23.8.20

Μήπως το πρόβλημα είναι η λύση του;...

Όλα τα κόμματα πιστεύουν πως όταν κερδίζουν, δίκαια κερδίζουν· και όταν χάνουν, άδικα χάνουν. Αυτό επιτάσσει η επικοινωνιακή πολιτική. Στην περίπτωση της Αριστεράς, όμως, έχουμε μια...
ενδιαφέρουσα παραλλαγή του εν λόγω θέματος: μερικοί διατείνονται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ηττήθηκε στις εκλογές επειδή δεν ήταν επαρκώς αριστερός.

Μην πάει ο νους σας στην περιβόητη ελληνική ιδιαιτερότητα. Το ίδιο επιχείρημα έχει ακουστεί επανειλημμένα στο παρελθόν και σε διάφορες χώρες ως εξήγηση για τη μειωμένη απήχηση της Αριστεράς.

Φυσικά κάτι τέτοιο όχι μόνο ενδέχεται να συμβεί, αλλά θα ήταν και απόλυτα φυσιολογικό αν έχουμε ταυτόχρονα μια σημαντική μετακίνηση προς κόμματα τα οποία τοποθετούνται στα αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν συνέβη όμως. Αν μη τι άλλο, η λεγόμενη άκρα Αριστερά τα πήγε ακόμα χειρότερα. Κατά συνέπεια, καλούμαστε να πιστέψουμε ότι πολλοί άνθρωποι που θα ήθελαν τον ΣΥΡΙΖΑ πιο αριστερό, απογοητεύτηκαν και αποφάσισαν να τιμήσουν με την ψήφο τους τη Νέα Δημοκρατία.

Δεν ξέρω πώς το ακούτε εσείς· εμένα πάντως μου φαίνεται επιεικώς παράλογο. Ενδιαφέρον, όμως, γιατί μπορεί να αποδειχτεί σημαντικό αν προβληματιστούμε γύρω από το πώς βλέπουν την Αριστερά σήμερα πολλοί από όσους αυτοαποκαλούνται αριστεροί.

Για να διατυπώσω επιγραμματικά αυτό που θέλω να πω, το πρόβλημα με τη θεωρία ότι η Αριστερά χάνει όταν κρίνεται όχι αρκετά αριστερή, είναι ότι τη μετατρέπει από πολιτική θέση σε μη διαψεύσιμη μεταφυσική οντότητα που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση εφόσον η λύση για τα προβλήματα τα οποία κατά καιρούς αντιμετωπίζει είναι η αποκατάσταση της αριστερής φύσης της.

Τούτου δεδομένου, μόνο μία εκδοχή της μπορεί να σφάλλει και το σφάλμα να συνίσταται στο ότι δεν είναι ο κατ’ ουσίαν εαυτός της. Ετσι, τα λάθη της δεν την αγγίζουν· αντίθετα, την επιβεβαιώνουν. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο κριτικός αναστοχασμός –κάτι που ορισμένοι αριστεροί διανοούμενοι έχουν περί πολλού– ακυρώνεται εξ ορισμού.

Υπάρχουν δύο τρόποι να αποφευχθεί ο εγκλωβισμός σε αυτήν τη λογική. Ο ένας είναι να θεωρήσουμε ότι η Αριστερά στηρίζεται σε κάποια αξιακά προτάγματα, όπως π.χ. υπεράσπιση των δημόσιων αγαθών (υγεία, παιδεία), κοινωνικό κράτος, μείωση της ανισότητας, και εμμένει σε αυτά άσχετα από το όποιο αποτέλεσμα των εκλογών. (Το παραδέχομαι, μυρίζει σοσιαλδημοκρατία).

Ο δεύτερος και πιο συζητήσιμος τρόπος είναι να επιστρέψουμε στον Μαρξισμό-Λενινισμό, επικαλούμενοι την αδήριτη ιστορική αναγκαιότητα, η οποία θα μας οδηγήσει τελικά στον επί γης παράδεισο. Δεν ξέρω αν έχω καταλάβει σωστά, μου φαίνεται όμως πως οι περισσότεροι αριστεροί συνδυάζουν αυτά τα δύο χωρίς να έχουν επίγνωση του πόσο προβληματικό αποδεικνύεται ένα τέτοιο πάντρεμα.

Ας αφήσουμε, όμως, τις θεωρητικολογίες για να μιλήσουμε συγκεκριμένα. Ο λόγος περί επανόδου στην «πραγματική» Αριστερά δικαιώνει τη στάση του Παναγιώτη Λαφαζάνη και της Λαϊκής Ενότητας. Οταν έγινε η στροφή, την κατήγγειλαν από τα αριστερά και αποχώρησαν. Ωστόσο το εν λόγω κόμμα παραμένει πολιτικά αμελητέο κι αυτό μας επαναφέρει στο αρχικό ερώτημα: γιατί κάποιοι ψηφοφόροι που ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί δικούς του και οι οποίοι του καταλογίζουν πλημμελή αριστεροσύνη μετακινήθηκαν προς τα δεξιά;

Μια απάντηση θα ήταν ότι δεν πρόκειται για αριστερούς. Η προσωπική μου πείρα λέει ότι πολλοί που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ για πρώτη φορά το έκαναν με το σκεπτικό «να τους δούμε κι αυτούς». Είμαι επίσης σίγουρος ότι η εκλογική νίκη του 2015 οφείλεται και σε λόγους τους οποίους οι διανοούμενοι του ΣΥΡΙΖΑ αποφεύγουν να συζητήσουν όπως ο διάβολος το λιβάνι, προτιμώντας τις αναφορές στον Φουκό, τον Αγκάμπεν και τον Αλτουσέρ.

Εννοώ το απλό και εξόφθαλμο γεγονός ότι οι περισσότεροι τότε ψηφοφόροι του, μέσα στην απελπισία τους, πίστεψαν τις υποσχέσεις που τους έδινε αφειδώς σε ένα άνευ προηγουμένου κρεσέντο δημαγωγίας. (Οι περιβόητες «αυταπάτες», οι οποίες παραγράφονται και δεν αποτελούν θέμα συζήτησης με μια απλή δήλωση «είχαμε αυταπάτες»).

Αν αυτό δεν ήταν πασοκοποίηση, τι ήταν; Γιατί τους διαφεύγει η ειρωνεία της κόντρας μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ για το πασοκοποιημένο ή μη μέλλον του όταν οι ένδοξες σελίδες του πρόσφατου παρελθόντος έχουν γραφτεί με πράσινο μελάνι;

Ας επιστρέψουμε στην αρχική παρατήρηση. Αν η Αριστερά γίνεται πρόταση μη διαψεύσιμη και έννοια μεταφυσική επειδή πιστεύουμε ότι η λύση των προβλημάτων της συνίσταται στην αποκατάσταση του «πραγματικού» εαυτού της, η κοινοβουλευτική δημοκρατία είναι και παραμένει ένα ιδιότυπο σύστημα επαλήθευσης και διάψευσης. Το κάθε κόμμα καταθέτει τις προθέσεις του, τις οποίες ο κυρίαρχος λαός αποδέχεται ή απορρίπτει. Η τύχη του ΣΥΡΙΖΑ θα κριθεί από το εκλογικό αποτέλεσμα. Στην πολιτική τα πάντα είναι διαψεύσιμα...

Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Πηγή:efsyn.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: