Μέχρι χθες, γνωρίζαμε πως η χώρα μας βυθίζεται στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου (2021) και βρίσκεται πλέον κάτω από την Πολωνία και τη Μογγολία (70ή σε σύνολο 180 χωρών), βάσει της ετήσιας έκθεσης των... «Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα».
Σε μια χώρα όπου παραμένει ανεξιχνίαστη επί έναν χρόνο η εν ψυχρώ δολοφονία του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ. Οπου η πολυφωνία στην ενημέρωση, ειδικά κατά τη διακυβέρνηση Μητσοτάκη, παραμένει χαμένη στα κονδύλια της λίστας Πέτσας και ενώ πολλαπλασιάζονται οι απόπειρες φίμωσης των δημοσιογράφων μέσα από τις εκδικητικές αγωγές SLAPP. Τώρα προκύπτει -με αποδείξεις- πως ακόμα και τα κινητά τηλέφωνα Ελλήνων δημοσιογράφων -ενδεχομένως και άλλων πολιτών- παρακολουθούνται μέσω εγκατεστημένων κακόβουλων λογισμικών.
Οπως αποκάλυψε χθες αναλυτικό ρεπορτάζ του Inside Story (E. Τριανταφύλλου, Τ. Τέλλογλου), επί δέκα εβδομάδες τουλάχιστον, άγνωστοι μπορούσαν να ακούνε και να βλέπουν τα πάντα στο κινητό τηλέφωνο του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη, στο οποίο είχε εγκατασταθεί το λογισμικό παρακολούθησης Predator (Αρπακτικό) της εταιρείας Cytrox, ουσιαστικών συμφερόντων του Ταλ Ντίλιαν, ενός πρώην διοικητή της Unit 81, μιας επίλεκτης μονάδας τεχνολογίας που υπάγεται στις μυστικές υπηρεσίες του ισραηλινού στρατού.
Πριν από λίγους μήνες, έρευνες του έγκυρου ινστιτούτου CitizenLab και του Μeta του Facebook για το μέχρι πρότινος άγνωστο λογισμικό κατασκοπείας (Predator) άφηναν ορθάνοιχτο το ενδεχόμενο μεταξύ των πελατών του να συγκαταλέγεται και η ελληνική κυβέρνηση. Γράφαμε τότε («Μετά την Palantir ήρθε η Cytrox!», 9.1.2022, «Εφ.Συν.») πως η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να απαντήσει για τη σχέση της με το λογισμικό Predator, την εταιρεία Cytrox και την ελληνικών συμφερόντων Intellexa που εμπορεύονται το προϊόν. Είχε γίνει ήδη γνωστό πως 42 πλαστές ιστοσελίδες, που παραπέμπουν σε μεγάλα ελληνικά ΜΜΕ, μεταξύ των οποίων και η «Εφ.Συν.», στήθηκαν αποκλειστικά για να παραπλανήσουν πολίτες εντός Ελλάδας και ότι χιλιάδες χρήστες κινητής τηλεφωνίας ενδέχεται ήδη να παρακολουθούνται.
Το συγκεκριμένο λογισμικό μπορεί να κάνει σχεδόν τα πάντα: να τραβήξει στιγμιότυπα οθόνης, να καταγράφει τις καταχωρήσεις του χρήστη, να ενεργοποιεί το μικρόφωνο και την κάμερα της συσκευής, να καταγράφει γραπτά μηνύματα που αποστέλλονται ή λαμβάνονται (ακόμα και μέσω εφαρμογών όπως WhatsApp ή Telegram), καθώς επίσης και απλές τηλεφωνικές κλήσεις.
Οι πρώτες υποψίες
Η υπόθεση της παρακολούθησης του Ελληνα δημοσιογράφου έχει πλούσιο παρελθόν. Ο ίδιος είχε πριν από 2 χρόνια βάσιμες υποψίες ότι μπορεί να ήταν στόχος ηλεκτρονικής παρακολούθησης από αγνώστους και γι’ αυτό, στις 12 Αυγούστου 2020, είχε απευθυνθεί στην Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), κάνοντας καταγγελία.
