Ο Χένρι Φορντ σκέφτηκε τα ρεπό...

...για τον τελείως αντίθετο λόγο από τον Χατζηδάκη...

Με τη λέξη 'ρεπό' να γίνεται trend στα ελληνικά social media (και ερωτήσεις του τύπου 'πόσα ρεπό κοστίζει μια πίτσα;'), δεν είχαμε άλλη επιλογή από το να βρούμε από πότε υπάρχει στη ζωή μας, γιατί προέκυψε και -κυρίως- σε ποιον την οφείλουμε. Σε πρώτη φάση να πούμε ότι συνδέεται άμεσα με την καθιέρωση του σαββατοκύριακου, ως διημέρου αποχής από τη δουλειά που... είχε ως στόχο να έχουν χρόνο οι εργαζόμενοι να 'κινούν' την οικονομία. Με χρήματα. Όχι ρεπό.

Δεν έχουν περάσει 100 χρόνια από τότε που καθιερώθηκε το πενθήμερο εργασίας. Η νόρμα για το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας ήταν οι έξι εργάσιμες ημέρες. Η έβδομη ήταν της ανάπαυσης και αυτό ήταν κάτι που είχε να κάνει με τη θρησκεία. Όπως θα ενημερωθήκατε κατά τα σχολικά σας χρόνια, ο Θεός έφτιαξε τον κόσμο και αναπαύτηκε την έβδομη ημέρα. Δηλαδή, την Κυριακή. Οι Μουσουλμάνοι έχουν ως μέρα ξεκούρασης την Παρασκευή και οι πιστοί του Ιουδαϊσμού το Σάββατο.

Πότε έγιναν οι έξι εργάσιμες ημέρες, πέντε

Με τη Βιομηχανική Επανάσταση, στα τέλη της δεκαετίας του 1800 άρχισε ο πλανήτης να αποκτά την πολυτέλεια του σαββατοκύριακου. Τα μεγάλα εργοστάσια των ΗΠΑ που παρήγαγαν καταναλωτικά αγαθά, να περνούν από την παραδοσιακή αγροτική οικονομία, στη βιομηχανική. Όπως περνούσαν οι αγρότες από τους αγρούς στα εργοστάσια, αντιμετώπισαν μια δυσκολία ως προς το να προσαρμοστούν σε συγκεκριμένα ωράρια εργασίας. Είχαν βλέπετε, συνηθίσει να φτιάχνουν οι ίδιοι το πρόγραμμα τους. Δεν τους άρεσε ιδιαίτερα και ότι τα αφεντικά τους, τους πίεζαν να δουλεύουν όλες τις ημέρες.

Άρχισαν να διαμαρτύρονται και μετά να ζητούν χρόνο για να δουν τις οικογένειες τους. Προφανώς και σε πρώτο χρόνο δεν δικαιώθηκαν. Και κάπως έτσι πέρασαν στις απεργίες. Κατά τη διάρκεια αυτών σημειώθηκαν και περιστατικά έντονης βίας, μεταξύ των αστυνομικών αρχών και των διαδηλωτών. Πολλοί τραυματίστηκαν. Κάποιοι έχασαν τις ζωές τους.

Διαπιστώθηκε πως όταν οι εργάτες ζητούσαν άδεια για να παρακολουθήσουν την κυριακάτικη λειτουργία της εκκλησίας, το αίτημα γινόταν εύκολα αποδεκτό -δεδομένης της χριστιανικής παράδοσης. Με τους Εβραίους μετανάστες που εμφανίστηκαν κατά κύματα, στα τέλη του 1800, οι ιδιοκτήτες των εργοστασίων άρχισαν να δέχονται αιτήματα αδείας -λόγω θρησκείας- και για το Σάββατο. Σύντομα, τα αφεντικά κατάλαβαν πως η λύση στο γενικότερο πρόβλημα που είχε προκύψει ήταν να δίνουν ρεπό στους εργάτες τα σαββατοκύριακα.

Μετά εμφανίστηκε ο Henry Ford. Της γνωστής οικογενείας. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν είχε δείξει κάποιο ενδιαφέρον για τις πολλές ώρες εργασίας των ανθρώπων που δούλευαν στα εργοστάσια πριν το 1938. Ο 'πατέρας' της γραμμής συναρμολόγησης που επέτρεπε τη μαζική παραγωγή της αυτοκινητοβιομηχανίας άρχισε να δίνει δυο ημέρες ρεπό στους εργάτες του, από το 1926. Τότε έγινε ο πρώτος που καθιέρωσε τις 'εργάσιμες ημέρες' που ήταν από τη Δευτέρα έως την Παρασκευή.

Γιατί αποφάσισε να δώσει ρεπό ο Ford -που έδωσε και τα 8ωρα

Ο Αμερικανός που έδωσε στον κόσμο το πρώτο, στην ιστορία, προσιτό αυτοκίνητο (Ford Model T) είχε διαπιστώσει πως οι εργάτες του ήταν οι καλύτεροι πελάτες του. Σκέφτηκε πως για να πουλήσει περισσότερα αυτοκίνητα, θα ήταν χρήσιμο να έχουν χρόνο οι εργάτες του να κάνουν βόλτες με το Ford Model T, να το απολαμβάνουν οι ίδιοι, να το βλέπει και ο κόσμος. Όπως γράφει το Wonderopolis “ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε ότι η οικονομία παίρνει ώθηση, αν οι εργάτες έχουν ρεπό, άρα ελεύθερο χρόνο για να αγοράζουν προϊόντα και να τα απολαμβάνουν”.

Πριν σας αφήσουμε, να σας πούμε ότι ο Ford ήταν και αυτός που έθεσε ως όριο ωρών εργασίας κάθε εβδομάδα, τις 40. Νομοσχέδιο που είχε κατατεθεί στο Κογκρέσο το 1866, αλλά είχε απορριφθεί. Το 1886 πέρασε από τους νομοθέτες του Ιλινόις, αλλά αντιστάθηκαν οι ιδιοκτήτες των εργοστασίων και η άρνηση οδήγησε σε διαδηλώσεις. Μεταξύ αυτών που συνέβησαν ήταν η έκρηξη βόμβας που σκότωσε 12 ανθρώπους.

Ο Ford είχε ερευνήσει την αποτελεσματικότητα των εργατών του, μέσα στους μήνες και με διάφορες ώρες συνεχούς εργασίας και είχε διαπιστώσει πως πέραν των 8 ωρών την ημέρα, δεν υπήρχε ουσιαστική αλλαγή στην αύξηση της παραγωγής. Είχε δει και ότι δεν κρατούσε πολύ αυτή η -μικρή- αύξηση, καθώς οι εργαζόμενοι 'κατέρρεαν' και γίνονταν πολύ λιγότερο αποδοτικοί.

Έτσι, το 1926 πέρασε στην καθιέρωση των πέντε ημερών και 40 ωρών εργασίας. Το 1938 το Κογκρέσο πέρασε με νόμο την υποχρέωση των εργοδοτών να πληρώνουν υπερωρίες σε όσους εργάζονταν πέραν των 44 ωρών την εβδομάδα. Δυο χρόνια μετά 'πέρασαν' και οι 40 ώρες εργασίας την εβδομάδα που το 1940 έγινε πενθήμερο...

Νίκη Μπάκουλη

news247.gr