Έρευνα για την παραπαιδεία...

Έρευνα για την αυξανόμενη τάση ιδιωτικοποίησης της Δημόσιας Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, παρουσίασε την Πέμπτη η Διδασκαλική Ομοσπονδία της Ελλάδας σε συνεργασία με...
την ΟΛΜΕ και τη διεθνή ένωση εκπαιδευτικών, Educational International. Όπως προκύπτει από την έρευνα με τίτλο «Το δημόσιο σχολείο στην Ελλάδα-Όψεις και τάσεις μιας αναδυόμενης ιδιωτικοποίησης», στη χώρα μας εμφανίζεται τα τελευταία χρόνια όλο και εντονότερα μια «σκιώδης» ιδιωτική εκπαίδευση, που τείνει να υποκαταστήσει τη δημόσια εκπαίδευση, παρά τη σημαντική μείωση των ιδιωτικών δαπανών εκπαίδευσης που είχαμε τα τελευταία χρόνια λόγω της κρίσης.

Παρόλα αυτά, το ποσοστό των δαπανών αυτής της σκιώδους εκπαίδευσης (φροντιστήρια, ιδιαίτερα, ξένες γλώσσες, παιδαγωγοί, μπειμπι σίτερς, κλπ) αποτελούν ποσοστό 34,7% επί των δαπανών για δημόσια εκπαίδευση, ενώ το σύνολο των ιδιωτικών δαπανών σκιώδους εκπαίδευσης στην Ελλάδα, αποτελεί το 40,1% των συνολικών δαπανών της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Οι εκπαιδευτικοί, σύμφωνα με την έρευνα, ανησυχούν σοβαρά πλέον για τη διαφαινόμενη «αποικιοποίηση» της δημόσιας εκπαίδευσης από κοινωνικές πρακτικές που εδραιώνουν διαρκώς μια τάση προς την ιδιωτικοποίηση. Προκύπτει λοιπόν ότι στην Ελλάδα η δημόσια δαπάνη για την εκπαίδευση είναι διαχρονικά χαμηλότερη (κατά Μ.Ο. 20% περίπου) από την αντίστοιχη άλλων χωρών τής Ε.Ε. Είναι σαφές πως το χαμηλό επίπεδο δημόσιας δαπάνης προκαλεί υψηλότερο επίπεδο ιδιωτικών δαπανών. Πράγματι, στην Ελλάδα η ιδιωτική δαπάνη για την εκπαίδευση είναι κατά πολύ υψηλότερη (σχεδόν τριπλάσια) από την αντίστοιχη άλλων χωρών τής Ε.Ε. Η δαπάνη για τη σκιώδη εκπαίδευση ως ποσοστό της δαπάνης για τη δημόσια εκπαίδευση ανέρχεται στο 34,7% και για την ιδιωτική εκπαίδευση στο 40,1% (2014). Στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση τα ποσοστά ανέρχονται σε 18,3% και 34,4% αντίστοιχα, ενώ είναι πολύ υψηλότερα για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αφού ανέρχονται σε 67,9% και 69,7% αντίστοιχα (2014). Αυτό σημαίνει ένα δυσβάσταχτο οικονομικό κόστος για την ελληνική οικογένεια.

Σε ό,τι αφορά την εξέλιξη της δημόσιας δαπάνης για την εκπαίδευση στην Ελλάδα κατά την τελευταία εικοσαετία, κατά την περίοδο 2000–2010 παρουσιάστηκε αύξηση της εν λόγω δαπάνης για την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αλλά, εξαιτίας της κρίσης, το 2016 επανήλθε στα επίπεδα της αρχής της δεκαετίας τού 2000 ως ποσοστό του ΑΕΠ και ως ποσοστό της συνολικής δαπάνης της Γενικής Κυβέρνησης. Αξιοσημείωτο είναι πως κατά τη διάρκεια της κρίσης έγινε μετατόπιση της δημόσιας δαπάνης από τη δευτεροβάθμια στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Ενώ, δηλαδή, το 2009 στον επιμερισμό των δαπανών ως προς τη συνολική δημόσια δαπάνη για την εκπαίδευση το μερίδιο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ήταν 37% έναντι του 31% της πρωτοβάθμιας, το 2016 έπεσε στο 30% έναντι του 32% της πρωτοβάθμιας.

