Βράζοντας βατράχους στη Λιουμπλιάνα...

Μαρία Ψαρά

Οταν Σλοβένοι δημοσιογράφοι σε Λουμπλιάνα και Βρυξέλλες μου έλεγαν ότι ο πρωθυπουργός της χώρας τους Γιάνεζ Γιάνσα τούς πολεμούσε αργά και συστηματικά, ανέφεραν το γνωστό παράδειγμα του βατράχου που συνηθίζει το νερό, το οποίο τελικά βράζει και τον σκοτώνει. «Στοχοποιεί δημοσιογράφους ανοιχτά», μου έλεγαν, «και προχωράει σε... δολοφονία χαρακτήρων: μας χαρακτηρίζει μεθύστακες, ψεύτες και απογόνους του κομμουνισμού». «Σταμάτησε να χρηματοδοτεί το Σλοβενικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Θέλει να το κλείσει, όπως κάθε φωνή αντιπολίτευσης στη Σλοβενία» συμπλήρωναν.

Ξαναθυμήθηκα την παρομοίωση με τον βάτραχο τις προάλλες, όταν ο Γιάνσα δεν δίστασε να επιτεθεί σε δημοσιογράφο του POLITICO με αφορμή ένα άρθρο που κατέγραφε την ανοιχτή δημόσια εκστρατεία του εναντίον πολλών μέσων ενημέρωσης και δημοσιογράφων. Η επίθεσή του μέσω Twitter είχε μάλιστα προκαλέσει την έντονη καταδίκη της Κομισιόν. «Η προστασία των δημοσιογράφων πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για κάθε χώρα. Δεν θα δεχτούμε και καταδικάζουμε τα προσβλητικά σχόλια προς τους δημοσιογράφους, μεταξύ άλλων, και σε αυτή την περίπτωση» είχε δηλώσει ο επικεφαλής εκπρόσωπος της Κομισιόν, Ερίκ Μαμέρ. Ενα πικρό σχόλιο των Βρυξελλών λίγους μήνες πριν η Σλοβενία αναλάβει την προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε.

«Δεν κατάλαβες καλά», μου απάντησε ένας Σλοβένος συνάδελφος όταν επανέφερα το θέμα «βατράχια». «Ο Γιάνσα μάς βλέπει όντως σαν βατράχους που θα βράσει. Το είχε γράψει ο ίδιος σε άρθρο του που είχε δημοσιευτεί τον Μάιο του 2020. Ρητά και καθαρά».

Πράγματι, σε άρθρο περίπου 2.500 λέξεων με τίτλο «Πόλεμος με τα ΜΜΕ» ο Γιάνσα περιγράφει ακριβώς τη λογική που θα ακολουθούσε κατά τη διάρκεια της τρίτης του θητείας. «Πιθανώς έχετε ακούσει πολλές φορές ότι ένας πόλεμος εναντίον των μέσων ενημέρωσης δεν μπορεί να κερδηθεί. Αυτή είναι μία από τις λαϊκές ρήσεις που οι άνθρωποι επαναλαμβάνουν καλοπροαίρετα χωρίς να σκέφτονται τι πραγματικά λένε» ξεκινάει το άρθρο του ο Σλοβένος πρωθυπουργός. «Αν ρίξετε έναν βάτραχο σε μια κατσαρόλα με βραστό νερό, γρήγορα θα πηδήξει έξω. Αν όμως τον ρίξετε σε χλιαρό νερό και το ζεστάνετε αργά, θα μείνει μέσα στην κατσαρόλα μέχρι το πικρό τέλος του».

Ο συνάδελφος είχε δίκιο: το λέει μόνος του ξεκάθαρα…

Από την επιστροφή του στην εξουσία, τον Μάρτιο του 2020, ο Γιάνεζ Γιάνσα έχει κηρύξει πόλεμο σε όλους: τα μέσα ενημέρωσης και την αντιπολίτευση, καλλιτέχνες και ακαδημαϊκούς, δικαστές και φυσικά τις Βρυξέλλες. Τελευταίο επεισόδιο στο σίριαλ της κόντρας με την Ε.Ε. αποτελεί η άρνησή του να διορίσει εισαγγελέα στη νεοσύστατη Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), θέμα για το οποίο τον επέπληξε η πλειοψηφία των ευρωβουλευτών κατά την πρώτη εμφάνιση του Γιάνσα ενώπιόν τους. Υστερα από την πίεση στην Ολομέλεια επικαλέστηκε νομικό πρόβλημα και υποσχέθηκε ότι θα προχωρήσει στον διορισμό το φθινόπωρο.

