Στις αρχές Μαρτίου ένοπλοι του αυτοαποκαλούμενου «Ισλαμικού κράτους» εκτέλεσαν την ώρα πουέφευγαν από τον τηλεοπτικό σταθμό Enikaas TV τρεις 20χρονες Αφγανές δημοσιογράφους, μόλις τρεις μήνες μετά τη... δολοφονία της συναδέλφου τους και εκπρόσωπου του Αφγανικού Κέντρου για την Προστασία των Γυναικών Δημοσιογράφων, Μαλαλάι Μαϊουάντ.
Το Αφγανιστάν δεν είναι εξαίρεση καθώς, όπως δείχνει έρευνα των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, από τις 112 χώρες όπου είχε συνεντεύξεις με δημοσιογράφους, οι 40 χαρακτηρίστηκαν επικίνδυνες ή πολύ επικίνδυνες για τις επαγγελματίες της ενημέρωσης. Οι επιθέσεις δεν συμβαίνουν μόνο στα πεδία των ερευνών ή στο ίντερνετ και τα κοινωνικά δίκτυα, αλλά και στις αίθουσες σύνταξης όπου υποτίθεται ότι θα ήταν ασφαλείς.
Οπως τονίζεται στην έκθεση «Η δημοσιογραφία μπροστά στον σεξισμό», που δημοσιοποίησαν οι Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, «το να είσαι δημοσιογράφος είναι ήδη επικίνδυνο, αλλά οι γυναίκες, εκτός από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλοι σε αυτό το επάγγελμα, επιπλέον γίνονται στόχος επικρίσεων, παρενόχλησης και επιθέσεων λόγω του φύλου τους».
Η βία είναι παντού
Στο πεδίο οι προκλήσεις είναι πολλές. «Συνήθως έχεις να αντιμετωπίσεις άντρες που σε αγγίζουν και σου κάνουν απρεπείς χειρονομίες… στην καλύτερη περίπτωση», λέει η Γαλλίδα φωτορεπόρτερ Λορένς Γκεά που εδώ και δέκα χρόνια καλύπτει πολεμικές συρράξεις και σώθηκε ως εκ θαύματος από επίθεση όχλου αντρών στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Αλλες δεν στάθηκαν τυχερές, όπως έγινε στη διάρκεια της αποκαλούμενης «αραβικής άνοιξης», όταν δύο γυναίκες δημοσιογράφοι βιάστηκαν ενώ κάλυπταν τις διαδηλώσεις στην Αίγυπτο, η δε Λάρα Λόγκαν του αμερικανικού CBS περικυκλώθηκε από εκατοντάδες άντρες και κακοποιήθηκε σεξουαλικά.
Η δουλειά στο πεδίο κρύβει κι άλλες δυσάρεστες εκπλήξεις, όπως δείχνει το φαινόμενο των «καταναγκαστικών φιλιών» που υφίστανται πολλές δημοσιογράφοι από τις ΗΠΑ ώς τη Ρωσία, ιδίως όταν καλύπτουν σε απευθείας μετάδοση αθλητικές εκδηλώσεις ή διαδηλώσεις. Στη Βραζιλία, ομάδα 50 γυναικών αθλητικογράφων ξεκίνησε το κίνημα #DeixaElaTrabahlar (Ασ' τη να δουλέψει) για να καταγγείλει το κύμα των ανεπιθύμητων φιλιών που δέχονται από φιλάθλους και παράγοντες την ώρα που μεταδίδουν αθλητικές διοργανώσεις.
Αλλά ο χώρος που έχει αναδειχθεί στον πιο εχθρικό για τις γυναίκες δημοσιογράφους είναι το ίντερνετ, όπου, όπως δήλωσε το 73%, γίνονται τα περισσότερα κρούσματα: από καμπάνιες δυσφήμησης και «τρολιές» έως παραβίαση των προσωπικών δεδομένων ακόμη και πορνομοντάζ.
«Η ψηφιακή παρενόχληση έχει μετατραπεί σε πανίσχυρο όπλο», λέει στους ερευνητές των ΡΧΣ η ανεξάρτητη Λιβανέζα δημοσιογράφος Λούνα Σαφουάν, που υπήρξε θύμα τεράστιας εκστρατείας ψηφιακής παρενόχλησης όταν τόλμησε να δημοσιεύσει αρνητικά σχόλια για την πανίσχυρη πολιτοφυλακή της Χεζμπολάχ.
Ανάλογη εμπειρία βίωσε και η Βραζιλιάνα δημοσιογράφος Πατρίσια Κάμπος Μέλο: όταν αποκάλυψε ότι ο πρόεδρος Μπολσονάρο χρησιμοποίησε παράνομους πόρους για εκστρατείες παραπληροφόρησης έγινε στόχος μιας βίαιης καμπάνιας κυβερνοπαρενόχλησης, με τον γιο του Μπολσονάρο και τις στρατιές των ακολούθων του να διαδίδουν ότι ανταλλάσσει πληροφορίες με σεξουαλικές χάρες.
«Ζούμε σε έναν κόσμο λογοκρισίας και τρολ, που πολλαπλασιάζονται από bots στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», δήλωσε κατά τη βράβευσή της με το βραβείο της Επιτροπής για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ).
«Οι γυναίκες είναι τα βασικά θύματα. Πολύ συχνότερα από ό,τι στους άντρες συναδέλφους μας, εκφοβίζουν τους γονείς και τα παιδιά μας, κοροϊδεύουν την εμφάνισή μας, δημοσιοποιούν τα τηλέφωνα και τις διευθύνσεις μας, μας απειλούν βίαια στο ίντερνετ αλλά και στην πραγματική ζωή».
Ενώ ιδιαίτερα ευάλωτες είναι όσες ασχολούνται με θέματα γυναικείων δικαιωμάτων και έμφυλης ανισότητας. Οπως συνέβη στη Σαουδική Αραβία με τη δημοσιογράφο Νουφ Αμπντελαζίζ αλ Τζεράουι, φυλακισμένη από τον Ιούνιο του 2018 γιατί κατήγγειλε το σύστημα κηδεμονίας των γυναικών από άντρες συγγενείς τους (ακόμη και από τα ανήλικα παιδιά τους): βασανίστηκε με ηλεκτροσόκ και δέχθηκε σεξουαλικές επιθέσεις στη διάρκεια της κράτησής της, πριν αποφυλακιστεί μόλις τον Φεβρουάριο.
Ο δεύτερος πιο επικίνδυνος χώρος για τις δημοσιογράφους είναι οι αίθουσες σύνταξης, σύμφωνα με το 58% των συμμετεχόντων στην έρευνα των ΡΧΣ. Οι γυναίκες δημοσιογράφοι ήταν από τις πρώτες που μίλησαν για τις σεξουαλικές επιθέσεις που έχουν υποστεί, όπως έγινε στις ΗΠΑ, τον Ιούλιο του 2016 όταν η παρουσιάστρια του Fox News Γκρέτσεν Κάρλσον κατήγγειλε για σεξουαλική παρενόχληση τον εκτελεστικό διευθυντή Ρότζερ Ειλς, αναγκάζοντάς τον σε παραίτηση. Μήνες μετά ήρθε η σειρά του Χάρβεϊ Γουάινστιν και της καμπάνιας «#MeToo» που απλώθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο.
«Είναι σαφές πως ο σεξισμός κυριαρχεί και στα μίντια της Δανίας», δήλωσε η τηλεπαρουσιάστρια Σόφι Λίντε, που πέρσι τον Αύγουστο αποκάλυψε πως στέλεχος της κρατικής ραδιοτηλεόρασης DR τής ζήτησε στοματικό σεξ απειλώντας να καταστρέψει την καριέρα της.
Σε λίγες ημέρες περισσότερες από 1.600 εργαζόμενες σε ΜΜΕ υπέγραψαν γράμμα που τόνιζε: «Το έχουμε βιώσει: απρεπή σχόλια για την εμφάνιση ή τα ρούχα μας, μηνύματα όλο υπονοούμενα, σωματικό άγγιγμα που ξεπερνά τα όρια, εκβιασμοί, βιασμοί… Γινόταν στο παρελθόν. Γίνεται και τώρα».
Σιωπή και αυτολογοκρισία
Το 84% των γυναικών δημοσιογράφων έχει γνωρίσει τη σεξουαλική παρενόχληση, το 30% σεξουαλική επίθεση, το 27% απειλή για βιασμό και τον 7% βιασμό. Κι όμως εγκλήματα που είναι τόσο συχνά, παραμένουν ατιμώρητα στο 85% των περιπτώσεων.
Πέρα από το στρες, το άγχος και τον φόβο που προκαλούν στα θύματά τους, η σεξιστική και σεξουαλική βία οδηγεί το 43% των γυναικών δημοσιογράφων να κλείσει προσωρινά ή και οριστικά τους λογαριασμούς του στα κοινωνικά δίκτυα, το 48% στην αυτολογοκρισία και ένα 21% στην αλλαγή ρεπορτάζ, ποσοστό ίδιο με εκείνο όσων επιλέγουν τελικά να παραιτηθούν. Ο αντίκτυπος αυτών των επιθέσεων στη δημοσιογραφία, επισημαίνει η έκθεση, είναι κρίσιμος καθώς συχνά καταφέρνουν να σωπάσουν τις φωνές των γυναικών έτσι που τα μίντια «χάνουν τον πλουραλισμό, τη διαφορετική οπτική, ακόμη και μέρος της αξιοπιστίας και της αμεροληψίας τους»...
Χριστίνα Πάντζου
efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου