Δύο τρία πράγματα που ξέρω για το Αφγανιστάν...

Μια χώρα που βρίσκεται διαρκώς, επί δεκαετίες, στις ειδήσεις, με τρόπο που όμως γίνεται όλο και πιο ακατανόητη για τον δυτικό άνθρωπο, που την βλέπει μέσα από τις δικές του θέσεις και κατασκευές. 

Μια χώρα – κι ίσως δεν υπάρχει... τίποτε πιο ενδεικτικό της άγνοιάς μας απ’ αυτό – που έζησε την τελευταία της επίσημη και κανονική απογραφή του 1971. Όλοι οι αριθμοί που λέμε, όλοι ανεξαιρέτως, είναι προβολές. Το 1971 στην απογραφή μετρήθηκαν 11 εκατομμύρια κάτοικοι – για να μη χαθεί μέρος της βοήθειας προς τη χώρα, από τον ΟΗΕ, το Αφγανιστάν δήλωσε ότι έχει κάνει λάθος και πρόκειται για 16 εκατομμύρια, τελικά. Από κει και ύστερα, το χάος. Στη χώρα δεν υπάρχει καταγραφή γεννήσεων και θανάτων, δεν υπάρχουν πιστοποιητικά – δεν υπάρχουν καν επίθετα, με τον τρόπο που τα γνωρίζουμε εμείς. Οι περισσότεροι «έχοντες» επίθετα, φαινόμενο σχετικά πρόσφατο, υιοθετούν κάποιο για τις επαφές τους με τη Δύση – συνήθως ανήκουν σε ανώτερες τάξεις δηλαδή. Ακόμη και τότε, το επίθετο συνήθως δείχνει καταγωγή: Ο Χαμίντ Καρζάι μας λέει με το επίθετό του ότι είναι ο Χαμίντ από την Καρζ της Κανταχάρ. Και, για το ιδιαίτερο του πράγματος, χωρίς επίθετα σημαίνει ότι οι γυναίκες δεν παίρνουν το επίθετο του πατρός τους, του ανδρός τους κλπ..

Επιστροφή στην απογραφή. Έτσι κάπως, αν οι Παστούν είναι 45% του πληθυσμού του Αφγανιστάν, όπως λένε οι Δυτικοί, ή 55% όπως λένε οι ίδιοι, είναι κάτι που δεν μπορεί να διαπιστωθεί. Εξ αρχής επιλέγεις ποιόν θα πιστέψεις – συνήθως μια απλή πρόσθεση και διαίρεση δια δύο είναι η μέση λύση, αλλά και πάλι η γνώση δεν υφίσταται. Και η επιλογή σου καθορίζει και την πολιτική, πολλές φορές: αν οι Παστούν είναι 55%, με βάση τις αρχές της δυτικής δημοκρατίας έχουν τον πρώτο και αποφασιστικό λόγο. 

Οι Παστούν είναι, πάντως, οι περισσότεροι και η κυρίαρχη κουλτούρα – η ταυτότητα Παστούν, ας σημειωθεί, δεν είναι θρησκευτική, καθώς υπάρχουν και κοινότητες Παστούν σιιτικές και σε ακόμη μικρότερο ποσοστό ινδουϊστικές. Οι περισσότεροι είναι ωστόσο σουνίτες. Ακολουθούν οι Τατζίκοι, επίσης κυρίως σουνίτες, που θεωρούμε ότι αποτελούν το 30% του πληθυσμού και από τους οποίους αποτελείται ένα μεγάλο μέρος της τάξεως των εμπόρων και των κληρικών. Ένα περίπου 10% υπολογίζεται ότι είναι οι τουρκογενείς (ουζμπέκοι, τουρκμένοι κλπ), οι οποίοι κατοικούν στα βόρεια της χώρας και η ισχύ τους είναι πολύ μεγαλύτερη του ποσοστού, καθώς έχουν δύο σημαντικά πράγματα στα χέρια τους: την κατασκευή και εμπορία των θρυλικών χαλιών μπουχάρα (που φτιάχνονται στο Αφγανιστάν κι είναι το βασικό νόμιμο εξαγώγιμο προϊόν της χώρας) και κράτη ομογενών τους να τους στηρίζουν πολλαπλώς, παρά τις σημαντικές διαφορές – διαφορές που όμως παίζουν μεγάλο ρόλο στην διαμόρφωση των πολιτικών των διαφόρων κοινοτήτων του Αφγανιστάν. 

Για να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο της Λαμπρινής Θωμά, πατήστε ΕΔΩ...