Κίνδυνο νέας ήττας αντιμετωπίζει η Ελλάδα στη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 25ης-26ης Μαρτίου), καθώς η Τουρκία αναθερμαίνει τις σχέσεις της με... τα θεσμικά όργανα και πολλούς εταίρους της ΕΕ, παραμένοντας ταυτόχρονα αδιάλλακτη στις διμερείς σχέσεις με την Αθήνα και στο Κυπριακό.
Η δυσχερής κατάσταση ξεκινά από το "βατερλό" κατά την προηγούμενη σύνοδο κορυφής της 10ης-11ης Δεκεμβρίου 2020, όταν η κυβέρνηση έχασε το όπλο των κυρώσεων (ή της απειλής κυρώσεων) που, νωρίτερα, βεβαίωνε πως «θα δαγκώνουν». Η ελληνική πλευρά δέχθηκε να γίνει συνολική αξιολόγηση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας τον Μάρτιο, βάσει έκθεσης του ανεπαρκούς (και καταγγελθέντος από την ίδια πέρυσι!) ύπατου εκπρόσωπου της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ. Σε τόσο σύντομο χρόνο που, όπως αποδεικνύεται ξεκάθαρα πια, μόνον την Άγκυρα διευκόλυνε.
Στους δύο μήνες που μεσολάβησαν από τη διπλωματική πανωλεθρία του Δεκεμβρίου, η τουρκική πλευρά έχει ήδη προωθήσει τα συμφέροντά της σε τρεις τομείς. Πρώτα απ’ όλα, στις διερευνητικές επαφές που παρουσιάζουν την ψευδή εικόνα κανονικότητας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αν και ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εγκρίνει νέα NAVTEX για υδρογραφικές έρευνες στο Αιγαίο και εξαπολύει οξείες φραστικές επιθέσεις.
Προηγήθηκε, την παραμονή της έναρξης του 61ου γύρου των διερευνητικών στις 25 Ιανουαρίου, ο αιφνιδιασμός της συμμετοχής του προεδρικού συμβούλου Ιμπραχήμ Καλίν, που φιλοτεχνήθηκε από την Άγκυρα ως δείγμα προσωπικού ενδιαφέροντος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ενώ αποτελούσε προσπάθεια πολιτικής αναβάθμισης των άτυπων υπηρεσιακών επαφών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, τις τελευταίες ημέρες, η ελληνική πλευρά σχεδόν παρακαλεί την τουρκική να οριστεί η ημερομηνία του 62ου γύρου στην Αθήνα, χωρίς (μέχρι χθες τουλάχιστον) να έχει λάβει απάντηση. Ασφαλώς, αν και δημοσίως όλοι οι σύμμαχοι και εταίροι εγκωμιάζουν την επανάληψη του διαλόγου, γνωρίζουν πως ουδεμία πρόοδος θα επιτευχθεί. Η άποψη αυτή λέγεται πως έχει διατυπωθεί, ανεπίσημα, και από συνεργάτες του νέου προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, σε αντίθεση με την αισιοδοξία που εκφράζεται από την αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα.
Ώρα για το Κυπριακό
Το δεύτερο κεφάλαιο προώθησης των τουρκικών συμφερόντων είναι το Κυπριακό, καθώς η Άγκυρα προωθεί απροκάλυπτα την ιδέα των δύο κρατών (ή, το λιγότερο, μιας πολύ χαλαρής συνομοσπονδίας) αντί του πλαισίου της διζωνικής και δικοινοτικής ομοσπονδίας. Η τουρκική κίνηση βρίσκεται σε αντίθεση όχι μόνον με τα παλαιά (και πάντα ισχύοντα) ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, αλλά και με όλα τα πρόσφατα συμφωνηθέντα κείμενα.
Μεταξύ αυτών, οι κοινές ανακοινώσεις του Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη με τον Τουρκοκύπριο τότε εκπρόσωπο Ντερβίς Έρογλου το 2014, οι προτάσεις του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες μετά τη διάσκεψη του 2017 και οι μόλις προ τετραμήνου προσκλήσεις του προς τις δύο πλευρές για επανάληψη του διαλόγου.
Όλα δείχνουν ότι η θεωρητικά "άτυπη" διάσκεψη ("5+1") υπό τον Αντόνιο Γκουτέρες, που αρχικά προγραμματιζόταν στα τέλη Ιανουαρίου-αρχές Φεβρουαρίου, θα συγκληθεί μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου. Οπότε η Άγκυρα θα έχει δείξει στην ΕΕ υποτιθέμενη διάθεση διαλόγου, ξεπερνώντας πιθανές επικρίσεις και προχωρώντας μετά στο σχέδιο των δύο κρατών.
Σχέσεις με ΕΕ
Το τρίτο πεδίο τουρκικής "προέλασης" είναι οι σχέσεις με την ΕΕ. Σχεδόν όλοι στις Βρυξέλλες προβλέπουν, βάσει στοιχείων, ότι, λόγω της επιμονής της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ, δεν υπάρχει η παραμικρή περίπτωση επιβολής κυρώσεων. Αμφίβολη είναι και η ένταξη περισσότερων φυσικών και νομικών προσώπων στη λίστα περιοριστικών μέτρων, λόγω της παράνομης δράσης τους στην κυπριακή ΑΟΖ.
Ανεξάρτητα δε από το περιεχόμενο της έκθεσης Μπορέλ και την προώθηση ή μη της λεγόμενης "θετικής ατζέντας" για την Άκκυρα, εκτιμάται πως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα εξασφαλίσει χρηματοδοτική βοήθεια για τους πρόσφυγες, μαζί, ενδεχομένως, με την αναθεώρηση της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας του Μαρτίου 2016 για το Μεταναστευτικό. Πρέπει, επίσης, να σημειωθεί ότι, ανεξάρτητα από τις κυρώσεις για τους S-400 και τις ποικίλες προειδοποιήσεις προς την Άγκυρα, η κυβέρνηση Μπάιντεν και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ τάσσονται υπέρ της προόδου των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας τον Μάρτιο.
Υπό το βάρος αυτής της αρνητικής εικόνας και για να αποφευχθούν δυσμενέστερες εξελίξεις, είναι πλέον ανάγκη ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης να αλλάξει τακτική. Μοναδική διέξοδος είναι ένα ελληνικό αίτημα μετάθεσης (αντί της 25ης Μαρτίου), ίσως και μέχρι τα τέλη του έτους, της έκθεσης Μπορέλ και των αποφάσεων για τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας. Γιατί, μόνον αν η Αθήνα έχει επαρκή χρόνο, ή θα βρει δρόμο συνεννόησης με την Άγκυρα ή θα επαναφέρει την ιδέα κυρώσεων. Αν, αντίθετα, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξασφαλίσει όσα επιθυμεί τον Μάρτιο, θα αποκτήσει απόλυτη ευχέρεια κινήσεων στο Αιγαίο, στην Κύπρο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου