TΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΩΝ selfies, των φωτογραφικών προσωπικών πορτρέτων που αναρτώνται στα social media, έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον, έχοντας πολύπλευρες ερμηνείες, επιστημονικές, δημοσιογραφικές, καλλιτεχνικές.
Όπως σε... όλα τα φαινόμενα που αφορούν τη σύγχρονη τεχνολογία, οι απόψεις διίστανται. Για πολλούς που βλέπουν με επιφύλαξη τη συνεχή διαμεσολάβηση όλων των μορφών κοινωνικής δράσης και ύπαρξης από την τεχνολογία, οι selfies αποδεικνύουν με περίτρανο τρόπο την εγωπαθή διάθεση στην οποία έχουμε εμπλακεί. Αποτελούν την αποκορύφωση της κουλτούρας του ναρκισσισμού, με την οποία έτσι κι αλλιώς έχει γαλουχηθεί μεταπολεμικά ο σύγχρονος κόσμος μέσα από την αποθέωση της κατανάλωσης και όλων των εικονοκεντρικών τρόπων κατανόησης και προβολής του εαυτού (lifestyle).
Γι’ αυτή την αποδοκιμαστική άποψη, η τεχνολογία της ψηφιακής απαθανάτισης κάθε στιγμή του βίου μας και η δημοσιοποίηση του προσώπου μας σε όλες τις αυθόρμητες ή σκηνοθετημένες εκφράσεις του φανερώνουν την παγίδα της προσωπολατρίας, μια ψευδή μοναδικότητα, την επικίνδυνη κατάργηση δημόσιου και ιδιωτικού, την αδυναμία μας να διαχωρίσουμε τι ανήκει σ’ εμάς και τι είναι έξω από εμάς, τη φρούδα αυτοϊκανοποίηση ότι δεν χρειαζόμαστε το βλέμμα του άλλου να μας απεικονίσει.
Τις τελευταίες εβδομάδες, που ο εμβολιασμός έχει γενικευτεί σχεδόν σε όλες τις ηλικίες άνω των 30, τα social media έχουν μετατραπεί σε μια πασαρέλα αυτοφωτογραφίσεων στα εμβολιαστικά κέντρα.
Από την άλλη, υπάρχουν ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις, που βλέπουν τις selfies με μεγαλύτερη κατανόηση και αποδοχή. Γι’ αυτές, η δυνατότητα που μας δίνουν τα νέα γκάτζετ (ιδίως οι εξελιγμένες κάμερες των κινητών μας) να καταγράφουμε τον εαυτό μας σε σημαντικά ή ασήμαντα στιγμιότυπα της καθημερινότητάς μας συνιστά μια πολύ ενδιαφέρουσα ένδειξη του εκδημοκρατισμού της αυτοπροσωπογραφίας, αυτής της καλλιτεχνικής πρακτικής που πηγαίνει πολύ πίσω στην Ιστορία της Τέχνης, αλλά στο μη ψηφιακό παρελθόν μας περιοριζόταν μονάχα σε καλλιτεχνικούς κύκλους και υψηλές αισθητικές προσδοκίες. Είναι μια διαδικασία που λίγο-πολύ είχε ξεκινήσει με τα οικογενειακά φωτογραφικά άλμπουμ, αλλά τώρα, με τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες, αποκτά μια καινούργια διάσταση που ωθεί την κουλτούρα της εξατομίκευσης σε πρωτόγνωρα μονοπάτια.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που μας καλούν να αναλογιστούμε τον αυτοσαρκαστικό χαρακτήρα που πολλές φορές έχουν οι selfies μας (βλ. duck face), που κάθε άλλο παρά μια προσωπολατρική εγωπάθεια αποδεικνύουν. Επίσης, η διαρκής αυτοφωτογράφιση σε πολλές στιγμές και διάφορα περιβάλλοντα, αντί να υπογραμμίζει μια συνεχή και ξεκάθαρη εξιδανίκευση της ταυτότητάς μας, μάλλον μια κατακερματισμένη και απρόβλεπτη «αφήγηση» του εαυτού μας προδικάζει και σίγουρα την ετερόφωτη αναγνώρισή του.
Για να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο του Βασίλη Βαμβακά, πατήστε ΕΔΩ...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου