Κομπάρσοι στον κόσμο του Πούτιν...

Εκεί φτάσαμε λοιπόν, και πολύ αργήσαμε. Σύμφωνα με μια αντίληψη που εκφράζεται ως εντολή ή και ως απειλή ακόμα στον θαυμαστό κόσμο των ελληνικών social media, δεν φτάνεις να λες ψόφο στον Πούτιν (το λέω κιόλας, κανένα... πρόβλημα) πρέπει να λες μόνο αυτό. Οτιδήποτε άλλο – για την Ευρώπη, για την Αμερική, για την Κίνα, για την Ιστορία – είναι ύποπτο και συνιστά κατά πάσα πιθανότητα λανθάνουσα εκδήλωση «φιλοπουτινισμού». Απίστευτο. Εκεί φτάνει η παράνοια και η μανία καταδιώξεως που διαχέεται σαν αέριο στα μέσα αντικοινωνικής δικτύωσης εν μέσω κρίσιμων περιστάσεων.  

Και πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους αυτοαποκαλούνται φιλελεύθεροι ή/και προοδευτικοί, δύο έννοιες που στα ελληνικά μοιάζουν να σημαίνουν κάτι άλλο από αυτό που σημαίνουν στην αγγλόφωνη κουλτούρα, κάτι περίεργα εντόπιο και υβριδικό. Εξίσου απίστευτες και οι περιπτώσεις πολλών οπαδών της επίσημης (κοινοβουλευτικής) αριστεράς που η προσέγγισή τους ξεκινά πάντα και απαραίτητα και ενστικτωδώς από την «Δύση».  

Όχι ότι και η επίσημη αρθρογραφία πάει πολύ πίσω, καθιστώντας δυσχερή την προσπάθεια να βρεις και να διαβάσεις κάτι που μπορεί να λέει κάτι ψύχραιμο, νηφάλιο και όχι απόλυτα στρατευμένο και σεντιμεντάλ. Κι ας μοιάζει καινοφανές. Κι ας ακούς διαβάζοντάς το μέσα στο κεφάλι σου χιλιάδες έντονες διαφωνίες και αντιρρήσεις και άναρθρες κραυγές από όσους έχουν άλλη άποψη και «ξέρουν καλύτερα τι πραγματικά παίζεται». 

Ένα τέτοιο κείμενο είναι νομίζω και ένα άρθρο γνώμης που δημοσιεύτηκε στους κυριακάτικους New York Times με τίτλο «Όλοι ζούμε στον κόσμο του Πούτιν πια» (We Are All Living in Vladimir Putin’s World Now). Συγγραφέας του άρθρου ο γνωστός Βούλγαρος διανοούμενος, συγγραφέας και ακαδημαϊκός Ιβαν Κράστεφ (μεταξύ άλλων, πρόεδρος του Κέντρου Φιλελεύθερων Στρατηγικών στη Σόφια και μόνιμος εταίρος του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών Επιστημών στην Βιέννη, ενώ πριν από ένα χρόνο κυκλοφόρησε και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος το πρόσφατο δοκίμιό του Ήρθε το αύριο ή ακόμα; Πώς η πανδημία αλλάζει την Ευρώπη).  

Το άρθρο ξεκινά με την υπενθύμιση ότι οι δεκαετίες του 1920 και του 1930 αναφέρονταν τότε ως μεταπολεμικές και όχι ως μεσοπολεμικές όπως η στερνή γνώση επέβαλλε. Αντιστοίχως, φαίνεται να ζούμε το τέλος της μεταψυχροπολεμικής περιόδου που ξεκίνησε στις αυγή της δεκαετίας του ’90:   

«Αυτό που αποκαλούσαμε "30ετή ειρήνη", η περίοδος δηλαδή που ακολούθησε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου (λησμονώντας, συνειδητά ή ασυνείδητα, τον πόλεμο στην πρώην Γιουγκοσλαβία) έχει τώρα λήξει. Και το πιο πιθανό είναι οι ιστορικοί του μέλλοντος να δουν αυτή την περίοδο όπως οι σύγχρονοι βλέπουν την εποχή του μεσοπολέμου: σαν μια μεγάλη ευκαιρία που σπαταλήθηκε. Όσο πιο γρήγορα το παραδεχτούμε, τόσο καλύτερα θα προετοιμαστούμε για αυτό που ακολουθεί… Οι παθιασμένες εκκλήσεις να διατηρηθεί η μεταψυχροπολεμική ευρωπαϊκή τάξη δεν έχουν νόημα από την στιγμή που αυτή η εποχή τέλειωσε».  

Όσο για τον Πούτιν, επισημαίνει (δυσοίωνα) ότι ανήκει στην συνομοταξία εκείνων των ατόμων που κίνητρό τους δεν είναι τόσο ο ρεβιζιονισμός αλλά ο ρεβανσισμός («δεν τους ενδιαφέρει να χαράξουν το μέλλον αλλά να αλλάξουν το παρελθόν»). Σημειώνει επίσης ότι είναι πολλές οι χώρες στην υφήλιο που είτε λόγω απόστασης είτε λόγω αντίληψης αντιμετωπίζουν τον πόλεμο αυτό ως μια σύγκρουση παλαιών ιμπεριαλισμών που δεν τους αφορά: «Το μεγαλύτερο στοιχείο αποσταθεροποίησης που μπορεί να προκύψει όμως από την ρωσική εισβολή είναι να αρχίσουν να συμφωνούν πολλοί ανά τον κόσμο μ’ αυτό που είπε ο Πρόεδρος της Ουκρανίας τον περασμένο μήνα στο Φόρουμ Ασφαλείας του Μονάχου, δηλώνοντας ότι το Κίεβο έκανε λάθος όταν εγκατέλειψε το πυρηνικό οπλοστάσιο που κληρονόμησε από την Σοβιετική Ένωση».   

Και καταλήγει με έναν χρησμό του σπουδαίου Γερμανού ποιητή και δοκιμιογράφος Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ (έχουν μεταφραστεί πολλά βιβλία του και στα ελληνικά με πιο πρόσφατο Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας: Η ζωή και ο θάνατος του Μπουεναβεντούρα Ντουρούτι από τις εκδόσεις της Εστίας) που είχε προβλέψει το 1993 ότι τον Ψυχρό Πόλεμο θα ακολουθήσει μια εποχή χάους, βίας και συγκρούσεων… ένας κόσμος που θα τον καθορίζει «η αδυναμία του να ξεχωρίσει την καταστροφή από την αυτοκαταστροφή», ένας κόσμος που «η βία έχει απελευθερωθεί από την ιδεολογία και οι πράξεις δεν έχουν ανάγκη νομιμοποίησης»...

Δημήτρης Πολιτάκης

lifo.gr