Το νέο «πράσινο ξέπλυμα»...

Τι λείπει από τις προσπάθειές μας ενάντια στην κλιματική αλλαγή; Οι παγκόσμιες γραφειοκρατίες της εταιρικής αδράνειας για το κλίμα έχουν μια νέα ιδέα: τον «Μπλε Άνθρακα», ή πιο συγκεκριμένα, όπως το έθεσαν τα όργανα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, μια «χρηματοδοτική διευκόλυνση» για την «επιδότηση (…) των προσπαθειών των φαλαινών για δέσμευση CO2».

 

Με άλλα λόγια: θα πληρώσουμε... τους φαλαινοθήρες να σταματήσουν, ώστε τα ξαδέρφια μας που ζουν στους ωκεανούς να μπορέσουν να αποθηκεύσουν περισσότερο άνθρακα στα σώματά τους. Οι συγγραφείς της έκθεσης του ΔΝΤ εκτιμούν την αξία του να επιτραπεί στις φάλαινες να επιστρέψουν στους προ της φαλαινοθηρίας αριθμούς τους, «αιχμαλωτίζοντας 1,7 δισ. τόνους CO2 ετησίως», σε περίπου 13 δολάρια ανά άτομο κάθε χρόνο.

Άλλες «υπηρεσίες οικοσυστήματος» από τον θαλάσσιο κόσμο θα μπορούσαν να φέρουν ακόμα περισσότερα οφέλη, λέγεται. Ένα νομοσχέδιο Κλιματικών Λύσεων Βασισμένων στον Ωκεανό έχει ήδη εισαχθεί στο αμερικανικό Κογκρέσο. Η χρήση ελεφάντων για την δέσμευση άνθρακα έχει επίσης προταθεί. Εν τω μεταξύ η πετρελαϊκή βιομηχανία συνεχίζει να αυξάνει την παραγωγή.

Συμψηφίζοντας μηδενικά

Κόλπο 1: Περισπασμός, καθυστέρηση, θόλωμα

Πού κολλάνε οι φάλαινες και οι ελέφαντες στην κλιματική αδράνεια; Ας κάνουμε μερικά βήματα πίσω.

Το πόσο άσχημη θα γίνει η κλιματική κρίση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πόσος ορυκτός άνθρακας εκτοξεύεται στην ατμόσφαιρα.

 

Όμως η χάραξη πολιτικής έχει επικεντρωθεί στο να θέτει στόχους για μια γενιά μετά — για το 2050 ή πέρα από αυτό. Τα ορυκτά καύσιμα δεν είχαν καν μια επίσημη αναφορά στα πρώτα 26 χρόνια των κλιματικών συνεδρίων του ΟΗΕ. Οπότε, δεν αποτελεί έκπληξη ότι αντί για την «ελευθερία από ορυκτά», η φράση-κλειδί του σήμερα είναι το «μηδενικό ισοζύγιο» — η ιδέα τις εξισορρόπησης του ποσού αερίων του θερμοκηπίου (GHG) που εκπέμπονται με το ποσό που αφαιρείται από την ατμόσφαιρα.

Είναι μια πολύ πιο ασαφής ιδέα που επιτρέπει μια πληθώρα λογιστικών κόλπων και κενών. Και προωθείται αυτή τη στιγμή από τη βιομηχανία πετρελαίου και αερίου καθώς, έπειτα από δεκαετίες άρνησης, ψάχνουν να εκτρέψουν την ανανεωμένη εστίαση από το κλίμα που αλλάζει.

Η βασική πλάνη εδώ είναι να υποθέτουμε πως η κλιματική αλλαγή μπορεί να αποφευχθεί επιλέγοντας μεταξύ διαφοετικών μορφών περιβαλλοντικής υποβάθμισης: οι εταιρείες μπορούν να συνεχίσουν να παράγουν CO2 αρκεί να πληρώνουν για να αποτρέψουν, λόγου χάρη, την αποψίλωση των δασών.

