Βασανιστήρια...

Εάν δει κανείς την ιστορία των βασανιστηρίων από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας θα εκπλαγεί κυριολεκτικά από την απίστευτη εφευρετικότητα που έχει επιδείξει ο Ανθρωπος (!) στην πρόκληση αβάσταχτου πόνου στον συνάνθρωπό του. 

 «Συνέχιζα να είμαι δεμένος πισθάγκωνα και να φοράω κουκούλα, σαν αιχμάλωτος πολέμου. Από... το γραφείο αυτό δεν ξέρω πόσοι πέρασαν, μάλλον όλη η αστυνομική δύναμη ανεβοκατέβαινε για να με δέρνει. Αλλοι με χτυπούσαν χωρίς να μιλάνε, άλλοι με έβριζαν, μου ζητούσαν επανειλημμένα να πω ποιας ομάδας είμαι οπαδός. Τους εξηγούσα ότι δεν είμαι ούτε οπαδός ούτε χούλιγκαν και πήρα την απάντηση: “Στ’ αρχίδια μας, θα πεις μια ομάδα”. Κάποια στιγμή έσβησαν τα φώτα και τότε το μόνο φως που μπορούσα να διακρίνω ήταν όταν ανοιγόκλεινε η πόρτα για να μπει κάποιος να με χτυπήσει. Για ένα πεντάλεπτο με άφησαν να πάρω ανάσα. Τότε κοπανάγανε τα θρανία και άκουγα ήχους εργαλείων και φερμουάρ και να με ρωτάνε “είσαι έτοιμος;”. Απαντούσα αρνητικά, ήταν σαν περιβάλλον εικονικής εκτέλεσης. Ενας κοπάνησε με βία το πρόσωπό μου στο θρανίο».

 Αυτά δηλώνει επωνύμως και επισήμως στην «Εφημερίδα των Συντακτών» ο Αρης Παπαζαχαριουδάκης. Ο νεαρός (21 ετών) μια μέρα μετά τα επεισόδια στη Νέα Σμύρνη εμπέδωσε την έννοια της παράξενης, της φρικτής λέξης «βασανιστήριο» κατά έναν βιωματικό τρόπο, που κανένα λεξικό στο σύμπαν δεν μπορεί να περιγράψει. 

 Ωστόσο, θα κάνουμε μια απόπειρα και θα ανατρέξουμε στο Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Λοιπόν, το βασανιστήριο, δηλαδή η «μέθοδος κακοποιήσεως κάποιου μέσω υποβολής του σε σωματική ή/και ψυχική δοκιμασία, συνήθως με σκοπό την τιμωρία ή την ψυχική του κατάρρευση και τον εξαναγκασμό του σε πράξη» προέρχεται από το αρχαίο ρήμα βασανίζω, του οποίου η αρχική σημασία ήταν «ελέγχω εξονυχιστικά, εξετάζω». 

Το ρήμα συνδέθηκε ήδη από την αρχαιότητα με την ανάκριση αιχμαλώτων, λέει το λεξικό, η οποία συνήθως συνοδευόταν και από σωματική ταλαιπωρία. «Δούλους πάντας παραδίδωμι βασανίσαι», είχε γράψει ο Αντιφώντας. Αυτό το ρήμα, που ήδη από την αρχαία εποχή είχε φορτωθεί με πόνο, βία και ντροπή, παράγεται από την αρχαία λέξη βάσανος (η) που είναι «η σε βάθος εξέταση στοιχείων, με στόχο την εξακρίβωση της αλήθειας ή της αξίας». Οι ετυμολογικές ρίζες της βασάνου, με αρχική σημασία τη «λυδία λίθο για την εξακρίβωση του γνήσιου χρυσού», φτάνουν μέχρι την αιγυπτιακή λέξη bahan, που είναι ένα είδος σχιστολίθου που χρησιμοποιήθηκε ως λυδία λίθος... 

 Ετσι, από τη δοκιμασία στην οποία υποβάλλονταν τα πολύτιμα μέταλλα για να εξακριβωθεί η γνησιότητά τους, φτάσαμε στις μεθόδους που χρησιμοποίησε η Ελληνική Αστυνομία για να αποσπάσει από τον Παπαζαχαριουδάκη την αλήθεια που η ΕΛ.ΑΣ. επέμεινε να ακούσει από τα χείλη του. Βέβαια, εάν σε βασανίζουν, συνήθως παραδέχεσαι τα πάντα, ό,τι σου ζητούν, ακριβώς για να σταματήσει το μαρτύριό σου. 

