Τα κυρίαρχα ΜΜΕ, αν και όχι όλα με τον ίδιο τρόπο, μπορούν με τη συνεχή εναλλαγή «πρωτοφανών» και «συγκλονιστικών» γεγονότων να «γοητεύουν» και να αποκοιμίζουν την κοινή γνώμη, η οποία, ωστόσο, δεν είναι άμοιρη ευθυνών.
Η «βιτριολίστρια», ο πιλότος των Γλυκών Νερών, η Πισπιρίγκου, οι βιαστές του Κολωνού και η... 12χρονη. Μια αλληλουχία ειδήσεων που λόγω του «γαργαλιστικού» περιεχομένου τους αποκαλύπτουν κάτι από τα «άρρωστα» και ξεχασμένα ένστικτα που όμως εξακολουθούν να επιβιώνουν και, ίσως, συνεχίσουν να επιβιώνουν σε κάθε εποχή.
Βία, επιθετικότητα, έγκλημα, ύποπτοι, έρευνες, εικασίες, θεωρίες συνωμοσίας, ένοχοι και δράστες σε ένα αξεδιάλυτο κουβάρι που μας γυρνά στις πιο άγριες εποχές της ανθρωπότητας. Η τηλεόραση σαν μια μηχανή του χρόνου μάς ταξιδεύει στο μακρινό παρελθόν και μας καθηλώνει στον καναπέ του σαλονιού. «Και πες το ένα, πες το άλλο, η τηλεόραση, που ισχυρίζεται ότι είναι εργαλείο καταγραφής, αποβαίνει εργαλείο δημιουργίας πραγματικοτήτων» (Πιερ Μπουρντιέ, «Για την τηλεόραση», εκδόσεις Πατάκη).
Και τι ακριβώς είναι αυτό που μας λέει ο Γάλλος κοινωνιολόγος; Οτι η τηλεόραση, επιλέγοντας αυτές τις «άγριες» ειδήσεις, φτιάχνει μια πραγματικότητα. Ποια είναι αυτή; Η πραγματικότητα του αρπακτικού νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού: η κοινωνία είναι ο στίβος στον οποίο ο καθένας αγωνίζεται για την ατομική του επιβίωση, κόντρα σε εκμεταλλευτές, βιαστές, δολοφόνους και εγκληματίες. Αυτή η εικόνα περνά ασυνείδητα και εμπεδώνεται στα μυαλά των ανθρώπων ως αδυναμία να εμπιστευτείς τον δίπλα σου, τον φίλο σου ή τον γείτονά σου, ο οποίος παρότι φαινόταν «ένας καλός οικογενειάρχης», αποδείχτηκε το τέρας της διπλανής πόρτας.
«Το εργαλείο με το οποίο φτιάχνονται οι άνθρωποι είναι η πληροφορία... Ο σκοπός διαμορφώνει το εργαλείο. Δεν υπάρχει εργαλείο χωρίς σκοπό. Δεν υπάρχει πληροφορία χωρίς σκοπό». Αυτό υποστηρίζει ο Ε.Α. Ράουτερ στο έξοχο βιβλίο του «Η κατασκευή υπηκόων» (εκδόσεις Αιγόκερως), γραμμένο το μακρινό 1971. Και όντως είναι έτσι. Η επιλογή των «άγριων» ειδήσεων και η υπερπροβολή τους δεν είναι καθόλου τυχαία. Περνά από την κρησάρα των επιτελείων των συστημικών ΜΜΕ και διαχέεται με απίστευτη ταχύτητα και, σχετικά, ομοιόμορφα.
Και όλα αυτά, στο όνομα της «τηλεθέασης», της «ακροαματικότητας» και της «αναγνωσιμότητας». Δηλαδή εννοιών που αποτελούν μια «επικύρωση της αγοράς και της οικονομίας και, άρα, μιας εξωτερικής και αμιγώς εμπορικής νομιμότητας», όπως λέει ο Μπουρντιέ. Οι δραματοποιημένες ειδήσεις συμβάλλουν στο να πουληθεί πιο εύκολα ένα κοινό στους διαφημιστές και, μάλιστα, αφοπλισμένο, ναρκωμένο και ανίκανο να αντισταθεί. Ενα κοινό που όσο πιο πολύ ανησυχεί για την ασφάλειά του, όσο περισσότερο αμφιβάλλει για το περιβάλλον του τόσο πιο εύκολα θα υποταχθεί στα καθησυχαστικά μηνύματα της διαφήμισης: «το μόνο προϊόν που εγγυάται άμεσα και ορατά αποτελέσματα!».
Οι ειδήσεις έχουν μετατραπεί σε ένα καταναλωτικό αγαθό όπως όλα τα άλλα· και εμείς, σε αδηφάγους καταναλωτές που «ψωνίζουμε» από το καλάθι. Ο,τι μας πλασάρεται σαν νέο προϊόν μάς γοητεύει γιατί είναι άφθαρτο ακόμα, μέχρι και αυτό να ξεχαστεί και να περιπέσει στη λήθη: χθες η βιτριολίστρια και ο πιλότος των Γλυκών Νερών, σήμερα η Πισπιρίγκου και οι βιαστές του Κολωνού, αύριο ποιος ξέρει; Εχει ο Θεός των Ειδήσεων και των ΜΜΕ, τα οποία είναι και «φερέφωνα μιας τυπικά μικροαστικής ηθικής»!
Τάσος Τσακίρογλου
efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου