Σκάνδαλο παρακολουθήσεων...

...και «πολιτικής κατασκοπίας» στην Καταλονία... 

Τα τηλέφωνα ενός κορυφαίου Καταλανού πολιτικού, μιας πρώην βουλευτού και ενός ...
ακτιβιστή φέρεται να έγιναν στόχοι υποκλοπής. Ένας από τους ερευνητές που αποκαλύπτει το σκάνδαλο κάνει λόγο για εξαιρετικά ανησυχητική υπόθεση γιατί πιθανώς φανερώνει «πολιτική κατασκοπία» στο εσωτερικό της Ισπανίας.
Αποκλειστικό δημοσίευμα της Guardian και της El País αποκαλύπτει πως ο πρόεδρος της καταλανικής Βουλής, Ρότζερ Τορέντ, και τουλάχιστον δύο ακόμα υπερασπιστές της ανεξαρτησίας της αυτόνομης περιφέρειας καταγγέλλουν ότι είχαν γίνει στόχοι παρακολούθησης πέρυσι μέσω ειδικού λογισμικού υποκλοπών (spyware) της NSO.

Ο πρώτος δήλωσε πως είναι ξεκάθαρο ότι το ισπανικό κράτος ήταν πίσω από την παρακολούθηση του τηλεφώνου του και πως αυτό πιθανώς συνέβη χωρίς κάποια δικαστική εντολή. «Φαίνεται λάθος να κατασκοπεύονται πολιτικοί σε μια δημοκρατία», είπε ο Τόρεντ σε συνέντευξή του. «Μου φαίνεται επίσης ανήθικο να δαπανάται ένα τεράστιο ποσό δημόσιο χρήματος για την αγορά λογισμικού που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο δίωξης πολιτικών αντιφρονούντων».

«Είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα για όλους. Οποιοσδήποτε δημοκράτης θα πρέπει να αισθάνεται πολύ άβολα με τέτοιες ειδήσεις» πρόσθεσε για να σημειώσει πως μια από τις πιο προοδευτικές κυβερνήσεις στην ιστορία της Ισπανίας θα πρέπει να αναρωτηθεί, εάν αυτή η υπόθεση θα χρησιμεύσει για τον τερματισμό του βρώμικου πολέμου».

Το χρονικό της αποκάλυψης:

Τον Τορέντ ειδοποίησαν ερευνητές του Citizen Lab από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο Munk Schoo, που συνεργάστηκαν με το WhatsApp, το οποίο θεωρεί πως οι επιθέσεις έγιναν σε περίοδο δύο εβδομάδων από τον Απρίλιο έως τον Μάιο του 2019, όταν συνολικά 1.400 χρήστες του φέρεται να έγιναν στόχοι κατασκοπίας μέσω της εφαρμογής «Pegasus».

Η δημοφιλής εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων ξεκίνησε αγωγή εναντίον του Ομίλου NSO στις ΗΠΑ, ο οποίος από την πλευρά του επιμένει ότι το spyware πωλείται μόνο σε κυβερνητικούς πελάτες με σκοπό τον εντοπισμό τρομοκρατών και άλλων εγκληματιών. Μέχρι τώρα, δεν έχει γίνει γνωστό ότι κάποια ευρωπαϊκή χώρα χρησιμοποίησε το λογισμικό, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν στη Σαουδική Αραβία και στο Μεξικό.

Σύμφωνα με την αγωγή, το λογισμικό εκμεταλλεύτηκε μία αδυναμία του WhatsApp που έδινε στον χειριστή πιθανή πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία του κινητού τηλεφώνου του στόχου, μεταξύ των οποίων e-mails, sms και φωτογραφιών. Ακόμα, έδινε τη δυνατότητα ελέγχου της κάμερας και του μικορφώνου της συσκευής.

Η WhatsApp καταγγέλλει πως περισσότερα από 100 μέλη της κοινωνίας των πολιτών, μεταξύ των οποίων δημοσιογράφοι στην Ινδία, ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Μαρόκο, διπλωμάτες και ανώτεροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, φέρεται να έχουν επηρεαστεί.

Εκτός από τον Τόρεντ στόχος φέρεται να έγινε και η Άννα Γκάμπριελ, πρώην βουλευτής της Αριστεράς και υποψήφια του αντικαπιταλιστικού (CUP), η οποία εγκατάλειψε την Ισπανία και ζει πλέον στην Ελβετία, λόγω της φερόμενης εμπλοκής της στην οργάνωση του «παράνομου» δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας.

Τρίτος στόχος ο Τζόρντι Ντομίνγκο, ακτιβιστής που υποστηρίζει την καταλανική ανεξαρτησία. Σε συνέντευξή του ανέφερε πως νομίζει ότι δεν ήταν ο ίδιος βασικός στόχος της παρακολούθησης αλλά μάλλον ένας εξέχων δικηγόρος που βοήθησε στη σύνταξη ενός σχεδίου για το καταλανικό Σύνταγμα.

Τι απαντούν οι ισπανικές αρχές:

Από την πλευρά του, το Εθνικό Κέντρο Πληροφοριών της Ισπανίας (CNI), που παλαιότερα έχει κατηγορηθεί για συνεργασία με πράκτορες για υποκλοπές, ισχυρίζεται ότι ενεργεί «σε πλήρη συμφωνία με το νομικό σύστημα και με απόλυτο σεβασμό των εφαρμοστέων νόμων».

Η υπηρεσία ανέφερε επίσης πως το έργο της εποπτεύεται από το ανώτατο δικαστήριο της χώρας, αλλά δεν απάντησε σε συγκεκριμένες ερωτήσεις σχετικά με το ενδεχόμενο χρήσης του spyware της NSO.

Από το γραφείο του Ισπανού πρωθυπουργού απάντησαν πως «η κυβέρνηση δεν έχει στοιχεία ότι ο πρόεδρος του κοινοβουλίου της Καταλανίας, Ρότζερ Τορέντ, η πρώην βουλευτής Άννα Γκαμπριέλ και ο ακτιβιστής Τζόρντι Ντομίνγκο ήταν οι στόχοι πειρατείας μέσω των κινητών τους» και πως κάτι τέτοιο οποιαδήποτε διαδικασία έχει να κάνει με προσωπικό τηλέφωνο χρειάζεται πάντα τη σχετική δικαστική εξουσιοδότηση.

Σοβαρά ερωτήματα: 

Ο Τζον Σκοτ-Ρείλτον από το Citizen Lab που ερεύνησε τη χρήση του λογισμικού κατασκοπείας του Ομίλου NSO επιβεβαίωσε ότι μέσω αυτού είχε στοχοποιηθεί ο Τόρεντ, «δεδομένης της φύσης αυτής της επίθεσης και των περιορισμένων πληροφοριών που συλλέγει το WhatsApp από τους χρήστες του». «Ωστόσο, θα χρειαστεί πρόσθετη έρευνα για να επιβεβαιωθεί ότι το τηλέφωνο έχει παραβιαστεί. Αυτή τη στιγμή δεν έχουμε κανένα λόγο να πιστέψουμε ότι δεν είχε» είπε.

«Αυτή η υπόθεση είναι εξαιρετικά ανησυχητική, επειδή υποδηλώνει ότι υπήρξε πιθανή εγχώρια πολιτική κατασκοπεία. Και σίγουρα ανυπομονούμε να συνεχίσουμε την έρευνα» τόνισε ο ίδιος.

Οι αποκαλύψεις αναμένεται να προκαλέσουν σοκ στην Ισπανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς εγείρονται ερωτήματα σχετικά με το εάν το λογισμικό υποκλοπής spyware χρησιμοποιήθηκε νόμιμα εναντίον ενός ανώτερου πολιτικού ηγέτη.

Ο Τόρεντ προανήγγειλε ότι θα ζητήσει έρευνα και επεσήμανε ότι παρατήρησε «ύποπτη συμπεριφορά» του κινητού του αλλά και νωρίτερα, όπως για παράδειγμα η διαγραφή μηνυμάτων του στο WhatsApp. Το Citizen Lab αναφέρει ότι πρόκειται για μια ένδειξη για το ότι το τηλέφωνο του είχε «μολυνθεί» επιτυχώς.

Ο Ματίας Βερμόουλεν, επικεφαλής της AWO, μιας νέας υπηρεσίας για τα δικαιώματα δεδομένων με έδρα τις Βρυξέλλες, θυμίζει «μερικές από τις πιο σκοτεινές περιόδους της ιστορίας της Ευρώπης».

Αναφορικά με το ζήτημα της προστασίας της ιδιωτικότητας, που βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής ατζέντας εδώ και για μια δεκαετία, σχολίασε πως «υπάρχει αρκετά δισταγμός από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τα κράτη - μέλη να εμπλακούν σε εγχώριους αγώνες». «Εάν αυτοί οι ισχυρισμοί δείξουν προς την κατεύθυνση του ισπανικού κράτους, τότε νομίζω ότι μπαίνουμε σε ένα εντελώς νέο επίπεδο διαμάχης στις Βρυξέλλες» είπε.