Τα μυστικά της διώρυγας του Σουέζ ...

...και η δίκη στον Πειραιά... 

 Ένα ατύχημα-καρμπόν με αυτό που βρίσκεται σε εξέλιξη τα τελευταία 24ωρα στη διώρυγα του Σουέζ, είχε επίσης προκαλέσει έμφραγμα στο διεθνές θαλάσσιο εμπόριο τον Νοέμβριο του 2004. Το τάνκερ Tropic Brilliance είχε μπλοκάρει τη διώρυγα της Αιγύπτου για πέντε μέρες, προκαλώντας ζημία εκατομμυρίων δολαρίων στη... ναυσιπλοΐα - ό,τι δηλαδή συμβαίνει από την περασμένη Τρίτη με το πλοίο μεταφοράς κοντέινερ Ever Given. 

 Στην περίπτωση του προηγούμενου ατυχήματος, πλοίο ελληνικών συμφερόντων, από τα δεκάδες που είχαν τότε παραμείνει ακινητοποιημένα, ζήτησε αποζημίωση. Η αστική διαφορά δικάστηκε στον Πειραιά και θεωρείται κομβική, διότι επιλύθηκε με βάση το αιγυπτιακό Δίκαιο. Από τον φάκελο της υπόθεσης, μέρος του οποίου είναι σε γνώση του VICE, αποκαλύπτονται τα μυστικά του Σουέζ, στο οποίο βρίσκεται ξανά στραμμένο σήμερα το ενδιαφέρον της παγκόσμιας οικονομίας. Το δεξαμενόπλοιο Tropic Brilliance, με σημαία Λιβερίας, μετέφερε 142.000 τόνους αργού πετρελαίου. Είχε ξεκινήσει από το λιμάνι Μίνα-Σαούντ του Κουβέιτ, με τελικό προορισμό το Γκάλβεστον στο Τέξας των Ηνωμένων Πολιτειών. 

Στις αρχές Νοεμβρίου του 2004 έφθασε στην νότια είσοδο της διώρυγας του Σουέζ. Λόγω της αυξημένης κίνησης, τα εμπορικά πλοία περιμένουν τον σχηματισμό νηοπομπής για να διασχίσουν το Κανάλι. Αυτό συνέβη και στην περίπτωση του Tropic Brilliance. Το πρωινό της 6ης Νοεμβρίου 2004, στο τάνκερ επιβιβάστηκαν πλοηγοί, υπάλληλοι της Διώρυγας του Σουέζ, που γνωρίζουν άριστα το πέρασμα και βρίσκονται στη γέφυρα των πλοίων κατά τη διάρκεια της διέλευσης. Το μήκους 273 μέτρων δεξαμενόπλοιο μπήκε στη διώρυγα στις 9:20 το πρωί, τοπική ώρα. Έως τις 15:00, όλα κυλούσαν ομαλά. Στις 15.05, όπως περιγράφεται στον δικαστικό φάκελο, ένας από τους πλοηγούς ζήτησε να δεξιοστροφήσει το πηδάλιο, όμως αυτό δεν ανταποκρίθηκε. «Το πηδάλιο δεξιοστρόφησε στη θέση “10 μοίρες” μετά από δύο λεπτά και στην επίμονη εντολή του πλοηγού να στρίψει αριστερά δεν ανταποκρίθηκε», περιγράφεται για τα κρίσιμα λεπτά. «Μετά από ανεπιτυχείς ενέργειες του πλοιάρχου να επιστρέψει στην ορθή πορεία του, το πλοίο προσάραξε στη δεξιά όχθη της διώρυγας, μεταξύ του 73ου και 74ου χιλιομέτρου». 

Στις 15:14 το θηριώδες τάνκερ Tropic Brilliance πήρε θέση κάθετα στη διώρυγα του Σουέζ, εμποδίζοντας τη διέλευση οποιουδήποτε πλοίου. Υπολογίζεται ότι μέσω του Καναλιού της Αιγύπτου πραγματοποιείται το 12% των διεθνών θαλάσσιων μεταφορών. Σύμφωνα με την ασφαλιστική Lloyd’s, η αξία των εμπορευμάτων που διακινούνται καθημερινά υπολογίζεται στα 9,6 δισ. δολάρια. Η διώρυγα των 190 χιλιομέτρων κατασκευάστηκε το 1869 για να ενώσει τη Μεσόγειο με την Ερυθρά Θάλασσα. Σε ανάλυση του BBC περιγράφεται ότι η πλεύση μέσω αυτής, συγκριτικά με τον περίπλου της Αφρικής, μειώνει το ταξίδι από τη Δυτική Ευρώπη ως την Άπω Ανατολή κατά 3.500 ναυτικά μίλια ή αλλιώς δέκα μέρες. 

 Όπως συμβαίνει και στο σημερινό ατύχημα, έτσι και μετά την πρόσκρουση του Tropic Brilliance, δεκάδες εμπορικά πλοία εγκλωβίστηκαν στις δύο εισόδους της διώρυγας. Ένα από αυτά, τάνκερ ελληνικών συμφερόντων, βρισκόταν στο αγκυροβόλιο του Πορτ Σάιντ, περιμένοντας να πλεύσει από βορρά προς νότο. Μετέφερε 80.000 τόνους αργού πετρελαίου και είχε ξεκινήσει από τη Μαύρη Θάλασσα, με τελικό προορισμό την Κίνα. Το ελληνικό πλοίο ήταν προγραμματισμένο να περάσει τη διώρυγα της Αιγύπτου στις 7 Νοεμβρίου 2004. Από το μεσημέρι της προηγούμενης μέρας, όμως, το πέρασμα ήταν κλειστό.