Πριν ακόμα αναλάβει την 1η Ιουλίου του είχαν χρεώσει ένα non paper που είχε κυκλοφορήσει στους διαδρόμους του Συμβουλίου, το οποίο συνιστούσε τον επανασχεδιασμό των συνόρων στα Βαλκάνια. Για πολλές μέρες αυτό το χαρτί «δεν υπήρχε», μετά υπήρχε αλλά «δεν συνδεόταν με τη σλοβενική προεδρία» και τώρα πλέον έχει ξεχαστεί, με τον Γιάνσα να δηλώνει ότι προτεραιότητά του είναι η διεύρυνση προς τα Δυτικά Βαλκάνια.

Πάντως η πολιτική καριέρα του Γιάνσα, πρώην ανθυπολοχαγού του γιουγκοσλαβικού στρατού, είχε ξεκινήσει το 1988 με μία διαρροή: τη δημοσίευση ενός απόρρητου στρατιωτικού εγγράφου στην εβδομαδιαία εφημερίδα «Mladina» της Λιουμπλιάνας. Την παραμονή της πτώσης του κομμουνισμού η καταδίκη του και η ποινή φυλάκισης σε βάρος του πυροδότησαν ένα ευρύ φιλελεύθερο και αντιμιλιταριστικό κίνημα. Το 1991, όταν η Σλοβενία κήρυξε την ανεξαρτησία της, ο Γιάνσα διορίστηκε υπουργός Αμυνας, για να παραιτηθεί το 1994 ύστερα από αποκαλύψεις για παραστρατιωτικές τάσεις στον σλοβενικό στρατό.

Το 2004, μετά την ένταξη της Σλοβενίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και το ΝΑΤΟ, το κόμμα του, το τότε κεντροδεξιό Σλοβενικό Δημοκρατικό Κόμμα (SDS), κέρδισε τις εκλογές και ο Γιάνσα έγινε επικεφαλής της κυβέρνησης. Το 2012 εξελέγη ξανά, αλλά παρέμεινε στην εξουσία μόνο για έναν χρόνο, καθώς ήταν ύποπτος για διαφθορά σε μια υπόθεση αγοράς φινλανδικών τεθωρακισμένων οχημάτων. Φυλακίστηκε για δεύτερη φορά και στη συνέχεια αθωώθηκε. Πέρσι ξεκίνησε την τρίτη του θητεία.

Η επιστροφή του 2020 θα μπορούσε να σηματοδοτήσει τον καθαγιασμό του Σλοβένου πρωθυπουργού. Αλλά μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά του, ξεκίνησε την «πολιτική σταυροφορία» σε βάρος όλων. Λάτρης του Twitter -όπου έχει συντάξει περισσότερα από 120.000 tweets, διπλάσια και από τον πολιτικό ήρωά του Ντόναλντ Τραμπ- σύντομα του χάρισε το παρατσούκλι «στρατάρχης Tweeto» - μια αναφορά στον Τίτο, τον πρώην ηγέτη της κομμουνιστικής Γιουγκοσλαβίας. Το χειρότερο όμως είναι ότι το κόμμα του Γιάνσα μεταμορφώνεται σε ένα κόμμα της σκληρής Δεξιάς, κυριαρχικό, ξενοφοβικό και συντηρητικό στα πρότυπα του φίλου και ομοτράπεζού του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπαν.

Η στροφή του στο θέμα των Βαλκανίων και η υπόσχεσή του για διορισμό εισαγγελέα στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία το φθινόπωρο είναι οι πρώτοι συμβιβασμοί του Γιάνσα για να ταιριάξει στο προφίλ της προεδρίας της Ε.Ε. Μένει να δούμε αν η 6μηνη θητεία του θα τον φέρει πιο κοντά στην Ευρώπη ή αν θα διαρρήξει τις σχέσεις Ε.Ε.-Σλοβενίας ακόμη περισσότερο.

Γιατί τον επιλέξαμε

Η Σλοβενία και ο πρωθυπουργός της Γιάνεζ Γιάνσα ανέλαβαν από 1ης Ιουλίου την προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. Η συμβολή κάθε προεδρίας είναι καθοριστική για το ποια θέματα θα προωθηθούν και πόσο.

efsyn.gr