Οι χοροί του αχώρητου...

Πέφτουν ολοένα σήμερα νομίσματα πάνω στην πολιτεία

ανάμεσα σε κάθε κόμπο σα μια σταλαματιά στο χώμα

ανοίγει μια καινούρια χώρα: ήρθε η στιγμή, σηκώστε με.

Γιώργος Σεφέρης, Η Χώρα του Αχωρήτου

Το 2021 πλησιάζει απειλητικά. Σαν πάρτι γενεθλίων που όλοι περιμένουν πως... θα ακυρωθεί αλλά αυτό δεν παύει να διαφημίζει τον εαυτό του. 200 χρόνια πλησιάζουν καταπάνω μας. Κι εμείς όχι μόνο δεν είμαστε έτοιμοι, αλλά δεν έχουμε καν όρεξη, μάλλον προτιμούμε να σκεφτόμαστε άλλες προτεραιότητες. Την επιβίωση, ας πούμε. Τη δική μας και των γύρω μας απέναντι σε μια πανδημία της οποίας η κυβερνητική διαχείριση την ακόνισε όσο μπορούσε. Την καθημερινότητά μας. Με όλες της εκφάνσεις της σε άρση. Κάθε τι να εκκρεμεί περιμένοντας, κάθε τι να αναστέλλεται προς άγνωστη ημερομηνία. Και μέσα σ' όλα, ενώ προσπαθείς να αρχίσεις τον εαυτό σου από την αρχή και να τον προσαρμόσεις ολόκληρο σε νέα δεδομένα, έρχεται το βίντεο από την επιτροπή για το 1821. Για να σου υπενθυμίσει αυτό το αχώρητο που λέει και ο τίτλος του Σεφέρη.

Μια πολυμελής παιδική χορωδία τραγουδάει το «Ας κρατήσουν οι χοροί» του Σαββόπουλου, ενώ ταυτόχρονα εκτελεί κάτι σαν πρωτόλειο χορευτικό για την κάμερα που μοντάρει απειλητικά. Ας αρχίσουμε από την «όψη», που θα 'λεγε και ο μακαρίτης ο Αριστοτέλης. Δεν υπάρχει τίποτα πιο απωθητικό από τη συνύπαρξη της νεότητας με τους γερασμένους επιβεβλημένους τρόπους. Παιδιά και νέοι ντυμένοι σαν σε σχολική εορτή, ζελεδιασμένοι και άψογοι με τα καλά τους τα γαμπριάτικα ρούχα. Μια ηλικία εκτός ηλικίας, σχεδόν σαν προσταγή, με το μόνιμο βλέμμα του γυμνασιάρχη να καραδοκεί για το αν όλα ήταν στην εντέλεια καμωμένα. Ενα τραγουδάκι του Σαββόπουλου τραγουδισμένο ως ύμνος. Με την επιθετική δήθεν ωραιότητα των καθαρών φωνών της χορωδίας. Το κέφι ως εθνικό εμβατήριο.

Η έλλειψη έμπνευσης να κατοικεί παντού: στην επιλογή του τραγουδιού, στην επιλογή του τόπου (το Παναθηναϊκό στάδιο ως χουντοπόπ υπενθύμιση), στους όρους των κινήσεων του πλήθους και της σκηνοθεσίας. Με πιο υπέροχο απ' όλα τα ευρήματα τη δραματοποίηση των στίχων (όταν «η Λυδία ντρέπεται» βγαίνει μπροστά μας μια Λυδία που ντρέπεται και όταν «να ο Αλκης ο μικρός μας», τσουπ! Ενας μικρός Αλκης ξεπετάγεται).

Τίποτα δεν χωρά μέσα σε τούτους του χορούς: το γήρας, η ρυτίδα, το διαφορετικό χρώμα, η διαφορετικότητα, το πάχος, η αναπηρία. Ενας χορός αρτιμελής, να τον κορνιζάρεις και να τον κρεμάσεις στο σαλόνι σου δίπλα στα μπιμπλό. Και βέβαια δεν είναι μόνο αυτά που δεν χωράνε. Είναι μαζί και το παρόν μας: η κρίση, η αγωνία των ανθρώπων γύρω από την πανδημία, ο αγώνας των ανθρώπων για επιβίωση και τόσα ακόμα. Θα μου πείτε, είναι γιορτή, μην γκρινιάζεις. Ναι, αλλά ποιος γιορτάζει; Οχι εμείς; Μόνο όσοι μένουν ανέπαφοι από το παρόν;

Θα μου πείτε, είναι επέτειος. Εχει να κάνει με το παρελθόν και όχι με το παρόν. Εντάξει. Αλλά πού ακριβώς είναι το παρελθόν και η Ιστορία; Πού είναι οι δύο αιώνες, η Ιστορία ως ταραχή και αγώνας όπως βιώθηκε σε αυτόν τον τόπο; Η μόνη ιστορική αναφορά είναι το τραγούδι και ένα έμμεσο αισθητικό δάνειο από την τελετή των Ολυμπιακών Αγώνων (λίγο τύμπανο και λίγος Καλατράβα) σε φτηνιάρικη εκδοχή (α, και κάτι οπλαρχηγοί που ξεπηδούν χωρίς λόγο στο τέλος). Η Ιστορία ως τελειωμένη υπόθεση όπως κατοχυρώθηκε στα '90s και στα '00s από τους εργολάβους της «ισχυρής Ελλάδας».

Και ίσως αυτό να είναι το πιο εξοργιστικό απ' όλα. Το γεγονός πως το απαράδεκτο αυτό βίντεο ορίζει τον τρόπο με τον οποίο θα περάσουμε τη χρονιά που έρχεται. Τον τρόπο με τον οποίο θα φορεθούν φέτος το '21, η Ιστορία και η ταυτότητα. Μισή ως σχολική εορτή με κονσέρβα ποιήματα επικού ηρωισμού, μισή ως κιτς βιντεοκλίπ εθνικών Ρουβάδων. Και τα ιδεολογήματα που ξεπροβάλλουν μέσα απ' όλα αυτά: Ο αναστοχασμός ως εκ τον προτέρων επιβεβαίωση. Το άνευ όρων επικό παρελθόν ως φαντασιακή στύση ταυτότητας. Το ρηχό κέφι ως απόδειξη ελληνικότητας, η ομοιογένεια ως εθνική επιταγή. Η αφέλεια ως δόγμα. Να ακούγεται ακόμα πιο απειλητική ενώ γύρω καταρρέουν η οικονομία, η υγεία, οι άνθρωποι. Και μαζί η σπατάλη στους πιο δύσκολους καιρούς ως πατριωτικό καθήκον. Το λέει και ο ποιητής:

«Πέφτουν ολοένα σήμερα νομίσματα πάνω στην πολιτεία».

📍 tsalapatis.blogspot.com

Θωμάς Τσαλαπάτης

efsyn.gr