 Οι τοπικές Αρχές προσπάθησαν να αποκολλήσουν το Tropic Brilliance, μεγαλώνοντας με σκαπτικά μηχανήματα το βάθος στο σημείο της σύγκρουσης. Σύμφωνα με τον δικαστικό φάκελο, επιχειρήθηκε ακόμη και η μεταφόρτωση μέρους του πετρελαίου από τα αμπάρια του τάνκερ σε άλλα σκάφη, ώστε να ελαφρύνει και να μετακινηθεί, χωρίς αποτέλεσμα. Αυτό τελικά συνέβη στις 8.30 το πρωί της 9ης Νοεμβρίου. Λόγω του μεγάλου αριθμού των πλοίων που είχαν μπλοκαριστεί, το ελληνικών συμφερόντων τάνκερ πέρασε τελικά τη διώρυγα του Σουέζ στις 11 Νοεμβρίου. Είχε παραμείνει ακινητοποιημένο για περίπου 110 ώρες, χρονικό διάστημα που κόστισε «χρυσάφι». 

 Η ελληνική εταιρεία ζήτησε αποζημίωση. Υπολόγισε τις δαπάνες για τη μισθοδοσία του πληρώματος, την τροφοδοσία, την ασφαλιστική κάλυψη του πλοίου, την αμοιβή της διαχειρίστριας εταιρείας και τα καύσιμα που κατανάλωσε το σκάφος τις σχεδόν πέντε μέρες που ήταν μπλοκαρισμένο. Μετά το ατύχημα, το Tropic Brilliance έπλευσε για επισκευή στην Ελευσίνα, έτσι συμφωνήθηκε μεταξύ των δύο πλευρών η αστική διαφορά να λυθεί στο Πολυμελές Πρωτοδικείο του Πειραιά – την ελληνική εταιρεία εκπροσώπησε το δικηγορικό γραφείο του Κωνσταντίνου Γεωργόπουλου. Όπως αναφέρεται στην απόφαση, εφαρμόστηκε το αιγυπτιακό Δίκαιο και η ελληνική δικονομία. Το ζητούμενο ήταν να αποδειχθεί ποιον βάρυνε η ευθύνη για το ατύχημα. Κρίσιμο στοιχείο αποτέλεσαν οι αναφορές που είχε συντάξει η Αρχή διοίκησης της διώρυγας του Σουέζ. 

Στις αναφορές περιγραφόταν ότι το πηδάλιο του τάνκερ δεν υπάκουσε λόγω τεχνικού-μηχανικού προβλήματος. Στο τιμόνι την ώρα της πρόσκρουσης βρίσκονταν μεν Αιγύπτιοι πλοηγοί, όμως την ευθύνη έχει πάντα ο καπετάνιος, επομένως η εταιρεία, όπως κρίθηκε. Η απόφαση τελεσιδίκησε δέκα χρόνια μετά το ατύχημα. Το δικαστήριο απέρριψε το επιχείρημα της πλευράς του Tropic Brilliance ότι η ελληνική εταιρεία θα δαπανούσε ούτως ή άλλως τα ποσά που έχασε για τη λειτουργία του πλοίου. «Θα τα δαπανούσε για δικούς της σκοπούς, όχι γιατί θα ήταν αναγκαστικά ακίνητο», έκρινε το δικαστήριο του Πειραιά. Επίσης, απορρίφθηκε ο ισχυρισμός ότι το ελληνικό πλοίο θα μπορούσε μετά το ατύχημα να αναπτύξει μεγαλύτερη ταχύτητα, ώστε να καλύψει τον χαμένο χρόνο. Η ζημία υπολογίστηκε με βάση το ναυλοσύμφωνο και επιδικάστηκε αποζημίωση 176.000 ευρώ.  Το ποσό μπορεί να φαίνεται μικρό συγκριτικά με την αξία των εμπορευμάτων που περνούν από το Σουέζ σε ημερήσια βάση, όμως αφορά μόνο ένα πλοίο, ακινησία πέντε ημερών και αποκλειστικά τα έξοδα λειτουργίας και τα ναύλα. 

Για την ιστορία, το Tropic Brilliance μετονομάστηκε αργότερα σε Grand Horizon. Τα τελευταία έξι χρόνια, σύμφωνα με ανοιχτές βάσεις δεδομένων ναυσιπλοΐας, βρίσκεται ακινητοποιημένο στο Πακιστάν. Στο μεταξύ, το βράδυ του Σαββάτου βρισκόταν σε εξέλιξη νέα προσπάθεια αποκόλλησης του Ever Given, στην οποία συμμετείχαν 14 ρυμουλκά. Ο πρόεδρος της Αρχής διοίκησης της διώρυγας του Σουέζ, Οσάμα Ραμπία, δήλωσε ότι «σημειώνεται πρόοδος στην όλη επιχείρηση», την οποία πάντως χαρακτήρισε «μία περίπλοκη και καθόλου εύκολη διαδικασία». 

Από την αρχή της επιχείρισης σκαπτικά μηχανήματα έχουν απομακρυνθεί περισσότερους από 20.000 τόνους άμμου. Σύμφωνα με τις αιγυπτιακές Αρχές, περισσότερα από 320 εμπορικά πλοία παραμένουν μπλοκαρισμένα εξαιτίας του ατυχήματος...

Κώστας Κουκουμάκας

Πηγή:vice.com