η ενισχυμένη αναλογική

Μία παράμετρος της αλλαγής των εδρών ανά εκλογική περιφέρεια είναι και οι καραμπόλες που συχνά δημιουργούν αδικίες. Οι επόμενες εκλογές θα διεξαχθούν με το σύστημα της απλής αναλογικής που ψήφισε ο ΣΥΡΙΖΑ το 2016. Ένας μεγάλος αριθμός μονοεδρικών και διεδρικών περιφερειών δημιουργεί προβλήματα με δυσαναλογική κατανομή στις μεγαλύτερες περιφέρειες και ιδιαίτερα στις ολιγοεδρικές (τριεδρικές, τετραεδρικές κ.λπ.). Αυτό βέβαια είναι αποτέλεσμα και του «υδροκεφαλισμού» του ελληνικού κράτους με τα πολυπληθή αστικά κέντρα.

Σίγουρα όμως το σύστημα της απλής αναλογικής θα έχει λιγότερες αδικίες από αυτές που θα παρατηρηθούν με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής που ψήφισε η Ν.Δ. το 2020. Ο Κ. Μητσοτάκης έχει κάνει άλλωστε καθαρό ότι θα επιδιώξει δεύτερες εκλογές με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής προκειμένου να «εκβιάσει» την αυτοδυναμία. Η ενισχυμένη αναλογική θα δημιουργήσει περισσότερες καραμπόλες ακριβώς γιατί στην κατανομή των εδρών θα ληφθεί υπόψη και το μπόνους για το πρώτο κόμμα. Το μπόνους είναι κλιμακωτό και μπορεί να φτάσει ακόμα και τις 50 έδρες αν το πρώτο κόμμα πάρει 40%.

Η χαρακτηριστική περίπτωση των Χανίων

Ενδεικτική περίπτωση για τις πολλαπλές καραμπόλες που δημιουργεί η ενισχυμένη αναλογική είναι αυτή των Χανίων. Στις εκλογές του 2019 ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε πρώτος στα Χανιά με 37,35%, ενώ η Ν.Δ. πήρε 34,05%. Λόγω όμως του μπόνους ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε μόνο 1 έδρα, ενώ η Ν.Δ. 3. Έτσι δεν εκλέχθηκε ο Γιώργος Σταθάκης από τον ΣΥΡΙΖΑ παρά τους 11.650 σταυρούς που συγκέντρωσε, ενώ εκλέχθηκε ο Βασίλης Διγαλάκης από τη Ν.Δ. με 7.039 σταυρούς. Αντίστοιχη εικόνα υπήρχε και στη Δυτική Αττική, με τη Ν.Δ. να έρχεται δεύτερη και να παίρνει τις 3 από τις 4 έδρες, αλλά και στην Αχαΐα, όπου η δεύτερη Ν.Δ. πήρε 4 έδρες, ενώ ο πρώτος ΣΥΡΙΖΑ μόνο 3...

Κώστας Παπαγιάννης

Η ΑΥΓΗ