Τον Μάρτιο του 2021, με μια αντισυνταγματική τροπολογία, η κυβέρνηση Μητσοτάκη άλλαξε τους κανόνες για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών: Στέρησε από την ΑΔΑΕ τη δυνατότητα να γνωστοποιεί στους πολίτες την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών τους από την ΕΥΠ, αν ο λόγος της παρακολούθησής τους αφορά την εθνική ασφάλεια. Αλλαξε έναν νόμο που ίσχυε επί 27 χρόνια. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, η νομοθεσία προέβλεπε ότι η ΑΔΑΕ μπορούσε να γνωστοποιεί στον θιγόμενο την άρση του απορρήτου ύστερα από 6 μήνες, είτε αυτή έγινε για διακρίβωση σοβαρών εγκλημάτων είτε για λόγους εθνικής ασφάλειας. Τέσσερις μήνες μετά την αλλαγή του νόμου και έναν χρόνο από την αρχική καταγγελία, η ανεξάρτητη αρχή απαντάει στην πρώτη καταγγελία του Κουκάκη ότι «δεν διαπιστώθηκε κάποιο γεγονός που να συνιστά παραβίαση της κείμενης νομοθεσίας».
Μετά τη δημοσίευση των ερευνών του Citizen Lab και του Meta τον περασμένο Δεκέμβριο, ο Θ. Κουκάκης θορυβήθηκε εκ νέου βλέποντας πως ανάμεσα στις ελληνικές ιστοσελίδες που έχουν στοχοποιηθεί είναι και μέσα ενημέρωσης με τα οποία συνεργαζόταν. Οπως αποδείχθηκε, η «μόλυνση» του κινητού του έγινε με ένα απλό sms που έλαβε το μεσημέρι της 12ης Ιουλίου 2021 από ελληνικό κινητό, άγνωστο σε αυτόν μέχρι και σήμερα, το οποίο πλέον είναι ανενεργό. «Θανάση γνωρίζεις για αυτό το θέμα», έγραφε το μήνυμα που συνοδευόταν από ένα link προς ένα ελληνικό ιστολόγιο. Αρκούσε ένα κλικ από μεριάς του, για να εγκατασταθεί το λογισμικό. Κατά το διάστημα 12 Ιουλίου με 24 Σεπτεμβρίου 2021, το τηλέφωνό του ήταν χακαρισμένο.
Για την παραβίαση του κινητού, ο δημοσιογράφος ενημερώθηκε στις 28 Μαρτίου 2022, όταν μετά από σχετικό αίτημα έλαβε επίσημη απάντηση από το διεπιστημονικό εργαστήριο για τον εντοπισμό ψηφιακών απειλών Citizen Lab του Πανεπιστημίου του Τορόντο, στο οποίο είχε στείλει με τη διαμεσολάβηση του Μeta όλα τα απαραίτητα στοιχεία από το κινητό του. Ο συνάδελφος προχώρησε σε νέα καταγγελία στην ΑΔΑΕ, στις 6 Απριλίου, ζητώντας από την Αρχή να ερευνήσει ενδελεχώς την υπόθεση.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος έσπευσε χθες να κάνει λόγο για παρακολούθηση από ιδιώτες, χωρίς να δώσει περαιτέρω στοιχεία και παρότι είναι δεδομένο πως το συγκεκριμένο πανάκριβο λογισμικό χρησιμοποιείται διεθνώς, κυρίως από κρατικές υπηρεσίες. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.», δεν υπήρξε ούτε χθες ούτε τις προηγούμενες μέρες οποιαδήποτε επικοινωνία της ΑΔΑΕ με οποιονδήποτε εκπρόσωπο της κυβέρνησης για το θέμα. Εξάλλου, η Αρχή βάσει του κανονισμού λειτουργίας της οφείλει πρώτα από όλους να ενημερώσει τον άμεσα ενδιαφερόμενο. «Η κυβέρνηση τοποθετήθηκε με τη βεβαιότητα πως η παρακολούθησή μου έγινε από ιδιώτη. Αναμένω το πόρισμα της ΑΔΑΕ που θα επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό αυτόν», ανέφερε χθες ο Θ. Κουκάκης, ο οποίος σήμερα θα ενημερώσει την ΕΣΗΕΑ.
Τα ρεπορτάζ
Την επίμαχη περίοδο της παρακολούθησης ο δημοσιογράφος ασχολείτο μεταξύ άλλων με θέματα, όπως η δικαστική εξέλιξη του σκανδάλου Τράπεζας Πειραιώς – Λογοθέτη, υποθέσεις αποδέσμευσης περιουσιακών στοιχείων προσώπων που κατηγορούνταν για ξέπλυμα χρήματος, συμβάσεις σχετικά με αμυντικές δαπάνες, υποθέσεις ξένων επενδυτών που απέκτησαν ξενοδοχεία στην Ελλάδα και ενισχύθηκαν από τον αναπτυξιακό νόμο, δαπάνες των υπουργείων Μετανάστευσης, της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και των υπουργείων Προ.Πο. και Δικαιοσύνης που χαρακτηρίστηκαν απόρρητες.
Σε χθεσινή του ανάρτηση, το Διεθνές Ινστιτούτο Δημοσιογραφίας (IPI) δηλώνει ιδιαίτερα ανήσυχο για την υπόθεση και αναφέρει πως θα ζητήσει εξηγήσεις από την ελληνική κυβέρνηση. Ζητούμενο παραμένει, πάντως, η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου με αναδρομική ισχύ, ώστε να αποκαλυφθεί ποιοι πολίτες και δημοσιογράφοι έχουν παρακολουθηθεί για λόγους «εθνικής ασφαλείας».
Για παρακολούθηση ιδιώτη από ιδιώτη μίλησε ο Οικονόμου
«Εχει προμηθευτεί το ελληνικό Δημόσιο το λογισμικό παρακολούθησης “predator” της εταιρείας Intellexa; Ναι ή όχι;» ρώτησε ο ΣΥΡΙΖΑ ● «Από τον περασμένο Ιούλιο είχαμε προειδοποιήσει για αντίστοιχους κινδύνους», επισήμανε το ΜέΡΑ25
Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κλήθηκε να πάρει θέση αναφορικά με τις αποκαλύψεις ενός μέσου για τις παρακολουθήσεις δημοσιογράφων. Η πρώτη ήταν πριν από μερικούς μήνες όταν η «Εφ.Συν.» είχε αποκαλύψει πως η ΕΥΠ παρακολουθεί τον δημοσιογράφο του Solomon Σταύρο Μαλιχούδη αλλά και άλλους πολίτες που είχαν εμπλοκή σε θέματα προσφυγικού και ανθρώπινων δικαιωμάτων. Αποκάλυψη που συνοδευόταν από αδιάσειστα τεκμήρια, τα σήματα της ίδιας της ΕΥΠ.
Τότε ο κ. Οικονόμου είχε πετάξει την μπάλα στην εξέδρα χωρίς να διαψεύσει τις αποκαλύψεις μας. Χθες επέλεξε μια διαφορετική τακτική και έσπευσε να προδικάσει το αποτέλεσμα της έρευνας που γίνεται, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για παρακολούθηση ιδιώτη από ιδιώτη. «Δεν νοείται σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, σε ένα κράτος Δικαίου, οποιοσδήποτε ιδιώτης δεν μπορεί να παρακολουθεί κάποιον άλλον ιδιώτη», είπε μεταξύ άλλων, με τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. να σηκώνει αμέσως μετά το θέμα με σχετική ανακοίνωση:
«Πριν καλά καλά η Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών βγάλει οποιοδήποτε πόρισμα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, κ. Οικονόμου, προεξόφλησε το αποτέλεσμα της έρευνας, αποδίδοντας την παρακολούθηση σε ιδιώτη. Ή κάτι γνωρίζει, κάτι που δεν ξέρει ακόμα κανείς, ή απλά ψεύδεται για να συσκοτίσει την αλήθεια». Και η ανακοίνωση της αξιωματικής αντιπολίτευσης έκλεινε με ένα ερώτημα: «Εχει προμηθευτεί το ελληνικό Δημόσιο το λογισμικό παρακολούθησης “predator” της εταιρείας Intellexa; Ναι ή όχι;».
Αντίστοιχη παρέμβαση έκανε και το ΜέΡΑ25 σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι «από τον περασμένο Ιούλιο είχαμε προειδοποιήσει για αντίστοιχους κινδύνους, καταθέτοντας μάλιστα σχετική τροπολογία που απαγόρευε την προμήθεια, εμπορία κι εγκατάσταση τέτοιων λογισμικών. Το γεγονός πως η κυβέρνηση αρνήθηκε να την κάνει δεκτή την καθιστά ουσιαστικά συνυπεύθυνη για τις παράνομες αυτές παρακολουθήσεις».
Δ.ΤΕΡΖ.
Η Εφημερίδα των Συντακτών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου