Το «ούτε ούτε» και η παραφθορά του...

Πολλοί προσπάθησαν να εξηγήσουν τη θέση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. («ναι» στην πρόταση μομφής που κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ, «όχι» στις πρόωρες εκλογές). Αναρωτήθηκαν πώς είναι δυνατόν να θεωρείς την κυβέρνηση ανίκανη και επικίνδυνη, αλλά να μη θέλεις εκλογές. Αν έχανε τη δεδηλωμένη τι έπρεπε να γίνει; Οχι εκλογές, λέει ο κ. Ανδρουλάκης, γιατί υπάρχει... η πανδημία. Ομως εκλογές με την πανδημία σε έξαρση έγιναν στις ΗΠΑ, στη Γερμανία, προχτές στην Πορτογαλία. Εκλογές έκανε και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. για να την ανάδειξη του προέδρου του. Αρα το επιχείρημα είναι καχεκτικό. Μήπως ο κ. Ανδρουλάκης είχε άλλη εκδοχή στο μυαλό του; Μήπως δηλαδή πιστεύει ότι είναι πιθανό να αντικατασταθεί τούτη η κυβέρνηση από μια άλλη χωρίς προσφυγή στις κάλπες;

Κάτι τέτοιο είχε υπαινιχθεί πριν από λίγες μέρες ο στριμωγμένος τελευταία υπουργός Επικρατείας κ. Γεραπετρίτης. Το επισήμανε σε ανάρτησή του και ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελος Βενιζέλος: «Συνταγματικά, η πρόταση δυσπιστίας δεν οδηγεί αυτομάτως σε εκλογές, αν γίνει –θεωρητικά– αποδεκτή. Οδηγεί στην εφαρμογή των διαδικασιών σχηματισμού κυβέρνησης με τη χορήγηση διερευνητικών εντολών κατά το άρθρο 37». Και οι δύο αναφέρονται στο Σύνταγμα. Ως προς το τυπικό μέρος του θέματος έτσι είναι. Επί της ουσίας όμως; Το ερώτημα μένει ανοιχτό. Υπάρχουν σχέδια για να επαναληφθεί το μοντέλο Παπαδήμου; Ισχυροί οικονομικοί παράγοντες δεν θα έλεγαν όχι. Ενδεχομένως και οι δανειστές να το προτιμούν. Από την άλλη πλευρά, Μητσοτάκης και Τσίπρας συμφωνούν (να, που συμφωνούν σε κάτι) ότι τους χωρίζει άβυσσος. Οπότε; Σε δουλειά να βρισκόμαστε ή κάτι τρέχει στα παρασκήνια;

Ο κ. Ανδρουλάκης επιχείρησε να κρατήσει ίσες αποστάσεις από την κυβέρνηση και την αξιωματική αντιπολίτευση και να πείσει τους ψηφοφόρους του κόμματός του ότι δεν είναι δεδομένος, ότι το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. δεν θα γίνει παρακολούθημα ούτε του Κ. Μητσοτάκη ούτε του Αλ. Τσίπρα και ότι ο στόχος του είναι η αμφισβήτηση του νέου δικομματισμού, ο οποίος κατά την κρίση του είναι ατελής και μπορεί να αποσταθεροποιηθεί με ένα ρεσάλτο από το δικό του κόμμα. Η λογική αυτή υπηρετείται από την πολιτική τού «ούτε-ούτε». Ανοίγει παρένθεση: Τη φράση αυτή χρησιμοποίησε ο Τρότσκι όταν οι μπολσεβίκοι ήταν διχασμένοι στο θέμα της ειρήνης με τους Γερμανούς στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Μπουχάριν έλεγε ότι δεν πρέπει να υπογραφεί συμφωνία ειρήνης, ο Λένιν υποστήριζε ότι πρέπει να υπογραφεί γιατί η επανάσταση δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ταυτοχρόνως όλους τους εχθρούς της και ο Τρότσκι υιοθέτησε τη θέση «ούτε πόλεμος ούτε ειρήνη». Τελικά πέρασε η γραμμή του Λένιν, έγινε η συμφωνία του Μπρεστ Λιτόφσκ και για λογαριασμό των μπολσεβίκων έβαλε την υπογραφή του ο κομισάριος επί των Εξωτερικών Λ. Τρότσκι. Υπάρχει και το ελληνικό παράδειγμα του «ούτε-ούτε», μικρότερου ασφαλώς βεληνεκούς, αλλά με την ίδια προσέγγιση. Οι μαοϊκές οργανώσεις τη δεκαετία του ’70 φώναζαν στις πορείες το σύνθημα «ούτε ΝΑΤΟ ούτε Βαρσοβία, εθνική ανεξαρτησία». Το φώναζαν επίσης και τα μέλη του ΠΑΣΟΚ, αλλά την εποχή εκείνη το ΠΑΣΟΚ ήταν κάτι άλλο, τελείως διαφορετικό από το σημερινό. Κλείνει η παρένθεση.

Είναι τροτσκιστής ο κ. Ανδρουλάκης; Σε καμία περίπτωση. Μήπως στα μικράτα του είχε επηρεαστεί από τη σκέψη του «μεγάλου τιμονιέρη»; Ούτε κατά διάνοια. Λέτε να θέλει να αναστήσει το ΠΑΣΟΚ της πρώτης περιόδου; Βρίσκεται καταχωνιασμένο στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας. Τότε; Το «ούτε με τον χωροφύλαξ ούτε με τον αστυφύλαξ» που λέει σήμερα φαντάζει ηρωικό. Προσοχή όμως στην παραφθορά του («και με τον χωροφύλαξ και με τον αστυφύλαξ») που είναι η επιτομή του οπορτουνισμού. Η απόσταση που τα χωρίζει είναι μεγάλη, ωστόσο πολλοί την έχουν διανύσει επικαλούμενοι την κρισιμότητα των στιγμών.

Tάσος Παππας