«Ανησυχητικά δείγματα αλλαγών»...

Άντα Ψαρρά

Οπως δυστυχώς διαπιστώνεται καθημερινά, ο υπουργός Δικαιοσύνης, που δεν είναι νομικός, έχει αποφασίσει να προχωρά με τη σύμφωνη γνώμη των επιτελών του και όσων επιλέγει με προσωπικά ή πολιτικά κριτήρια να ακούσει. Ηδη για τις αλλαγές που εισηγείται σε ό,τι αφορά όχι μόνο τον νέο Ποινικό Κώδικα αλλά και τον νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας εξέδωσε αναλυτικό κείμενο με τις παρατηρήσεις της η Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων.

Η μεγαλύτερη ένωση δικαστικών λειτουργών της Ελλάδας διαμαρτύρεται διότι, ενώ ζήτησε να συμμετάσχει και να συνεισφέρει στη νομοπαρασκευαστική επιτροπή, το υπουργείο αρνήθηκε και... «συστηματικά απέκλεισε όλες τις Δικαστικές Ενώσεις από όλες τις νομοπαρασκευαστικές επιτροπές και νομοθετικές διαδικασίες που σχετίζονται με τροποποίηση νομοθετημάτων που επηρεάζουν την επαγγελματική και υπηρεσιακή ζωή δικαστών και εισαγγελέων».

Η ενημέρωση της Ενωσης έγινε με μεγάλη καθυστέρηση, ενώ η διαβούλευση είχε συντομότατη ημερομηνία εκπνοής: «Είναι σαφές ότι η στάση αυτή δεν διευκολύνει καθόλου την ανάπτυξη επιστημονικού διαλόγου και διαμορφώνει ασφυκτικές χρονικά συνθήκες προκειμένου οι προτάσεις μας για την αναμόρφωση του ΚΠολΔ να έχουν την αναγκαία πληρότητα».

Στις παρατηρήσεις της Ενωσης, πέρα από τις όποιες τεχνικές και θετικές αλλαγές, επισημαίνονται πολύ ανησυχητικά δείγματα αλλαγών, που περιορίζουν αφ’ ενός το δικαστικό έργο και αφ’ ετέρου τα δικαιώματα των πολιτών σε δίκαιη δίκη με πρόσχημα τη μείωση των καθυστερήσεων. Παράλληλα αυξάνεται σε πολλές περιπτώσεις το κόστος για τους διαδίκους, που «με δεδομένη και την πρόσφατη διεύρυνση της επιβολής τέλους δικαστικού ενσήμου και στις αναγνωριστικές αγωγές αρμοδιότητας Πολυμελούς Πρωτοδικείου, θα οδηγήσει σε σοβαρή επιβάρυνση της δικαστικής προστασίας των διαδίκων».

Πολλές παρατηρήσεις διαπιστώνουν και σειρά προβλημάτων που αφορούν αλλαγές στα θέματα προσημειώσεων, υποθηκών και πλειστηριασμών. Συγκεκριμένα, ενώ προβλέπεται η επαναφορά του δικαιώματος υποβολής ασφαλιστικών μέτρων και αναστολής με αίτημα του ιδιοκτήτη -πριν γίνει ο πλειστηριασμός- για τα κινητά περιουσιακά στοιχεία, εν τούτοις δεν επαναφέρεται αυτό το δικαίωμα σε ό,τι αφορά την ακίνητη ιδιοκτησία. Η ΕνΔε ζητά την επαναφορά του δικαιώματος αυτού που κρίνεται εξαιρετικής σημασίας και αφορά ενδεχομένως το σπίτι ενός πολίτη που πλειστηριάζεται. Υπάρχουν όμως και παρατηρήσεις ουσίας που αφορούν την παράκαμψη διαχρονικών αρχών του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης.

Πιλοτική δίκη - Να αποσυρθεί

«Για τον νέο θεσμό της πιλοτικής δίκης και παρά το γεγονός ότι όλοι επιθυμούν ασφαλώς ταχύτερους ρυθμούς στη Δικαιοσύνη, η διάταξη είναι προβληματική τόσο στο επίπεδο της συμβατότητας με τον διάχυτο και παρεμπίπτοντα έλεγχο της συνταγματικότητας των νόμων όσο και με τη νομοτεχνική του συνοχή. Η πρόβλεψη ότι μπορεί να εισαχθεί στην Ολομέλεια του Α.Π. οποιοδήποτε ένδικο βοήθημα ή μέσο, δίνει τη δυνατότητα σε πολύ πρώιμο στάδιο να ασχοληθεί το Ανώτατο Ακυρωτικό με ζητήματα γενικότερου ενδιαφέροντος, πριν ακόμα δηλαδή προλάβουν να αποκτήσουν την ιδιότητά τους αυτή.

»Η διέλευση ενός νομικού ζητήματος τουλάχιστον από τον πρώτο βαθμό δικαιοδοσίας πυροδοτεί τον επιστημονικό διάλογο, αποτελεί κομμάτι του νομικού μας πολιτισμού και έχει λειτουργήσει δικαιοπαραγωγικά για δεκαετίες. Ταυτόχρονα θα επιφορτίσει το Ανώτατο Ακυρωτικό με εκατοντάδες αβάσιμα αιτήματα, πρώιμης παρέμβασης, δημιουργώντας νέο πεδίο δικαιοδοτικής κρίσης, ήτοι αυτό της Τριμελούς Επιτροπής η οποία θα πρέπει αιτιολογημένα να απαντά για τις προϋποθέσεις που καθιστούν ή όχι κάθε ζήτημα γενικότερου ενδιαφέροντος που έχει συνέπειες για ευρύτερο κύκλο προσώπων».

Ζητήματα γενικότερου ενδιαφέροντος - Να παραμείνουν ως έχουν

Πρόβλημα εντοπίζεται και ως προς το αν στα «ζητήματα γενικότερου ενδιαφέροντος» εντάσσονται και τα θέματα συνταγματικότητας των νόμων. «Εδώ, κατά τη γνώμη μας, υπάρχει προφανής αντίφαση μεταξύ της πιλοτικής δίκης για ζήτημα συνταγματικότητας και του διάχυτου και παρεμπίπτοντος ελέγχου συνταγματικότητας, καθώς η πιλοτική δίκη με τον τρόπο αυτό διαμορφώνει στην ουσία εκ πλαγίου Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο όμως δεν υφίσταται στο δικό μας σύστημα και αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 87 παρ.2 και 93 παρ.4 του Συντάγματος».

Η ΕνΔε διαπιστώνει τη θετική επιρροή στον διάλογο της μειοψηφούσας άποψης του Αρείου Πάγου που συχνά οδήγησε στη συνέχεια ακόμα και σε αλλαγή της άποψης του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Ενας πλούτος του συστήματος που τώρα «θα υπονομεύσει η πιλοτική δίκη, εφόσον δυσχεράνει τη δυνατότητα του Α.Π. να αναθεωρεί προηγούμενη θέση του σε πιλοτική δίκη».

Αφαίρεση δικογραφιών από δικαστές - Προσβολή

«Η πρόβλεψη για την αφαίρεση των δικογραφιών από τον δικαστή εφόσον παρέλθει διάστημα οκτώ μηνών από τη συζήτηση νομοτεχνικά δεν έχει καμία θέση στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, είναι προφανώς αντικείμενο της επιθεώρησης των δικαστικών λειτουργών και ως εκ τούτου αφορά μόνο τον Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης των Δικαστικών Λειτουργών.

»Ο δε καθορισμός συγκεκριμένων χρονικών ορίων για τον προσδιορισμό του εύλογου χρόνου έκδοσης απόφασης ή της εκκίνησης της διαδικασίας αφαίρεσης δικογραφίας κινείται σε εντελώς εσφαλμένη λογική, που προσβάλλει ευθέως τη δικαστική ανεξαρτησία, αποτυγχάνοντας να συγκεράσει τους λοιπούς παράγοντες που συνθέτουν τη διάρκεια έκδοσης μιας δικαστικής απόφασης. Το κριτήριο σαφούς χρονικού προσδιορισμού μπορεί να αποτελεί μια εύκολη σταθερά για τον νομοθέτη, όμως ποσοτικοποιεί πλήρως ένα μέγεθος καθαρά ποιοτικό, χωρίς να συνεκτιμά τα στοιχεία της δυσκολίας ή της προηγούμενης υπερχρέωσης του δικάζοντος δικαστή».

Αστοχη και περίπλοκη χαρακτηρίζεται και η διαδικασία κατά την οποία μετά το 8μηνο αφαιρείται μια δικογραφία από τον δικαστή. Ακόμα όμως κι αν στη συνέχεια προβλέπεται έρευνα προκειμένου να διαπιστωθεί αν ήταν δικαιολογημένη η καθυστέρηση, ήδη θα έχει αφαιρεθεί η δικογραφία.

Η Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων επαναφέρει εκ νέου το αίτημα που θέτει σε όλους τους υπουργούς Δικαιοσύνης για νομοθετικό πλαφόν στον αριθμό των αιτούντων-εναγόντων ανά δικόγραφο, κατά τα ισχύοντα στον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, που θα ενισχύσει την ταχύτητα στην απονομή της δικαιοσύνης...

efsyn.gr