Σε ό,τι αφορά την εσωτερική κατανομή των δαπανών για τη δημόσια πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, το ποσοστό που κατανέμεται στην αποζημίωση των εργαζομένων είναι συντριπτικά υψηλό σε σχέση με το ποσοστό που κατανέμεται στην ενδιάμεση ανάλωση (υποδομές, εξοπλισμός κ.ά.), ενώ αυξήθηκε κατά την περίοδο της κρίσης, με αποτέλεσμα τη συνεχή υποβάθμιση των υποδομών. Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση δε τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα σε σχέση με την πρωτοβάθμια. Πιο συγκεκριμένα, ενώ το 2009 στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση τα ποσοστά για την αποζημίωση των εργαζομένων και την ενδιάμεση ανάλωση ήταν 97,1% και 2,9% αντίστοιχα, το 2016 τα ποσοστά ήταν 98,4% και 1,5% αντίστοιχα. Για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, τα ποσοστά για το 2009 ανέρχονταν σε 97,5% και 2,5% αντίστοιχα, ενώ το 2016 σε 99,9% και 0,1% αντίστοιχα. Τέλος, σε ό,τι αφορά την εξέλιξη της δαπάνης για την ιδιωτική εκπαίδευση, εδώ σημειώθηκε μεγάλη μείωση, αφού για το 2009 η εν λόγω δαπάνη ανερχόταν σε €3,3 δις, ενώ το 2016 έπεσε στα €2,1 δις, ποσοστό μείωσης δηλαδή 33,3%. Η ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης αποτελεί ένα ιδιαίτερα ακανθώδες ζήτημα σε μια εποχή που οι δημόσιες πολιτικές και τα δημόσια αγαθά εν γένει αμφισβητούνται ολοένα και περισσότερο. Η διεθνής πραγματικότητα στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, σε συνάρτηση με τις κρίσεις χρέους και τις πολιτικές λιτότητας που διεθνώς επιβλήθηκαν, επηρέασε ευθέως το πεδίο της εκπαιδευτικής πολιτικής σε εθνικό επίπεδο, γεγονός που, στην περίπτωση της Ελλάδας, έγινε άμεσα αντιληπτό από το 2008 και έπειτα με πολλαπλές συνέπειες. Αναμφίβολα, η περίοδος της παρατεταμένης κρίσης διαμόρφωσε αρνητικούς όρους για το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, με συνέπεια πλευρές της ιδιωτικοποίησης να επαναπροσδιοριστούν και, επιπροσθέτως, να αναδυθούν νέες προκλήσεις στο τοπίο της εκπαιδευτικής πολιτικής. Στοιχεία όπως οι δαπάνες των νοικοκυριών για αγορά αγαθών και υπηρεσιών εκπαίδευσης, η απορρύθμιση του τοπίου στην ιδιωτική εκπαίδευση, η τάση για επέκταση του θεσμού των βιομηχανιών πιστοποίησης, η διαρκής φροντιστηριοποίηση της εκπαίδευσης κ.ά. συνθέτουν το σκηνικό μιας νέας πραγματικότητας επηρεάζοντας ευθέως τη φύση, τον ρόλο και την αποστολή του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος.

«Είμαστε η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που κάνουμε μια τέτοια έρευνα και ο σκοπός μας είναι να αναδείξουμε την κρυφή ιδιωτικοποίηση της δημόσιας εκπαίδευσης. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το ολοήμερο σχολείο που αποψιλώθηκε και έχει ρόλο κυρίως παιδοφυλακτηρίου. Στη δημόσια εκπαίδευση απουσιάζουν οι υποστηρικτικές δομές» ανέφερε ο πρόεδρος της ΔΟΕ Θανάσης Κικινής. «Οι γονείς αναγκάζονται να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για να καλύπτουν ανάγκες που θα έπρεπε να καλύπτονται από τον κρατικό προϋπολογισμό» ανέφερε ακόμη.

Από τα συνδυαστικά στοιχεία ερευνών του ινστιτούτου ΚΑΝΕΠ - ΓΣΕΕ και του ΙΟΒΕ που επεξεργάστηκαν οι ερευνητές Γιάννης Καμαριανός (αναπληρωτής καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πατρών), Αργύρης Κυρίδης καθηγητής ΑΠΘ), Νίκος Φωτόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Δημήτρης Χαλκιώτης (σύμβουλος Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής) προέκυψε ακόμη πως:

# Η κατανομή πόρων στην εκπαίδευση φτάνει στη χώρα μας το 8% ως ποσοστό των συνολικών δαπανών έναντι 10% στην ΕΕ.
# Ανά βαθμίδα οι δαπάνες κατανέμονται ως εξής: 32% στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, 30% στη δευτεροβάθμια και 19% στην τριτοβάθμια.
# Ως προς την εσωτερική κατανομή των πόρων, το 98,5% στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και το 99,6% στη δευτεροβάθμια κατευθύνονται στους μισθούς.
# Το αποτύπωμα της κρίσης ήταν ισχυρό στα νοικοκυριά καθώς οι δαπάνες για την ιδιωτική εκπαίδευση μειώθηκαν από 3,3 δισ. ευρώ το 2009 σε 2,1 δισ. ευρώ το 2016 (ποσοστό άνω του 33%).
# Σχεδόν οι μισές οικογενειακές δαπάνες επί του συνόλου των εκπαιδευτικών δαπανών κατευθύνονται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

«Η ανησυχία όλων μας είναι πώς θα βελτιωθεί το παρεχόμενο επίπεδο εκπαίδευσης στη χώρα» δήλωσε στο η υφυπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη. Κατά τον χαιρετισμό της στην ημερίδα, η υφυπουργός Παιδείας σημείωσε ότι ο διάλογος για την εκπαίδευση πρέπει να γίνει με όρους σύνθεσης και όχι αντιπαράθεσης, ενώ προανήγγειλε σειρά νομοσχεδίων για τη στελέχωση και τις υποδομές της εκπαίδευσης, αλλά και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.

Από την πλευρά του, ο πρώην υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου εξήρε τη διατήρηση του μέτρου «Τσάντα στο σχολείο» από τη νέα ηγεσία του υπουργείου, ενώ χαιρέτησε και την πολιτική ως προς τη δίχρονη προσχολική εκπαίδευση. Τόνισε ακόμη πως η δημόσια εκπαίδευση απειλείται από την «ηγεμονία του φιλελευθερισμού», ενώ αναφέρθηκε στο έργο της προηγούμενης κυβέρνησης και στην προσπάθεια που έγινε για την ενίσχυση της δημόσιας εκπαίδευσης...

Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