Όμως, η επιστροφή του πλανήτη σε ισορροπία σημαίνει τόσο τον τερματισμό της παραγωγής GHG από ορυκτές πηγές όσο και την επιδιόρθωση των οικοσυστημάτων (όχι απλά την πρόληψη ζημιάς σε αυτά). Τότε, υποθέτωντας ότι οι καταστροφικοί ανατροφοδοτούμενοι κύκλοι δεν έχουν ήδη ξεκινήσει, θα πρέπει επίσης να βρούμε τρόπους για να αντιμετωπίσουμε το «χανγκόβερ» του άνθρακα — να τραβήξουμε τα πλεονάζοντα GHG από την ατμόσφαιρα.

Πληρώνοντας για να μολύνεις

Κόλπο 2: Πούλα ψεύτικες λύσεις

Μια ορθολογική απάντηση θα απαιτούσε ξεχωριστούς στόχους και για τα τρία — τη μείωση εκπομπών, την επιδιόρθωση φυσικών συλλεκτών άνθρακα και την αφαίρεση άνθρακα — όπου ο κάθε στόχος πιέζει τα όρια του δυνατού, αναγνωρίζοντας την κλίμακα των επιδράσεων που θα έχει η κλιματική αλλαγή.

Η καπιταλιστική απάντηση αφορά την ανταλλαγή των στόχων — και τη χρήση αυτής της ανταλλαγής ως μία ευκαιρία για σπέκουλα, όπως κάνουν οι μεγάλοι μολυντές με τα συστήματα εμπορίας άνθρακα. Αυτά τα συστήματα απαιτούν από τις εταιρείες να διαθέτουν πιστώσεις άνθρακα για να καλύψουν όλες τους τις εκπομπές — αν θέλουν να μολύνουν περισσότερο από την αρχική τους κατανομή, θα πρέπει να αγοράσουν πιστώσεις από άλλες εταιρείες.

Υπάρχουν επίσης επεκτάσεις σε αυτά τα συστήματα που αποκαλούνται «αντισταθμίσεις άνθρακα» ή οι λεγόμενες «λύσεις βασισμένες στη φύση». Αυτές οι απάτες αντιμετωπίζουν μια σειρά διαφορετικών μέτρων — τη μείωση της βλάβης στα οικοσυστήματα που αποθηκεύουν άνθρακα, τη φύτευση δέντρων που θα απορροφούν άνθρακα κατά τη διάρκεια της ζωής τους, τη μετάβαση σε λιγότερο μολυντικές τεχνολογίες — ως ισοδύναμων με τις μηδενικές εκπομπές. Από αυτά τα μέτρα, δημιουργούν πιστώσεις που επιτρέπουν στους μολυντές να καίνε άνθρακα, αλλά τώρα «ουδέτερο άνθρακα».

 

Δεν έχει σημασία ότι το καθαρό αποτέλεσμα είναι — στην καλύτερη — η μετακίνηση άνθρακα από σταθερές μακροπρόθεσμες αποθήκες ορυκτών, όπου βρισκόταν για εκατομμύρια χρόνια, στην ατμόσφαιρα (τα δέντρα — ή οι φάλαινες — θα απελευθερώσουν τον αποθηκευμένο άνθρακα όταν βιοδιασπαστούν ή καούν).

Η επιβολή τιμής στις «υπηρεσίες οικοσυστήματος» έχει κάποια στρεβλά αποτελέσματα. Η αποτίμηση των δασών με αυτόν τον τρόπο τροφοδοτεί την στέρηση αγαθών από αυτόχθονες πληθυσμούς που τα προστατεύουν εδώ και πολλές γενιές, και συχνά επιδεινώνει την αποψίλωση. Για παράδειγμα, στο Δάσος Μαου της Κένυας έχουν γίνει αναγκαστικές εξώσεις του λαού των Οβιέκ, ενώ στην Τσιάπας στο Μεξικό, παιδιά και υπερήλικες πέθαναν όταν διακόπηκαν οι ιατρικές υπηρεσίες ως κομμάτι μιας «αρπαγής γης» που βαφτίστηκε «λύση βασισμένη στη φύση». 

Για να διαβασετε ολόκληρο το κείμενο, πατήστε ΕΔΩ...

Πηγή: Nick Dowson – New Internationalist

Μετάφραση/Επιμέλεια: Ανδρέας Κοσιάρης