Η συναρπαστική ιστορία του Ναυαγίου των Αντικυθήρων...

...και του μυστήριου μηχανισμού του...

Γύρω στο 60 π.Χ. ένα πλοίο ναυάγησε έξω από τις βορειοανατολικές ακτές του μικρού νησιού Αίγιλα, στο πέρασμα μεταξύ Κρήτης και Πελοποννήσου. Ήταν ένα μεγάλο εμπορικό πλοίο μήκους περίπου 40 μέτρων, το οποίο, εκτός από τους συνήθεις αμφορείς με κρασί και άλλα εμπορεύσιμα αγαθά, μετέφερε χάλκινα και μαρμάρινα αγάλματα, αλλά και γυάλινα σκεύη. Τα μεγάλου μεγέθους χάλκινα αγάλματα ήταν... παλιά, κατασκευασμένα έναν αιώνα νωρίτερα ή και περισσότερο, αλλά βρέθηκαν και κάποια άλλα πολύτιμα αντικείμενα, που ήταν νεότερα. Στο πλοίο βρίσκονταν και επιβάτες, γνωρίζουμε ότι υπήρχε μία τουλάχιστον γυναίκα, στην οποία ανήκαν τα δύο ζεύγη κομψών χρυσών ενωτίων». 

Στο βιβλίο του «Ένας φορητός κόσμος - Φέρνοντας στο φως τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων, ένα επιστημονικό θαύμα του αρχαίου κόσμου» ο Alexander Jones, ιστορικός των επιστημών με ειδίκευση στην αρχαία ελληνική αστρονομία και μέλος της Ομάδας Μελέτης του Μηχανισμού των Αντικυθήρων από το 2006, αναφέρει το χρονικό της απίθανης ανακάλυψης του ναυαγίου και του εκπληκτικού Μηχανισμού που μετέφερε, του αρχαιότερου αναλογικού υπολογιστή, εξιστορώντας απίθανες λεπτομέρειες. Εξηγεί, επίσης λεπτομερώς, πώς λειτουργούσε ο Μηχανισμός, πώς κατασκευάστηκε και για ποιον σκοπό.

Η συναρπαστική ιστορία του Ναυαγίου των Αντικυθήρων και του μυστήριου μηχανισμού τουFacebook Twitter

 Μαρμάρινο υπερφυσικό κεφάλι ανδρικής γενειοφόρου μορφής, η οποία εκ πρώτης όψεως ταυτίζεται με τον ημίθεο Ηρακλή του τύπου Farnese, του λεγόμενου «Ηρακλή των Αντικυθήρων», και είναι πιθανόν να ανήκει στο ακέφαλο άγαλμα αρ. 5742 του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, το οποίο ανελκύστηκε από τους σφουγγαράδες το 1900.

 

 Πλούσια σε ευρήματα ήταν η δεύτερη περίοδος (23 Μαΐου – 15 Ιουνίου 2022) της υποβρύχιας αρχαιολογικής έρευνας στο ναυάγιο των Αντικυθήρων, στο πλαίσιο του πενταετούς προγράμματος 2021-2025. (ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ/EUROKINISSI)

Τα θραύσματα του Μηχανισμού εντοπίστηκαν το 1902, προς το τέλος των εργασιών ανέλκυσης, και ήταν εμφανώς οδοντωτοί τροχοί, αλλά κανείς δεν μπορούσε να τα συνδέσει με κάποιον μηχανισμό ή να φανταστεί ότι μπορεί να είχαν σχέση με την επιγραφή που είχε βρεθεί. Το κύριο σώμα του Μηχανισμού βγήκε από τη θάλασσα στη μορφή ενός συσσωματώματος, με τα μηχανικά μέρη κρυμμένα μέσα σε αυτό.  

«Όταν ανακαλύφθηκε το ναυάγιο το 1900-1901 και περισώθηκαν εν μέρει τα απομεινάρια του, θεωρήθηκε ότι περισσότερα ή και όλα τα γλυπτά που ανασύρθηκαν από τον βυθό ήταν πολύ παλιότερα από το πλοίο που τα μετέφερε», αναφέρει στο βιβλίο. «Έγινε έτσι δημοφιλής η ιδέα ότι επρόκειτο για ένα πλοίο που μετέφερε θησαυρούς τους οποίους είχαν λεηλατήσει ο Ρωμαίοι από κάποια ελληνική πόλη στις αρχές του 1ου αιώνα π.Χ. Η ιδέα αυτή έχει ακόμη υποστηρικτές, ωστόσο η προσεκτικότερη μελέτη των αντικειμένων που ανασύρθηκαν δείχνει ότι είναι πολύ πιθανότερο να ήταν εμπορικό πλοίο με φορτίο από διαφορετικές αφετηρίες και ενδεχομένως διαφορετικούς προορισμούς. 

 

Η συναρπαστική ιστορία του ναυαγίου των Αντικυθήρων και του μοναδικού (και μυστήριου) Μηχανισμού του, ενός επιστημονικού θαύματος του αρχαίου κόσμουFacebook Twitter

 Εκπρόσωποι της κυβέρνησης, άνδρες του Πολεμικού Ναυτικού και σφουγγαράδες επάνω στο οπλιταγωγό Μυκάλη έξω από τα Αντικύθηρα (χειμώνας 1900-1901). Φωτογραφικό Αρχείο Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου

Ο τόπος όπου φτιάχτηκαν τα αντικείμενα που μετέφερε το πλοίο δεν μπορεί ακριβώς να πιστοποιηθεί, ένας ειδικός μπορεί, ωστόσο, να μαντέψει από τον τύπο των αμφορέων πού κατασκευάστηκαν: στη Ρόδο, στην Κω, κοντά στην Έφεσο της Μικράς Ασίας, αλλά ίσως και στις ιταλικές ακτές της Αδριατικής. Τα μαρμάρινα αγάλματα ήταν από παριανό μάρμαρο, επομένως προέρχονταν μάλλον από κάποιο εργαστήριο του Αιγαίου, ίσως από τη Δήλο ή την Πέργαμο. Τα γυάλινα σκεύη ήταν από εργαστήρια της Συρίας, της Παλαιστίνης ή της Αιγύπτου. Κάποιος από τους επιβάτες του πλοίου ταξίδευε με τις οικονομίες του, 32 αργυρά νομίσματα από την Πέργαμο και την Έφεσο, και κάποιος είχε μαζί του μικρότερης αξίας χάλκινα νομίσματα από την Έφεσο, όπως και μερικά παλιότερα, από την Κατάνη της Σικελίας και την Κνίδο της Μικράς Ασίας. Τα νεότερα από τα αργυρά νομίσματα είχαν κοπεί μεταξύ του 76 και του 67 π.Χ., οπότε το πλοίο ναυάγησε σίγουρα μετά το 76 π.Χ., πιθανόν μία ή δύο δεκαετίες αργότερα.

Για να διαβασετε ολόκληρο το κείμενο, πατήστε ΕΔΩ...