Kάθε νέο εγχείρημα τέτοιας υφής, όπως ήταν κάποτε η ΕΟΚ και μετά η Ευρωπαϊκή Ένωση, χρειάζεται...
πέρα από την επιτυχή διευθέτηση των πρακτικών υποχρεώσεων και την ιδεολογική επικάλυψη. Αυτή που περιγράφει και την ευρύτερη στόχευση. Για παράδειγμα, όταν ξεκίνησε η ΕΟΚ τα βασικά επιχειρήματα ήταν συγκεκριμένα: η άμβλυνση της διαρκούς αντιπαλότητας (Δυτικής) Γερμανίας-Γαλλίας, η ανάσχεση της Σοβιετικής Ένωσης, και η οικονομική ανάπτυξη που θα εξασφάλιζε την ευημερία στις δυτικές κοινωνίες «υπό όρους Φουκουγιάμα»...
Λίγο πριν την εδραίωση του ευρώ τα διακυβεύματα αναπροσαρμόστηκαν. Αλλά και πάλι δεν έλειψαν οι υποσχέσεις και οι μεγαλεπήβολες αναγγελίες, που απλώνονταν πλέον στην εδραίωση μίας «γενικευμένης ευρωπαϊκής ευτυχίας» και στην καθιέρωση μίας νέας σημαντικής δύναμης στον πολυπολικό ανταγωνισμό...
Ο «υπαρκτός ευρωπαϊσμός» σύντομα εξάντλησε τα όρια των όποιων κοινών δυνατοτήτων του στο να υλοποιήσει αυτά που έταζε. Όπως απέτυχε παλιότερα ο «υπαρκτός σοσιαλισμός». Στην πράξη, απλά, φάνηκε πως τα προβλήματα ήταν πολλά και δυσεπίλυτα. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στα αμιγώς διαδικαστικά, ή στο αν θα επικρατούσε η λειτουργιστική ή η ομοσπονδιακή «θέαση των πραγμάτων». Αποδείχτηκε πως τα συμφέροντα είναι πολλά και όσο περνάει ο χρόνος οδηγούν σε ολοένα και πιο οξυμένες αντιθέσεις.
Οι συνθήκες διαβίωσης έχουν σκληρύνει πολύ και η όποια σταθεροποίηση του συστήματος μοιάζει «αιματηρή», ψυχοφθόρα, διακατεχόμενη ακόμα και από «δαρβινιστικές χροιές»... Η Ευρωπαϊκή Ένωση «πληρώνει» ξεκάθαρα τον εναγκαλισμό των ελίτ της με συγκεκριμένες πολιτικές, με συγκεκριμένο πρόσημο και συγκεκριμένη κατεύθυνση. Δικαιώνονται στο σήμερα όσοι από την αρχή είχαν εκφράσει τις επιφυλάξεις και τις αντιρρήσεις τους.
Η Γερμανία, ως κρατική οντότητα, κάνει αυτό που πιστεύει για να εδραιώσει την κυριαρχία της και την εξυπηρέτηση των δικών της στρατηγικών θέλω. Οι υπόλοιπες δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν διαλέξει να αρκεστούν στο μερίδιο της πίτας που τους αναλογεί, με βάση ένα συγκεκριμένο συσχετισμό δυνάμεων. Το εθνικό γόητρο έχει δεχτεί ουκ ολίγα πλήγματα. Το κοινωνικό ζήτημα έχει προσλάβει τις σύγχρονες μορφές του και αυτές απέχουν κατά πολύ από το επιθυμητό...
Οι όποιες προϋπάρχουσες δομικές αδυναμίες αποδείχθηκαν και αυτές ανυπέρβλητες, γιατί ακριβώς δεν έχει πειστεί κανένας πως στόχος είναι η κοινή πορεία, η συναντίληψη, η αλληλέγγυα συνεργασία. Είναι αυτές οι συνθήκες ικανές να γκρεμίσουν το οικοδόμημα; Ίσως, όχι ακόμα.
Σίγουρα, όμως, αρκούν για να πέφτουν στο τραπέζι σοβαρότατοι προβληματισμοί που υποχρεώνουν ακόμα και τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης σε ειλικρινή περίσκεψη, ακόμα και σε όψιμο ανασκούμπωμα. Δεν απαντάνε, πια, σαν «πλασιέ μοδάτου εμπορεύματος», αλλά ως «φορείς» ήπιων για την ώρα ενοχικών συνδρόμων για το «λάθος τρόπο, στο σωστό δρόμο».
Οι άλλες χώρες, εκτός της Γερμανίας και των συμμάχων-δορυφόρων της, τι επιλέγουν να κάνουν; Οφείλουν να δώσουν άμεσα σοβαρές απαντήσεις στους εαυτούς τους και στους λαούς τους. Έχουν γίνει μακροπρόθεσμες μελέτες για το πόσο μπορεί να τραβήξει μέσα στο χρόνο μία τέτοια κατάσταση στο εσωτερικό της Ένωσης; Συνθήκες κρίσης, όπως ο κορονοϊός, τι συνέπειες θα επιφέρουν και ειδικά αν επαναληφθούν (στην ίδια ή σε άλλη εκδοχή); Θα ενισχυθούν οι διασπαστικές τάσεις; Θα ανέβει ο ευρωσκπετικισμός και ποιο είναι το ταβάνι του; Τι περιθώρια προσαρμογής έχει η αριστερά σε ένα τέτοιο τοπίο;
Το σίγουρο είναι πως η Ευρωπαϊκή Ένωση από μόνη της δημιουργεί τις εστίες της αμφισβήτησής της. Για πολλούς, για πολύ περισσότερους από όσο πριν από δεκαπέντε χρόνια, η πάλη μέσα στα πεδία της έχει όρια. Και το πόσο αυτά αρκούν, θα φανεί στην πράξη τα επόμενα χρόνια. Αν δεν μπορέσουν να πετύχουν, η επόμενη μέρα πρέπει να λάβει διαφορετικά χαρακτηριστικά. Ακόμα και ριζικώς διαφορετικά...
Κώστας Μαρούντας
efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου