συγκαλέσει υπό την αιγίδα του τριμερή συνάντηση με τους δύο Κυπρίους ηγέτες, τον Ν. Αναστασιάδη και τον Μ. Ακιντζί. Η συνάντηση προγραμματίζεται να γίνει στο Βερολίνο στις 25 Νοεμβρίου και θα είναι η πρώτη μετά την αποτυχία στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας, πριν από 30 ολόκληρους μήνες!
Ωστόσο, όλα όσα συμφωνήθηκαν τότε –μια ανάσα από μια στρατηγική συμφωνία επίλυσης– και αποτυπώθηκαν στο «Πλαίσιο Γκουτέρες» από 6 σημεία, κρέμονται κυριολεκτικά από ένα λεπτό σχοινί. Η Τουρκία κάνει επίδειξη ισχύος στις θάλασσες και απαιτεί να επιβάλει τις θέσεις της στους ενεργειακούς σχεδιασμούς, βάζοντας το φυσικό αέριο στο διαπραγματευτικό τραπέζι. Από την άλλη, ο Κύπριος πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης διαφοροποιεί αισθητά τη στάση του στο κρίσιμο ζήτημα της πολιτικής ισότητας των Τουρκοκυπρίων και της «μιας ψήφου» σε σχέση με προηγούμενες συγκλίσεις με τον Μ. Ακιντζί και επιδιώκει να κάνει διαπραγμάτευση κατευθείαν με την Αγκυρα.
Η προσδοκία του Γκουτέρες είναι να ανοίξει ο δρόμος για Πενταμερή Διάσκεψη, με τη συμμετοχή των δύο ηγετών και των 3 Εγγυητριών Δυνάμεων (Ελλάδα, Τουρκία, Η.Β.), με παρατηρητή την Ε.Ε., όπως έγινε στο Κραν Μοντανά. Υπό τις παρούσες συνθήκες, όμως, είναι άγνωστο κατά πόσο ο γενικός γραμματέας θα καταφέρει να επιτύχει πρόοδο στην τριμερή του Βερολίνου.
Πολιτική ισότητα
Το εμπόδιο που ορθώνεται μπροστά στον Γκουτέρες για την τριμερή είναι το ζήτημα της «μίας ψήφου», το ένα από τα έξι σημεία που είναι και το πιο κρίσιμο για τον Μ. Ακιντζί. Με μακροσκελή αναφορά του, κατά την αναγόρευσή του σε επίτιμο διδάκτορα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου το βράδυ της Πέμπτης (31/10), ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης άνοιξε διάπλατα το θέμα, καθορίζοντας τη δική του διαπραγματευτική τακτική εν όψει εξελίξεων.
Υποστήριξε ειδικότερα ότι η Τουρκία διαστρεβλώνει την πολιτική ισότητα και «θέλει να ερμηνεύει την αποτελεσματική συμμετοχή ότι στην ουσία δίδει το δικαίωμα στους Τουρκοκύπριους να αποφασίζουν και εξ ονόματος των Ελληνοκύπριων μέσα από τη διεκδίκηση θετικής ψήφου για κάθε απόφαση των θεσμικών οργάνων της Κεντρικής Κυβέρνησης».
Συνέχισε δε λέγοντας ότι η Τουρκία αξιώνει «διά της θετικής ψήφου να ελέγχει ολόκληρο το κυπριακό κράτος» και κατηγόρησε την Αγκυρα ότι στην ουσία δεν αποδέχεται κανένα από τα 6 σημεία του Πλαισίου Γκουτέρες και απαιτεί: συνέχιση παραμονής κατοχικών στρατευμάτων, συνέχιση εγγυητικών δικαιωμάτων, αλλοίωση της δημογραφικής σύνθεσης της τουρκοκυπριακής κοινότητας...».
Από την τοποθέτηση αυτή του Ν. Αναστασιάδη γίνεται πλέον φανερό ότι δεν θεωρεί συνομιλητή του τον Μ. Ακιντζί, αλλά κατευθείαν την Τουρκία. Κάτι τέτοιο όμως δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτό από τον Τουρκοκύπριο ηγέτη γιατί τον παραμερίζει από την εξίσωση του Κυπριακού και είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει την αντίδρασή του. Η τακτική Αναστασιάδη περιπλέκει την προσπάθεια του γενικού γραμματέα εν όψει της συνάντησης του Βερολίνου, αφού το ζήτημα της «μίας ψήφου» ήταν αντικείμενο πολύμηνης διαπραγμάτευσης στο τραπέζι της «εσωτερικής πτυχής», δηλαδή ανάμεσα στον Αναστασιάδη και τον Ακιντζί.
Θεωρείται βέβαιο ότι ο Κύπριος πρόεδρος προτιμά να μείνει ανοιχτό προς συζήτηση στην Πενταμερή με την Τουρκία, σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Οπως έχω κατ’ επανάληψιν διαμηνύσει προς τον γενικό γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και την τουρκοκυπριακή ηγεσία, δεν αρνούμαι τη θετική ψήφο των Τουρκοκυπρίων, εάν και εφόσον η ελληνοκυπριακή πλευρά, καταχρώμενη την πλειοψηφία που διαθέτει, θα επιχειρούσε τη λήψη αποφάσεων εις βάρος ζωτικών συμφερόντων της τουρκοκυπριακής κοινότητας».
Η τακτική Αναστασιάδη όμως, κατά έναν παράδοξο τρόπο, δεν φαίνεται να ενοχλεί ούτε την Τουρκία, που διά του Μεβλούτ Τσαβούσογλου επιχειρεί να αφαιρέσει από τον Ακιντζί τη δυνατότητα χειρισμών. Ο Τσαβούσογλου απαιτεί επίσης στην Πενταμερή να γίνει συζήτηση για εναλλακτικές λύσεις για διχοτόμηση του νησιού και θέλει να έχει την ευχέρεια να παίξει η Τουρκία όλα τα χαρτιά της στα κρίσιμα ζητήματα των εγγυήσεων και στρατευμάτων, αντί του Πλαισίου Γκουτέρες.
Ο Γκουτέρες ρυθμιστής!
Φειδωλός σε δηλώσεις για 30 μήνες, ο γενικός γραμματέας κρίνει σκόπιμο να πάρει την υπόθεση της Κύπρου στα χέρια του. Στην απόφασή του φαίνεται να επιμετρά την πρωταρχική ευθύνη που έχει ο ΟΗΕ στην κυπριακή διένεξη που μετρά ήδη μισό αιώνα. Είναι μόνο θέμα γοήτρου για αυτόν και τον ΟΗΕ; O A. Γκουτέρες φαίνεται να ετοιμάζεται να δώσει οριστική απάντηση αν όλοι επιθυμούν πράγματι τον ιστορικό συμβιβασμό «χωρίς νικητές και ηττημένους».
Αναλαμβάνει τώρα την πρωτοβουλία, προτού να είναι πια αργά, καθώς οι φυγόκεντρες τάσεις που αναπτύσσονται στην ανατολική Μεσόγειο, στην περίπτωση της Κύπρου δεν θα σημαίνουν παράταση μιας αδρανούς κατάστασης, αλλά σοβαρή αποσταθεροποίηση. «Το στάτους κβο δεν είναι βιώσιμο», επαναλαμβάνει.
Ο Γκουτέρες έκανε αρκετή προεργασία για να έχει πλήρη θεσμική θωράκιση, με το ψήφισμα του Συμβούλιου Ασφαλείας τον περασμένο Ιούλιο, το ψήφισμα 2483. Ελαβε μια ξεκάθαρη εντολή να ενεργήσει εντός πλαισίου ομοσπονδιακής επανένωσης – τη Διζωνική, Δικοινοτική Ομοσπονδία. Φαντάζει πλέον εξαιρετικά αμφίβολο να μην καταλογίσει ευθύνη σε όποια πλευρά κινηθεί εκτός πλαισίου. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, ο γ.γ. του ΟΗΕ έχει την επιλογή να ενημερώσει το Συμβούλιο Ασφαλείας ότι η εντολή του δεν έχει πλέον κανένα νόημα. Η απειλή κατάθεσης της εντολής θα αλλάξει δραματικά το στάτους κβο στο νησί.
Επίσης, ο Γκουτέρες αναζήτησε όλο αυτό το διάστημα να δεσμεύσει τα μέρη με τις συγκλίσεις που τα ίδια πέτυχαν ύστερα από πολύχρονες διαπραγματεύσεις. Γι’ αυτό, αυτή την εβδομάδα, σε μια σπάνια ενέργεια για τα διπλωματικά θέσμια του ΟΗΕ, ζήτησε και έλαβε εγγράφως από τους Αναστασιάδη και Ακιντζί τις θέσεις τους.
Θα τις συμπεριλάβει σε έκθεση που θα υποβάλει στο Συμβούλιο Ασφαλείας μέχρι τις 15 Νοεμβρίου «για την πρόοδο προς την επίτευξη ενός συναινετικού σημείου εκκίνησης για ουσιαστικές διαπραγματεύσεις προσανατολισμένες προς την επίτευξη αποτελέσματος που θα οδηγεί σε λύση». Είναι βέβαιο ότι η επικείμενη έκθεση θα λειτουργήσει ως πίεση και προειδοποίηση προς πάσα κατεύθυνση για πολιτικές αποφάσεις σε όλα τα εκκρεμή θέματα.
Κυριάκος Πιερίδης
efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου