Θαυμαστός παλιός κόσμος...

Δυστυχώς, για σχεδόν μια δεκαετία αυτή η χώρα διδάχτηκε ότι τα καθοριστικά στοιχεία για την ευημερία μιας κοινωνίας είναι το...

ύψος του χρέους, το πρωτογενές πλεόνασμα, η ανταγωνιστικότητα και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν είναι απτό. Η δημόσια υγεία είναι. Κι αν υπάρχει τελικά κάτι χειρότερο από μια πανδημία, είναι να υπάρχουν κράτη και ηγεσίες που θεωρούν τα παραπάνω πιο σημαντικά από αυτή

«Δεν γίνεται να αφήσουμε τη θεραπεία να γίνει χειρότερη από το ίδιο το πρόβλημα». Σ' αυτή τη φράση του Προέδρου Τραμπ συνοψίζεται με τον πιο απόλυτο και ξεκάθαρο τρόπο η διστακτικότητα (sic) των κυβερνήσεων ανά τον κόσμο να λάβουν όλα τα μέτρα για τον περιορισμό των συνεπειών της πανδημίας.

Τι μπορεί όντως να θεωρείται μεγαλύτερο κακό από μια παγκόσμια υγειονομική κρίση που μέχρι σήμερα έχει προκαλέσει τον θάνατο 16.000 ανθρώπων, τον περιορισμό ελεύθερης μετακίνησης για περίπου 1 δισ. και αναμένεται να προκαλέσει -σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εργασίας- την απώλεια 25 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας και -σύμφωνα με το ΔΝΤ- μια παγκόσμια οικονομική κρίση μεγαλύτερη του 2008;

Θα περίμενε κάποιος ότι μια τέτοιου μεγέθους απειλή θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί -όπως θα έλεγε ο Malcolm X- “by any means necessary”, δηλαδή με κάθε μέσο που μπορούμε να διαθέσουμε τοπικά και παγκόσμια για να σωθούν ζωές τώρα αλλά και να οργανώσουμε συλλογικά την άμυνά μας σε μια ανάλογη μελλοντική συγκυρία. Αλλά εφόσον υπάρχει κάτι χειρότερο από αυτό, θα πάμε με τα μέσα που ξέραμε ότι έχουμε μέχρι χθες.

Ποιον στοχεύει το μπαζούκα

Αυτό το «χειρότερο» είναι η αλλαγή της κραταιάς αντίληψης των τελευταίων δεκαετιών ότι η οικονομία είναι πάνω απ’ όλα. Όχι απλά πάνω από κοινωνικές ή ατομικές ανάγκες, αλλά πάνω από την ίδια τη ζωή. Για να μην διαταραχθεί αυτή η «ισορροπία» του παγκόσμιου καπιταλισμού, ας χαθούν και μερικές χιλιάδες ζωές - στα φανερά πια.

Η FED ετοιμάζεται να κόψει χρήμα σαν να μην υπάρχει αύριο, μπας και μαζέψει τα ασυμμάζευτα. Η ΕΚΤ ρίχνει με το μπαζούκα της 750 δισ. στην ευρωπαϊκή οικονομία και ίσως ετοιμάζει ακόμα μεγαλύτερο «χτύπημα». Φαινομενικά, λοιπόν, μοιάζει να κινητοποιούνται πόροι που μέχρι χθες θεωρούνταν λαϊκισμός ή συνωμοσιολογία ακόμα και να ισχυριστεί κάποιος ότι όντως υπάρχουν. Το πώς και το πού όμως θα διατεθούν είναι αμφίβολο αν έρχεται να απαντήσει στην πράξη στις εκκλήσεις τις επιστημονικής κοινότητας και των κοινωνιών ή σε ανησυχίες σαν αυτή του Τραμπ.

Λεφτά, λοιπόν, υπάρχουν τελικά. Αλλά μάλλον κάτι δεν έχουμε καταλάβει ακόμα. Γιατί, εφόσον υπάρχουν αυτά τα χρήματα, ας σκεφτούμε δύο απλές και πρακτικές δέσμες κινήσεων για να πιάσουν τόπο στα καθ’ ημάς.

Η πρώτη αφορά το άμεσο. Δανειζόμενοι τα λόγια του Έλληνα πρωθυπουργού, εφόσον έχουμε πολεμική οικονομία, ας δούμε κάποια βασικά «οχυρώματα». Προμήθεια υλικών, πρόσληψη έκτακτου προσωπικού, πλήρης κάλυψη της μισθοδοσίας από το κράτος για τους μήνες που διαρκεί η έκτακτη κατάσταση κάθε εργαζόμενου στον ιδιωτικό τομέα που πλήττεται στο σύνολό του από την κρίση.

Η δεύτερη δέσμη αφορά το μετά. Συνταγματική κατοχύρωση των δαπανών για τη δημόσια Υγεία και την ιατρική έρευνα σε επίπεδο Ε.Ε. και διεκδίκηση για μόνιμη εξαίρεσή τους από τις δαπάνες των κρατικών προϋπολογισμών σε επίπεδο Ε.Ε. Καθιέρωση εθνικής πολιτικής για το φάρμακο που δεν θα βασίζεται στην απόλυτη εξάρτηση από τις διεθνείς πολυεθνικές του κλάδου. Δημιουργία τράπεζας ειδικού σκοπού, με πόρους από την ΕΚΤ και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, που θα δώσει άμεσα ρευστότητα στις εγχώριες επιχειρήσεις για να καλύψουν απώλειες και να σταθούν στα πόδια τους.

Συλλογική ενοχοποίηση

Για το μετά ας περιμένουμε. Για το άμεσο, όμως, τα «οχυρώματα» της ελληνικής κυβέρνησης είναι σε εντελώς άλλη κατεύθυνση: ελλείψεις σε στοιχειώδη μέσα ατομικής υγιεινής στα νοσοκομεία, έκκληση για εθελοντές χωρίς μέριμνα για επαρκείς και άμεσες προσλήψεις, μερική επιδότηση μισθοδοσίας και καμία μέριμνα για το δώρο Πάσχα, για το οποίο μάλιστα ανεστάλη η καταβολή.

Ως πλαισίωμα αυτής της ελλιπέστατης αντιμετώπισης διεξάγεται μια εξόχως προβληματική εκστρατεία. Η συλλογική ενοχοποίηση διαμέσου της ατομικής ευθύνης. Εκπαιδευόμαστε στην άποψη ότι το πτωχό, πλην τίμιο ελληνικό κράτος κάνει ό,τι μπορεί, αλλά δυστυχώς οι γηγενείς είναι απείθαρχοι. Δηλαδή, αυτό το κράτος που έχει σήμερα βέβαια από πίσω του την ΕΚΤ και 35 δισ. αποθεματικά απειλείται με καταστροφή γιατί πεντακόσιοι καραγκιόζηδες πήγαν για μπάνιο στο Καβούρι και στη Χαλκιδική.

Κάτι δεν στέκει. Ίσως και εδώ η ανησυχία που εξέφρασε ο Τραμπ να αγγίζει και την ελληνική κυβέρνηση. Γι’ αυτό και θα στοχοποιούνται ως γραφικοί και επικίνδυνοι όσοι κάνουν έκκληση για να σταματήσει ο κοινωνικός αυτοματισμός και να κάνει το κράτος όσα απαιτούνται για τη συλλογική προστασία της ελληνικής κοινωνίας. Γιατί «αυτά δεν γίνονται».

Να μην χαθούν ζωές

Σε κάθε περίπτωση, το πρώτιστο είναι να σωθούν ζωές. Το παρόν κείμενο απλά διατυπώνει κινδύνους και εναλλακτικές. Οι μέρες δεν προσφέρονται ούτε για χτίσιμο πολιτικού κεφαλαίου από τη Ν.Δ., ούτε για άνευ όρων δομική αντιπολίτευση από τον ΣΥΡΙΖΑ, γιατί αύριο -ανεξαρτήτως απωλειών- τίποτα δεν θα είναι το ίδιο στη δημόσια σφαίρα. Γι’ αυτό, ανεξαρτήτως του πάθους, της οργής ή του αισθήματος δικαίου που μπορεί να κατακλύζει κάποιον που διατυπώνει το κάθε επιχείρημα υπέρ της όποιας άποψης, η συζήτηση πρέπει να αρχίζει και να τελειώνει με την απόλυτη ανάγκη να μην κινδυνεύσουν άλλοι άνθρωποι.

Δυστυχώς, για σχεδόν μία δεκαετία αυτή η χώρα διδάχτηκε ότι τα καθοριστικά στοιχεία για την ευημερία μιας κοινωνίας είναι το ύψος του χρέους, το πρωτογενές πλεόνασμα, η ανταγωνιστικότητα και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν είναι απτό. Η δημόσια υγεία είναι. Κι αν υπάρχει τελικά κάτι χειρότερο από μια πανδημία είναι να υπάρχουν κράτη και ηγεσίες που θεωρούν τα παραπάνω πιο σημαντικά από αυτή...

Δημήτρης Καραμάνης
Πηγή: avgi.gr