Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω...

Γιάννης Τριάντης

Στις ανδροκρατούμενες δυτικές κοινωνίες, σαν τη δική μας, και σε ορισμένα αυταρχικά και θεοκρατικά καθεστώτα, ο κανόνας είναι σαφής. Αιματηρός και απεχθής: η γυναίκα υποτιμάται, κακοποιείται και συχνά δολοφονείται.

Εξαιρέσεις υπάρχουν, με... θύματα δολοφονιών άνδρες (θα δούμε παρακάτω, ενδεικτικώς), αλλά κοινή η διαπίστωση: από τα έμβια λογικά όντα, οι γυναίκες έχουν υποστεί-και ακόμη υφίστανται- τα πάνδεινα. Το ίδιο και οι ομοφυλόφιλοι, οι διεμφυλικοί κ.α.

Παρά την πρόοδο που έχει συντελεστεί σε όλα τα πεδία, η άνιση μεταχείριση, η macho αλαζονεία, τα γελοία πλήν τοξικά στερεότυπα  και η κουλτούρα της βίας, με οριακή έκφανση τις δολοφονίες γυναικών, δεν έχουν εκλείψει. Ειδικά στην  πατρίδα μας.

Η συντελεσθείσα πρόοδος, ως θεσμικό αποτύπωμα αλλά και ως κοινωνική δυναμική, κατορθώθηκε χάρις στην τόλμη λίγων εύψυχων γυναικών στην αρχή.

 Αψήφησαν παγιωμένες νόρμες και εχθρικές συνθήκες, πολέμησαν αδιαφορώντας για το τίμημα, στάθηκαν όρθιες και κατάφεραν αυτό που φάνταζε εγχείρημα προσωπικού στοιχήματος να το μετατρέψουν σε σαρωτικό κίνημα.

Δεν έλειψαν ούτε σήμερα λείπουν οι υπερβολές από το φεμινιστικό κίνημα. Όμως ακόμη και ορισμένες ιλαρές εκφάνσεις (π.χ. όταν μιλούν για…γυναικότητα), αξιολογικά μοιάζουν και είναι ασήμαντο στοιχείο. Κόκκος άμμου σε μια απέραντη θάλασσα μαχητικών αγώνων, πεισματικών διεκδικήσεων και απτών επιτυχιών.

Να το ξαναπούμε: οι κατακτήσεις αυτές δεν ήρθαν τυχαία. Από τις Νεοϋρκέζες εργάτριες που διαδήλωναν στο τέλος του 18ου αιώνα διεκδικώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας, μέχρι το σημερινό MeToo- με ενδιάμεσους σταθμούς κάποιες σπίθες στην Γαλλική Επανάσταση(απαγχονίστηκε από τον Ροβεσπιέρο η Ολύμπια Ντε Γκούζ που είχε συντάξει την Διακήρυξη Δικαιωμάτων της Γυναίκας), το τέλος του 19 αιώνα και τις ελευθερωτικές εκρήξεις του εικοστού και του 21ου, τίποτε δεν χαρίστηκε.

Παρά τις αντιφάσεις, τις διχογνωμίες και τις υπερβολές, το γυναικείο κίνημα(μαζί και οι αγώνες για την απελευθέρωση της ομοφυλόφιλης επιθυμίας, οι ΛΟΑΤ κ.α.) κατόρθωσε να προκαλέσει σοβαρά ρήγματα-και βαθμηδόν συντριπτικά - στις ριζωμένες αντιλήψεις της πατριαρχικής κοινωνίας.

Σε ο,τι αφορά όμως τη χώρα μας, οι σκληρύνσεις παραμένουν δυστυχώς εδραίες σε μεγάλη κλίμακα παρά τις θετικές θεσμικές μεταβολές, την δυναμική των αντιρρητικών κινημάτων και τον προβληματισμό της κοινωνίας για τις κατεστημένες αναχρονιστικές αντιλήψεις.

Φαίνεται πάντως, ότι ο προβληματισμός αυτός αρχίζει να μεταβάλλεται αργά αλλά σταθερά σε αποτελεσματική επήρεια.

Το ειδεχθές έγκλημα στα Γλυκά Νερά, δεν προκάλεσε μονάχα συγκλονισμό, αλλά έχει και παράπλευρες επιδράσεις. Εξέθεσε λόγου χάριν την προπαγάνδα των "αστυνομικών πηγών", περί ξένων εγκληματιών, προπαγάνδα κακοήθης που βρήκε γόνιμο έδαφος στα κυρίαρχα ΜΜΕ κι όχι απλώς σε κίτρινες φυλλάδες και φρενιασμένους ιστότοπους.

Επίσης, λειτουργεί αφυπνιστικά ως νυγμός αναθεώρησης για "τα καλά παιδιά της διπλανής πόρτας", ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει κυρίαρχο ζήτημα την μικρόκοσμη (οικογενειακή) βία ως πρόβλημα γενικευμένης κακοποιητικής και δολοφονικής συμπεριφοράς εκ μέρους των ανδρών.

Ασφαλώς και έχουν διαπραχθεί εγκλήματα εις βάρος ανδρών από γυναίκες. Δολοφονίες μελετημένες και στυγερές ή εν βρασμώ, μετά από προστριβές και καυγά, όπως η πρόσφατη  στην Καισαριανή(Μάιος του 2020), με θύμα έναν 39χρονο, που μαχαιρώθηκε από την σύντροφό του.

Όμως, ο κατάλογος τέτοιων εγκλημάτων παγκοσμίως είναι μικρός μπροστά στην δυσθεώρητου ύψους δέλτο δολοφονιών και κακοποίησης γυναικών. Και είναι τραγικό αστείο να επιστρατεύεται ως επιχείρημα ισορροπιστικό, με αμήχανες ή δόλιες παραπομπές σε γενικεύσεις για την "ανθρώπινη φύση".

Όχι! Η φύση δεν επιτάσσει να είναι η γυναίκα υποχείριο, υποζύγιο, "ασθενές φύλο", δούλα, αμίλητη και στωική μπροστά στην κακοποιητική συμπεριφορά των ανδρών.

Δεν της κάνει χάρη η κοινωνία όταν θεσμικά ικανοποιούνται τα αυτονόητα ή όταν της παραχωρεί κάπως μεγαλύτερο χώρο να αναπνεύσει ή να αναχαιτίζει  πρόσκαιρα τον δυναστικό εφιάλτη λογής μικρό-κόσμων. Ο,τι κέρδισε, το κέρδισε με το σπαθί της.

Κι έτσι τώρα, ένα μεγάλο φουσκωμένο ποτάμι απειλεί τις αλαζονικές ή αμέριμνες πεδιάδες της ανδροκρατούμενης λογικής, των απωθητικών στερεοτύπων και της ειδεχθούς συμπεριφοράς. Κι αυτό το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω, όπως εύστοχα έλεγε εκείνο το παλιό πολιτικό σύνθημα…

news247.gr