Φυσικά, η οποιαδήποτε ομολογία ή «αλήθεια» που αποσπάται μετά από βασανιστήρια έχει μόνο σχετική αξία, αλλά αυτό δεν έχει αποτρέψει τους ανθρώπους από το να βασανίζουν. Διότι, βασανιστήρια έγιναν, γίνονται και θα γίνονται όχι μόνο για λόγους εκφοβισμού, σωφρονισμού, τιμωρίας ή απόσπασης πληροφοριών, αλλά και για τη χαρά του βασανισμού, την ηδονή να προξενείς πόνο σε έναν αβοήθητο άνθρωπο, μέχρι το σημείο θραύσης του, ώστε να καταντήσει να αγαπά τον βασανιστή του, όπως ο ήρωας στο «1984» του Τζορτζ Οργουελ, ο τελευταίος ελεύθερος άνθρωπος στη δυστοπική κοινωνία του απόλυτου ολοκληρωτισμού, που φτάνει στο σημείο, μετά από μια μακρά περίοδο σωματικών και ψυχικών βασανιστηρίων, να δακρύζει από την αγάπη, ναι, από την ειλικρινή αγάπη που νιώθει στο τέλος για τον Μεγάλο Αδελφό.

 Είναι γεγονός πως οι Ελληνες μπάτσοι (όχι οι «αστυνομικοί», εκείνοι δηλαδή οι δημόσιοι λειτουργοί που εκτελούν το συνταγματικό καθήκον τους, αλλά οι «μπάτσοι», δηλαδή οι ένστολοι αλήτες) δεν έχουν στα βασανιστήριά τους και τόσο μεγάλη φαντασία, αν και είναι αρκούντως αποτελεσματικά: το βρομόξυλο, ο φάλαγγας στα πέλματα και το ηλεκτροσόκ φτάνουν και περισσεύουν για να σπάσουν πολλοί. Ομως, υπάρχουν και κάποιοι, όπως ο Μουστακλής, ο Παναγούλης, ο Μίσσιος κι ο Κοροβέσης, που πάνω στην ευψυχία τους συντρίφτηκαν οι κόποι και το μένος διαβόητων βασανιστών της δικτατορίας, όπως ήταν ο Μάλλιος, ο Μπάμπαλης ή ο Θεοφιλογιαννάκος. 

 Ωστόσο, εάν δει κανείς την ιστορία των βασανιστηρίων από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας θα εκπλαγεί κυριολεκτικά από την απίστευτη εφευρετικότητα που έχει επιδείξει ο Ανθρωπος (!) στην πρόκληση αβάσταχτου πόνου στον συνάνθρωπό του. Μιλάμε για μια αποτρόπαια εκλέπτυνση στη βαρβαρότητα που, συνδυασμένη με μια ενδελεχή γνώση της ανθρώπινης ανατομίας και ψυχολογίας, δημιούργησε αδιανόητα μαρτύρια για σώμα και ψυχή. 

Ετσι, μέσα στους αιώνες, από την αρχή της Ιστορίας μέχρι τις μέρες μας, μια αιματηρή, γκροτέσκα, φρικαλέα παράσταση παίζεται αδιαλείπτως σε κατάμεστες πλατείες, σκοτεινά μπουντρούμια και λευκά κελιά, με πρωταγωνιστές τους θύτες που έχουν την Εξουσία, και θύματα όσους τους αντιστρατεύονται. Από το αργό γδάρσιμο και τις προκρούστειες κλίνες των αρχαίων, στις συσκευές που συνέθλιβαν αργά τα οστά των χεριών, των ποδιών ή του κρανίου, στην εμβάπτιση σε καυτό λάδι, στο ελεγχόμενο κάψιμο των άκρων, στον ανασκολοπισμό, τον ακρωτηριασμό, το πριόνισμα και το πλάκωμα με βαριές πέτρες του Μεσαίωνα, κι από τα ιατρικά πειράματα σε αιχμαλώτους ναζιστικών στρατοπέδων, στις σύγχρονες κολάσεις, όπως οι διαβόητες αμερικανικές φυλακές του Αμπού Γκράιμπ στο Ιράκ με τους «εσταυρωμένους» αιχμαλώτους, τα βασανιστήρια είναι εκείνη η ανθρώπινη δραστηριότητα που αναιρεί, που απαξιώνει, που αμαυρώνει τον ανθρώπινο πολιτισμό συλλήβδην. 

 Και αυτό θα συνεχιστεί, όσο υπάρχουν άνθρωποι που τους έχουν φορέσει κουκούλα και τους δέρνουν, όπως ο Παπαζαχαριουδάκης, από ένα καθεστώς που χρησιμοποιεί τη Δημοκρατία ως θεσμικό φερετζέ για να καλύψει την αληθινή του φύση, που είναι η άσκηση βίας στους υπηκόους της ασύδοτα και ατιμώρητα... 

 Παύλος Μεθενίτης 

 Πηγή:efsyn.gr